معاملات آتی شاخص سهام چیست؟
در جهان پررقابت روز گذشته تنوعبخشی به ابزارهای مالی با هدف جذب حداکثری سرمایهگذاران خرد و کلان به دادوستد سهام و مشارکت سودآوری پیمان آتی سودآوری پیمان آتی در بورس یکی از مهمترین مشغلههای ذهنی اقتصاددانان و مدیرانی است که دل در گرو حمایت از بخش تولید کالا و خدمات در کشور دارند و رونقبخشی به بازار سرمایه را به عنوان گامی مهم در پرتوانسازی بخش تولید و اشتغالزایی در صدر برنامه کاری خود قرار دادهاند. قراردادهای آتی شاخص سهام یکی از ابزارهای مالی جدید است که به سبب محاسن عدیده همانند ریسکپذیری کمتر و سودآوری بیشتر، در بازارهای مالی جهان بسیار مورد توجه سرمایهگذاران قرار گرفته و علیرغم نوظهور بودن در بورسهای مطرح جهان، توانسته است حجم عمدهای از نقدینگی را معطوف خود کند. قرارداد آتی نوعی ابزار مشتقه است که قابلیت خرید و فروش در بازارهای مالی را دارد. در این قرارداد طبق عقد صلح یک طرف (فروشنده) توافق میکند در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را در عوض قیمتی که اکنون تعیین میکنند به طرف دیگر (خریدار) تحویل دهد. قرارداد آتی شاخص سهام، نوعی دیگر از انواع مختلف قراردادهای آتی است با این تفاوت که مبنای محاسبه آن نوسانات خود شاخص یک سهام خاص است. به بیان دیگر، این ابزار، قراردادی است برای خرید طیف معینی از سهام با قیمت معین و در تاریخ معین. مانند دیگر ابزارهای مالی، قراردادهای آتی هم میتوانند مبنایی برای تشکیل سبد سهام قرار گیرند.
تعریف ساده
قرارداد آتی سبد سهام عبارت است از قراردادی که فروشنده تعهد میکند در سررسید تعیین شده، سبد پایه را به قیمتی که در زمان انعقاد قرارداد تعیین میشود بفروشد و در مقابل خریدار متعهد میشود آن سبد پایه را در تاریخ سررسید خریداری کند. قراردادهای آتی شاخص در عمل بسیار متنوع هستند و میتوان برای هر شاخص بازار، قرارداد آتی و یا سبد آتی شاخص تشکیل داد. بهعنوان نمونه قرارداد آتی شاخص طلا، بر اساس نوسانات سهام زیرمجموعه شاخص طلا تنظیم میشود و قیمت آن تابعی از قیمت شاخص طلا در بازه زمانی معین ارزیابی خواهد شد. نکته اینجاست که در قراردادهای آتی شاخص، امکان معامله انفرادی سهام تشکیلدهنده شاخص وجود ندارد بلکه خریدار کلیت شاخص را بهعنوان موضوع معامله در قرارداد مورد دادوستد قرار میدهد که به نوبه خود بر سهولت معاملات آتی به نحو مقتضی میافزاید. روز گذشته ه بورسهای بزرگ در جهان بهطور فعال امکان معامله قراردادهای آتی شاخص را فراهم آوردهاند و سرمایهگذاران نیز اقبال خوبی به این ابزار مالی کمریسک و پربازده نشان میدهند. در جدول زیر فهرستی از فعالترین بورسها در زمینه خرید و فروش قراردادهای آتی سهام نشان داده شده است:در ادامه به بررسی سیر تحول قراردادهای آتی سهام در کشورهای مختلف میپردازیم.
هندوستان
بورس بمبئی با نام اختصاری BSE در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ اولین پلتفرم قراردادهای آتی شاخص سهام را برای دادوستد به بازار عرضه کرد . گفتنی است بورس بمبئی با ۱۳۵ سال قدمت، قدیمیترین بورس در قاره آسیاست و با ۴۹۰۰ شرکت پذیرفته شده در تابلوی اصلی، بزرگترین بورس جهان از نظر شمار شرکتهای پذیرفته شده نیز به حساب میآید. به گزارش سودآوری پیمان آتی سنا، ارزش سهام عرضه شده در این بورس به بیش از ۲۸/۱ تریلیون دلار آمریکا بالغ میشود. علیرغم چنین آمار درخشانی، بورس بمبئی نتوانسته است در رتبهبندی ۱۰ بورس برتر جهان از حیث میزان جذب سرمایه (داخلی و خارجی) قرار گیرد. مطالعات آماری عملکرد بورس بمبئی نشان میدهد که سهام مشتق و اختیار معامله سهام در قیاس با قراردادهای آتی، پربازدهتر بوده و حجم بیشتری از معاملات و سودآوری را به خود اختصاص دادهاند که علت آن میتواند ساختار پیچیده قراردادهای آتی و مقررات انعطافناپذیر برای معامله آنها در قیاس با دیگر ابزارهای مالی باشد. دلیل نوسانات بازار در بازه زمانی اشاره شده به عقیده کارشناسان بازار سرمایه، تصمیمگیریهای هیجانی و زودهنگام سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی بوده است بهطوری که سرمایهگذاری در ابزار مالی سادهتر و زودبازده، بر قراردادهای مالی پیچیده با سررسید معین ترجیح داده میشود.
