رشد تقاضا در بازار ارز

ایجاد ثبات در بازار ارز با ادامه مدیریت عرضه و تقاضا از سوی بانک مرکزی

رئیس کل اسبق بانک مرکزی با اشاره به افت قیمت ارز از روز گذشته گفت: اگر مدیریت عرضه و تقاضای ارز از رشد تقاضا در بازار ارز سوی بانک مرکزی ادامه پیدا کند، شاهد ایجاد یک ثبات نسبی در بازار ارز خواهیم بود.

اعتمادآنلاین| طهماسب مظاهری در مصاحبه با رادیو با بیان اینکه اگر مدیریت عرضه و تقاضای ارز از سوی بانک مرکزی ادامه پیدا کند، شاهد ایجاد یک ثبات نسبی در بازار ارز خواهیم بود، گفت: دولت باید اقدامی انجام دهد که بین عرضه و تقاضای میزان ارز در بازار، تعادلی وجود داشته باشد.

وی افزود:‌ پدیده عرضه و تقاضا طی چند وقت اخیر باعث ایجاد آشفتگی در بازار ارز شده و همین موضوع روز گذشته هم سبب کاهش قیمت ارز در کشور شد.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی با اشاره به نقدینگی موجود در کشور تصریح کرد: این نقدینگی باعث افزایش قدرت خرید می‌شود و در نتیجه میزان تقاضا در بازار افزایش پیدا می کند.

وی با بیان اینکه در طول 7 سال گذشته در دولت روحانی شاهد رشد نقدینگی بودیم و این موضوع باعث افزایش تقاضا در بازار شده در حالی که عرضه متناسب با این تقاضا نبوده است، تاکید کرد: وقتی عرضه متناسب با تقاضا نباشد بازار به سمت آشفتگی حرکت می‌کند.

مظاهری همچنین با بیان اینکه جلوگیری از افزایش نقدینگی راه حل دارد اگرچه اجرای آن ها کمی سخت است، گفت: دولت برای کنترل نقدینگی در ابتدا باید از خود شروع کند و جلوی هزینه‌های اضافی خود را بگیرد.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی همچنین رشد تقاضا در بازار ارز به موضوع عرضه در بازار ارز نیز اشاره کرد و افزود:میزان صادرات نفت کشور در حال حاضر محدود شده و این موضوع درآمد ارزی را کاهش داده است ،اکنون تکیه ما بر روی درآمد ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی است ، در این بخش وضع خوبی داریم ولی سیاستی که دولت در برابر صادرکنندگان اتخاذ کرده است باعث شده که آنها ترجیح بدهند ارز حاصله را دیرتر وارد بازار کنند چرا که از این طریق سود بیشتری می برند.

وی ادامه داد : از طرف دیگر با توجه به فضای کسب و کار در کشور، صادرکنندگان می‌گویند که اگر ما ارزمان را به بانک مرکزی و خزانه ارائه دهیم ،اطمینان نداریم که دوباره به راحتی ارز در اختیار ما قرار داده شود و مجبوریم با طی بروکراسی زیاد کارمان را پیش ببریم.

مظاهری تاکید کرد: در همین چارچوب لازم است که فرایند برگرداندن ارز صادراتی به کشور تسهیل و شفاف شود.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی همچنین تصریح کرد : اگر آرامش به بازار ارز بازگردد، از میزان تقاضای خرید ارز از سوی مردم نیز کاسته می‌شود و این موضوع می‌تواند به ایجاد آرامش در بازار کمک کند.

تعادل مناسبی در بازار ارز ایجاد شد/ افزایش عرضه بر تقاضا در نیما

رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه در زمینه عرضه و تقاضای ارز تعادل خوبی در بازار ایجاد شده است، گفت: در بسیاری از روزها در سامانه نیما شاهد فزونی عرضه بر تقاضا هستیم.

علی صالح آبادی در پنجمین جلسه هم اندیشی با اقتصاددانان با محوریت «سیاستگذاری بهینه ارزی و ارتباط میان متغیرهای پولی و ارزی» که در بانک مرکزی برگزار شد گفت: مدیریت بازار ارز را همواره با جدیت و با مکانیزم ها مختلف در دستور کار قرار داده‌ایم.

به گزارش مهر، به نقل از بانک مرکزی، رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد: با نظرات اقتصاددانان حاضر در جلسه مبنی بر اینکه بانک مرکزی باید حضور مؤثری در بازار ارز داشته باشد موافق هستم و این بانک با روش‌های مختلف می‌تواند تعادل و ثبات در بازار ایجاد کند که این موضوع هم‌اکنون محقق شده است.

وی با اشاره به اینکه اقدامات متعددی در دستور کار بوده و هم‌اکنون نیز برنامه‌هایی برای مدیریت بازار ارز در دست اقدام است افزود: در مدیریت بازار ارز بخشی در زمینه هماهنگی بانک مرکزی با وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص ثبت سفارش‌ها در حال انجام است و در بخش دیگر، بحث مدیریت عرضه ارز مورد تاکید قرار گرفته تا صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را به کشور باز گردانند و به چرخه تجاری وارد نمایند. در این زمینه نیز کمیته اقدام ارزی تصمیماتی به فراخور شرایط اتخاذ می‌کند. نتیجه این تصمیمات به ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا در بازار ختم می‌شود.

رئیس شورای پول و اعتبار در ادامه تصریح کرد: در حوزه حواله ارزی که متولی آن سامانه نیماست هم اکنون به طور نسبی تعادل خوبی در زمینه عرضه و تقاضا داریم.

وی افزود: برخی روزها شاهدیم که ارز به اندازه کافی وجود دارد لیکن خریدار و تقاضایی برای آن نیست و در واقع می‌توان گفت در بسیاری از روزها مازاد عرضه ارز بر تقاضا وجود دارد.

رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه تاکید کرد: در زمینه حواله و اسکناس مشکل خاصی وجود ندارد ضمن آنکه باید تاکید کرد وضعیت اسکناس ارز بانک مرکزی همانطور که پیش از این نیز اعلام کرده‌ام بسیار خوب است و خوشبختانه صادرکنندگان به ویژه بخش غیرنفتی در زمینه قیمت توافقی فروش ارز گام‌های مؤثری برداشته‌اند.

رئیس‌کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع مدیریت انتظارات تورمی پرداخت و گفت: بانک مرکزی با جدیت موضوع مدیریت انتظارت تورمی را پیگیری می‌کند و این موضوع نیز در دولت در دستور کار است.

صالح‌آبادی در خصوص برخورد قاطع بانک مرکزی با اخلالگران و سفته بازان ارزی در بازار هم گفت: در مدت اخیر با تلاش و همکاری شبانه روزی با دستگاه‌ها و سازمان‌های نظارتی و انتظامی ذیربط، با برخی کانال‌های فضای مجازی که با موج سواری بر برخی اخبار و انتظارات کاذب تورمی اقدام به قیمت سازی صوری و شرط بندی بر روی قیمت ارز می‌کردند برخورد شد.

رئیس‌کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه مبارزه جدی با قاچاق کالا و ارز نیز در دولت سیزدهم با جدیت دنبال می‌شود گفت: عرضه ارز غیررسمی که نوعی قاچاق محسوب می‌شود موجب قیمت‌گذاری های کاذب در بازار می‌شد که با این مورد هم برخورد صورت گرفته است.

گفتنی است در این جلسه که بیش از سه ساعت به طول انجامید اقتصاددانان از طیف‌های فکری مختلف اقتصادی به بیان دیدگاه‌ها، نظرات و پیشنهادات خود در زمینه «عملکرد شبکه بانکی در زمینه نقدینگی و حمایت از تولید»، «نوسانات ارزی و راه‌کارهای برون رفت آن»، «مدیریت انتظارات تورمی» و «سیاستگذاری بهینه ارزی و پولی» پرداختند.

افزایش شاخص دلار در بازار جهانی

به گزارش ایبِنا به نقل از رویترز، افزایش سنگین مخارج دولت ها احتمال ایجاد یک بحران بدهی فراگیر را در سطح جهان تقویت کرده است. آنتونی گوترش- دبیر کل سازمان ملل- با اشاره به ریسک های بر سر راه توسعه پایدار جهان پس از مواجهه با کرونا گفت: چشم انداز رشد پایدار خیلی محتمل نیست. به گفته گوترش سال قبل تنها شش کشور جهان حجم بدهی های خود را کاهش دادند. کشورهای با درآمد پایین و متوسط رو به پایین در نتیجه کرونا استقراض بیشتری کرده اند و اکنون در توانایی آن ها برای بازپرداخت بدهی ها به کشورهای ثروتمند شبهه جدی وجود دارد. این مساله می تواند به موجب خود یک بحران بدهی جدید را در سطح جهان ایجاد کند.

نگرانی از توزیع نامتوازن واکسن کرونا در نقاط مختلف به رشد تقاضا در بازار ارز ویژه کشورهای با درآمد کمتر باعث افزایش مجدد تقاضا برای دارایی های امن تر شده است. صندوق بین المللی پول در همین رابطه هشدار داده است که اختلاف قابل توجهی در پیشرفت واکسیناسیون در نقاط مختلف جهان وجود دارد و این مساله رشد اقتصادی جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. طبق برآورد این نهاد، خسارت ناشی از شیوع کرونا برای اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۲۵ چیزی در حدود ۲۲ تریلیون دلار خواهد بود اما انتظار می رود رشد اقتصادی امسال و سال اینده در بسیاری از کشورها مثبت باشد.

روابط چین با کشورهای غربی بار دیگر دچار تنش های جدیدی شده است. پس از اعمال تحریم های متقابل چین و اتحادیه اروپا علیه یکدیگر بر سر مسائل حقوق بشری، چین ۹ فرد و چهار نهاد انگلیسی را تحریم کرد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که انگلیس شماری از اشخاص چینی را به دلیل نقض حقوق بشر در منظقه سین کیانگ تحریم کرد.

چین بزرگ ترین شریک تجاری آمریکا و اتحادیه اروپا است و افزایش تنش های بین طرفین می تواند به مانند دوره ترامپ بر مراودات تجاری و حجم سرمایه گذاری های متقابل دو طرف تاثیر منفی بگذارد.

سخنان جدید ژانت یلن- وزیر خزانه داری آمریکا- نشان می دهد که دولت بایدن تصمیم گرفته است تا درامدهای خود را حتی به بهای کندتر شدن رشد اقتصادی افزایش دهد تا کمی از سرعت نگران کننده روند افزایشی کسری بودجه دولت بکاهد. یلن با بیان اینکه اقتصاد آمریکا حتی پس از پایان همه گیری کرونا نیز تا مدتی درگیر پیامدهای آن خواهد بود، افزود که وی کاملا از توسعه برنامه های افزایش مالیاتی در آینده دفاع می کند. دموکرات ها پیش از این هم با برنامه های کاهش مالیاتی که در دولت ترامپ به اوج خود رسید و مورد حمایت جمهوری خواهان بود، مخالفت کرده بودند.

مشاهده جهش‌های اخیر این رشد تقاضا در بازار ارز ویروس در نقاط مختلف و همچنین افزایش مبتلایان نشان می دهد که باید مدت زمان بیشتری را برای پایان کار کرونا با اقتصاد جهانی در نظر گرفت. بانک جهانی هشدار داده است که تا پایان امسال بین ۵۵ تا ۶۳ میلیون نفر در سراسر جهان تحت تاثیر کرونا دچار وضعیت فقر مطلق خواهند شد. در برنامه این بانک با هدف کاستن از تبعات اقتصادی کرونا که از آوریل سال قبل شروع شده و تا ماه ژوئن ادامه خواهد داشت ۵۵ میلیارد دلار اعتبار تخصیص داده شده است که به ۱۳۰ کشور وام پرداخت می شود.

جروم پاول - رییس بانک مرکزی آمریکا - در سخنانی با ابراز امیدواری نسبت به احیای بخش قابل رشد تقاضا در بازار ارز توجهی از اقتصاد آمریکا تا پایان امسال، گفته است در نتیجه وادار شدن دولت و بانک مرکزی به افزایش مخارج خود و تزریق نقدینگی، افزایش نرخ تورم تا پایان سال اجتناب ناپذیر خواهد بود اما مدیریت تقاضا مساله مهمی است که پس از عادی شدن شرایط باید به آن توجه کرد تا از اوج گیری بیشتر تورم جلوگیری شود. پاول بار دیگر به سرمایه گذاران اطمینان خاطر داد که ابزارهای لازم برای مدیریت تورم در اختیار بانک مرکزی این کشور است.

بازار ارز در هفته های اخیر تحت تاثیر افزایش نگرانی ها از طولانی تر شدن احیای رشد اقتصادی در بین معامله گران بوده و همین مساله هم ارزهای امن تر را به مقصدی جذاب تر برای معامله گران تبدیل کرده است. برای نخستین بار در طول سال جاری بازدهی ین ژاپن در برابر یورو مثبت شده و فرانک سوییس نیز به پیشروی خود ادامه داده است. برخی از تحلیل گران ارز معتقدند فرانک امسال بهترین عملکرد را از نظر بازدهی در بین ارزهای اصلی خواهد داشت، هرچند که دلار نیز از نیمه دوم سال عملکرد بهتری از ابتدای سال خواهد داشت.

با اختلافات تازه در مباحث تجاری روند تامین قطعات مورد نیاز بسیاری از کارخانه ها واحدهای تولیدی دچار اختلال شده است. این مساله به ویژه در تامین قطعات وارداتی از چین نمود بیشتری پیدا کرده جایی که دولت بایدن کماکان موضع سرسخت دولت ترامپ را در قبال چین تغییر چندانی نداده است. در نتیجه همین اختلالات هم برخی از شرکت های خودروسازی اعلام کرده اند خطوط تولید خود را در برخی از نواحی تعطیل می کنند. در نتیجه این مشکل تازه تولید شده احتمالا شاهد کاهش حجم تولیدات صنعتی در آمریکا و اروپا خواهیم بود که این امر باعث خواهد شد فرآیند احیای رشد اقتصادی طولانی تر از قبل شود.

تضعیف چشم انداز اقتصادی اروپا در کنار ثابت باقی ماندن نرخ بهره در ژاپن باعث افزایش جذابیت دلار برای معامله گران شده است. اختلاف نظر بین انگلیس و اتحادیه اروپا بر سر مساله ایرلند و کنترل‌های مرزی باعث شده است تا بروکسل، لندن را به شکایت در مجامع جهانی تهدید کند. از سوی دیگر و با افزایش شمار مبتلایان به کرونا، انگیزه احتیاطی فعالان اقتصادی بالاتر رفته و این مساله باعث جذابیت دارایی های امن تر نظیر دلار برای آن ها شده است. با روند فعلی انتظار می رود که رشد اقتصادی سه ماهه دوم کشورهای اروپایی نیز نتواند به سطوح نیرومند مورد انتظار برسد.

تاکنون بیش از ۱۲۷ میلیون و ۹۹۷ هزار و ۳۳۳ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین دو میلیون و ۷۹۹ هزار و ۹۷ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به آمریکا با ۵۶۲ هزار و ۵۸۲ نفر، برزیل با ۳۱۲ هزار و ۲۹۹ نفر، مکزیک با ۲۰۱ هزار و ۶۲۳ نفر، هند با ۱۶۲ هزار و ۱۱۰ نفر و انگلیس با ۱۲۶ هزار و ۶۱۵ نفر بوده است.

سیمون هاروی - استراتژیست ارشد ارزی در موسسه مونکس یوروپ - گفت: بازارها هنوز به قطعیت در خصوص مسیر آینده نرسیده اند، چرا که اطلاعات دریافتی معمولا کم و متناقض است. تا وقتی که تصویر روشنی از اقتصاد و تصمیمات آتی فدرال رزرو نداشته باشیم حدس این که چه مسیری پیش روی دلار خواهد بود کار اسانی نیست. اگر بانک مرکزی آمریکا در عمل نشان دهد که تمایل دارد فضای مطلوب مالی برای فعالیت های اقتصادی را حفظ کند شاهد صعود دلار به قله های بالاتر خواهیم بود.

شاخص دلار

شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات امروز با ۰.۱۵ درصد افزایش نسبت به روز گذشته در سطح ۹۲.۸۶۲ واحد بسته شد.

نرخ برابری هر فرانک سوئیس نیز معادل ۱.۰۶۶ دلار اعلام شد. (نرخ های فوق بر حسب ساعت پایانی معاملات بازارهای ارزی نیویورک محاسبه شده است.)

ارزهای اروپایی

در تازه‌ترین دور از معاملات، پوند با ۰.۰۸ درصد کاهش نسبت به روز قبل خود و به ازای ۱.۳۷۸ دلار مبادله شد. یورو ۰.۱۹ درصد پایین رفت و با ماندن در کانال ۱.۱۷ به ۱.۱۷۷ دلار رسید.

ارزهای آسیایی

در معاملات بازارهای ارزی آسیایی، هر دلار با ۰.۱۷ درصد افزایش به ۱۰۹.۷۳۷ ین رسید. در برابر همتای استرالیایی، هر دلار آمریکا به ازای ۱.۳۰۸ دلار مبادله شد. همچنین نرخ برابری دلار معادل ۶.۵۶۹ یوان چین اعلام شد.

بحران دلار در ایران؛ بازار به کدام سو می‌رود؟

اگرچه یافتن پاسخ‌هایی قطعی برای این پرسش‌ها ممکن نیست اما رسیدن به‌ پاسخ‌هایی هرچه نزدیک‌تر و دقیق‌تر می‌تواند سودآور باشد و تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری‌های آتی را برای فعالان اقتصادی سهل و اطمینان بخش کند.

تب تُند دلار

پیش از تلاش برای رسیدن به این پاسخ‌های مهم بد نیست تا نگاهی به پشت سر داشته باشیم راهی که بازار ارز در چهار دهه گذشته پیموده است.

این مسیر از دلار ۷ تومانی در سال ۵۷ آغاز شده است، ۳۰ سال طول کشید تا قیمت دلار در بازار آزاد ارز تا یک هزار تومان قد بکشد، ۳۰ سالی که با فراز و نشیب‌های بسیار و سیاست‌گذاری‌های گاه عجیب و غریب بانک مرکزی و دولت‌های مختلف همراه بود، رفت و برگشت از سیاست تک نرخی تا چند نرخی، قیمت‌گذاری دستوری تا نگاه به بازار آزاد، از آزادسازی نسبی تا بگیر و ببندهای معمول.

اما دلار برای رسیدن از یک هزار تومان تا ۱۰ هزار تومان چندان انتظار نکشید، یک دهه بعد از فتح کانال ۱۰۰۰ تومانی در تابستان ۹۷ قیمت دلار در بازار آزاد از ۱۰ هزار تومان گذر کرد، برای این گذر زمانی یک سوم گذر قبلی طی شد. تشدید اختلاف‌های ایران و جامعه جهانی بر سر پرونده هسته‌ای ایران که در نهایت منجر به اعمال تحریم اقتصاد ایران از سوی آمریکا، جامعه جهانی و صدور قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل شد از جمله مهمترین دلایل تسریع روند افزایش قیمت دلار در این ۱۰ سال به شمار آورد.

سرعت فتح کانال‌های قیمتی دلار در بازار ارز در ادامه شتابی بیشتر گرفت، این بار برای افزایش قیمت دلار از کانال ۱۰ هزار تومانی تا ۲۰ هزار تومان در بازار آزاد ارز، کمتر از دو سال زمان نیاز بود، طول مدت مورد نیاز این گذار قیمتی، یک پنجم زمان مورد نیاز در جهش قبلی قیمتی بود و بالاخره دلار برای آنکه از ۲۰ هزار تومان به رکورد باورنکردنی ۳۰ هزار تومان برسد، زمانی کمتر از چهار ماه لازم داشت.

فراموش نکنیم که در تمام این دوره‌ها قیمت‌های دیگری برای دلار تعیین و ابلاغ می‌شده که در این بررسی قیمتی نادیده گرفته شده است.

تحریم‌های آمریکا در قالب استراتژی «فشار حداکثری» برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران و مسدود کردن تمام راه‌های دست‌یابی ایران به درآمدهای ارزی و مبادلات بانکی را می‌توان به عنوان یکی از عوامل این رشد شتابان به شمار آورد.

منبع تصویر، Getty Images

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

عرضه و تقاضا در نابازار ارز

اما پرسش اصلی همچنان بی پاسخ باقی‌مانده است و آن اینکه حال با نگاهی به این تاریخچه مختصر یکه‌تازی دلار در بازار آزاد، آینده این بازار چگونه تداوم خواهد یافت؟

برای رسیدن به پاسخی نزدیک به واقعیت باید عوامل موثر در بازار ارز را بررسی کرد، اینکه در دو سوی عرضه و تقاضای این بازار چه نیروهای موثری حضور دارند و کشمکش این بازیگران در نهایت به نفع کدام سو رقم خواهد خورد؟

در سمت عرضه بازار، مهم‌ترین بازیگر بازار ارز بانک مرکزی ایران است. این بازیگر با افزایش محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها در دور جدید اعمال محدودیت‌‌ها توانی محدود برای نقش‌آفرینی در بازار دارد.

این محدودیت بر سر راه کسب درآمدهای ارزی و همچنین مسدود ماندن راه بازگشت این ارزها به داخل اقتصاد ایران باعث شد تا بانک مرکزی با احتیاط بیشتری ارزهای به سختی به دست آمده را صرفا برای تعدیل قیمت‌ها در بازار ارز هزینه و عرضه کند.

ماه‌هاست که استراتژی بانک مرکزی در بازار به جای عرضه ارز برای تعدیل قیمت به افزایش دامنه قیمت رسمی از طریق صرافی ملی تغییر یافته است، این استراتژی با کاهش فاصله قیمت ارز در بازار آزاد و نرخ رسمی در صرافی ملی ایران درصدد بوده تا جذابیت‌های سفته‌بازی و نوسان گیری در بازار ارز را کاهش دهد، هرچند که بانک مرکزی و صرافی بانک ملی ایران در اجرای این امر گاه با تردید و هراس عمل کرده‌اند.

مسیر دیگری که بانک مرکزی در سمت عرضه امتحان کرده است تفکیک تقاضاها در بازار ارز است، راه اندازی سامانه نیما برای تقاطع دادن عرضه و تقاضای ارز با در برابر هم قراردادن صادرکنندگان و واردکنندگان قانونی بخشی از این تلاش بود.

اما سامانه نیما به دلایلی متعدد درست کار نکرد، مهم‌ترین عامل ناکامی نسبی سامانه نیما به دلیل منطق اقتصادی صادرکنندگان بود، در حالیکه نرخ ارز در بازار آزاد بالاتر از نرخ در این بازار بود و هست، مقاومت صادرکنندگان برای عرضه ارز در این بازار، منطقی‌ترین رفتار آنها بود و در واقع صادرکنندگان به عنوان عرضه‌کنندگان در بازار تجارت قانونی آن طور که مسئولین انتظار داشتند، نقش ایفا نکردند.

تهدید و تطمیع صادرکنندگان، اعمال فشار بر آنها یا طراحی مشوق برای صادرکنندگانی که ارز خود را به موقع به بازار وارد کرده و در سامانه نیما عرضه کنند، تلاش برای سامان دادن به این سازوکار است.

همچنین اعلام چندباره وعده گشوده شدن قفل ارزهای مسدود مانده ایران در دیگر کشورها که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی پس از هر بحران قیمتی به آن اشاره می‌کند، بخشی از تلاش این بانک برای اثرگذاری روانی بر سمت عرضه بازار است که از فرط تکرار، کارآیی آن از دست رفته است.

منبع تصویر، Getty Images

تورم و تحریم دست در دست هم

اما در سمت تقاضای بازار ارز، مهم‌ترین عامل در تشدید تقاضا برای خرید ارز به عواملی ساختاری بازمی‌گردد. تورم دو رقمی، انتظار تورمی و نااطمینانی از آینده قوی‌ترین بازیگر این سمت بوده و هست.

این تورم مزمن و مانگار در اقتصاد ایران ناشی از رشد نقدینگی و شتاب فزاینده پایه پولی است که عمدتا تحت تاثیر کسری بودجه دولت و بی ‌انضباطی مالی دولت، اتفاق می‌افتد.

نگرانی از آینده اقتصاد ایران صاحبان سرمایه‌های خرد و کلان ریالی را وا داشته و وا می‌دارد تا ریال‌های خود را به دیگر دارایی‌ها و از جمله ارزهایی دیگر بدل کنند تا سرمایه‌هایشان از آسیب تورمی در آینده در امان بمانند، این تقاضای احتیاطی در کنار تقاضاهای سفته‌بازی برای کسب سود و نوسان‌گیری به مهم‌ترین عامل افزایش قیمت دلار و دیگر ارزها بدل شده است.

بانک مرکزی تاکنون حجم این تقاضاها در بازار را اعلام نکرده است اما برآوردها نشان می‌دهد که حجم این بازار به سالانه ۴ تا ۸ میلیارد دلار بالغ می‌شود. بانک مرکزی در شهریورماه امسال با انتشار اطلاعیه‌ای حجم تقاضای روزانه اسکناس در آن مقطع را ۵ تا ۸ میلیون دلار اعلام کرده بود.

اگر آن تقاضای اسکناس را تقاضای معمول به حساب آوریم به این معنا خواهد بود که تقاضای هفتگی در بازار آزاد بین ۳۰ تا ۴۸ میلیون دلار خواهد بود که ارزش سالانه این بازار را به ۱.۵ تا ۲.۵ میلیارد دلار می‌رساند که کمتر از ارزیابی‌های واقع بینانه است.

ضمن آنکه در این میان اخبار منفی در حوزه سیاست خارجی و تشدید تحریم‌ها همواره به عنوان عاملی موثر بر رشد تقاضاهای احتیاطی عمل کرده است، واکنش‌های بازار به اجرای یک سویه مکانیسم ماشه از سوی آمریکا و تحریم ۱۸ بانک و موسسه مالی به عنوان قطع آخرین حلقه‌های باقی‌مانده از ارتباط مالی و بانکی ایران با نظام بانکی بین‌المللی از جمله مصادیق این اثرگذاری‌های روانی بر قیمت‌ها در بازار ارز به حساب می‌آید که می‌توان فهرستی بلندبالا برای این اخبار و واکنش‌های بازار در سال‌های اخیر ردیف کرد.

نزدیک شدن قیمت دلار به محدوده ۳۲ هزار تومان نیز بیش از هر عامل دیگری می‌توان به تاثیر این اخبار بر بازار نسب داد، هرچند که با اطلاعیه بانک مرکزی ایران و تغییر سیاست این بانک قیمت‌ها از این محدوده عقب‌نشینی کردند.

مرز روانی دلار در بازار آزاد شکسته شد / سیگنال سیاسی ترمز رشد قیمت می‌شود؟

خبر آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران از سوی رسانه نزدیک به شورای امنیت ملی منتشر شد. هر چند در گزارش نور رشد تقاضا در بازار ارز رشد تقاضا در بازار ارز نیوز مبلغ و کشور ازادکننده مشخص نبود اما رسانه اصولگرای تسنیم خبر آزادسازی هفت میلیارد دلار منابع بلوکه شده را اعلام کرد. داستان اما از سوی برخی رسانه‌ها فراتر از آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران بود .

اولین توافق عملی دولت بایدن با دولت رییسی

به نظر می رسد این اتفاق در حقیقت اولین توافق عملی دولت بایدن با دولت رییسی است . این توافق در حالی رخ می دهد که کشوری همسایه مسئولیت میانجیگری را بر عهده دارد و البته مذاکرات ایران و غرب نیز در روندی کشدار و فرسایشی قرار گرفته است.

بازار ارز در روز گذشته (شنبه) با رشد قابل توجه قیمت روبرو بود. هر چند بهای هر دلار در صرافی‌های بانکی تغییر چندانی نداشت اما در بازار آزاد قیمت دلار از کانال سی و دو هزار تومان عبور کرد و در نیمه کانال سی و سه هزار تومان ایستاد تا مرز روانی دلار در بازار آزاد شکسته شود .

بسیاری از معامله گران بر این اعتقادند که تداوم ماندگاری دلار در این محدوده قیمتی می‌تواند منجر به افزایش تقاضا در بازار ارز شود. تقاضایی که البته نشات گرفته از ورود سرمایه‌های خرد به بازار ارز است.

سیگنال‌ها در خصوص آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران حالا کم کم به بازار ارز رسیده است. دلار که روز شنبه دو کانال در بازار آزاد پیشروی کرد، برخی معامله‌گران معتقدند این خبر می‌تواند مانند ترمزی برابر رشد قیمت‌ها عمل کند.