ایالات متحده
قراردادهای آتی شاخص برای اولین بار در سال ۱۹۸۲ و در شاخص S&P ۵۰۰ ایالات متحده عرضه شد. روز گذشته S&P ۵۰۰ نقدپذیرترین قرارداد آتی در بورسهای جهان سودآوری پیمان آتی بهشمار میآید و بعضا از سوی سرمایهگذاران با نام اختصاری Spoo از آن یاد میشود. در واقع موفقیت این ابزار مالی باعث فراگیر شدن آن در دیگر بورسهای آمریکا و همچنین بورسهای بزرگ دیگر در اقصینقاط جهان شده است. بورس کالای شیکاگو با نام اختصاری CME در سال ۱۹۹۷ قرارداد آتی شاخص E-mini S&P را با هدف جذب سرمایههای خرد به بازار معرفی کرد. گروه بورس بازرگانی و کالای شیکاگو بزرگترین بازار آتی و اختیار معامله جهان به شمار میرود. این شرکت بازارهای آتی و اختیار معامله بزرگی را در شیکاگو و نیویورک مدیریت میکند و همچنین امکاناتی در لندن فراهم کرده است و از پلتفرم آنلاین بهره میبرد. قراردادهای مشتقه قابل معامله در این بورس قراردادهای آتی و اختیار معاملهای هستند که دارایی پایه آنها شاخصهای سهام، نرخهای بهره، نرخ ارز، انرژی، محصولات کشاورزی، فلزات کمیاب و گرانبها، آبوهوا و املاک و مستغلات است. تنها در اولین سال عرضه این ابزار جدید ۸۸۵ هزار و ۸۱۹ قرارداد آتی شاخص، دادوستد شد و میزان استقبال سرمایهگذاران از قراردادهای آتی به قدری زیاد بود که تا سال ۲۰۱۶ تعداد قراردادهای آتی معامله شده در بورس کالای شیکاگو به رکورد ۵۰۰ میلیون دست یافت. قرارداد آتی S&P به قدری در بازارهای مالی اعتبار کسب کرده است که سرمایهگذاران پیش از شروع معاملات در تالار بورس، نخست به نرخ نوسانات قرارداد یاد شده به عنوان راهنمای جهت گیری قیمتها در طول روز و یا حتی در بعضی موارد به عنوان دماسنج اوضاع اقتصادی کشور توجه میکنند. یکی از نوآوریهای بورس شیکاگو برای تسهیل معامله قراردادهای آتی شاخص، فراهم آوردن امکان تسویه قرارداد بطور نقدی در بازههای زمانی سهماهه به سررسید مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر بوده است.
ژاپن
قراردادهای آتی شاخص سهام برای اولین بار در ژوئن ۱۹۸۷ و تحت دو نماد در بازار سرمایه ژاپن عرضه شدند. در ژاپن نیز قراردادهای آتی شاخص سهام سررسیدهای چهارماهه از قرار مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر دارند و ارزش شاخص هر سهام نیز بر اساس ین (پول ملی ژاپن) محاسبه میشود. در ابتدای عرضه قراردادهای آتی، سرمایهگذاران ژاپنی استقبال سردی از این ابزار مشتقه مالی جدید از خود نشان دادند که علت اصلی آن پیچیدگی محتوایی و عدم آشنایی خریداران با ویژگیهای قراردادهای آتی بوده است اما به تدریج و از سال ۱۹۸۵ به این سو، اقبال سرمایهگذاران بیشتر شد و در گذر زمان، قراردادهای آتی جایگاه خوبی را در بازار سرمایه ژاپن برای خود ایجاد کرد. وزارت اقتصاد ژاپن به عنوان نهاد ناظر بر بازار سرمایه این کشور، نقشی کلیدی را در هموار ساختن معرفی ابزار مشتقه جدید به ویژه قراردادهای آتی شاخص سهام داشته و این مهم، با هدایت و راهبری این وزارتخانه و در سه مرحله به شرح زیر جامه عمل پوشیده است. لازم به ذکر است، کمیته فقهی سازمان بورس سابق بر این، با موضوع قرارداهای آتی مبتنی بر شاخص مخالفت کرده بود و از آنجا که شاخص، عددی است که روند بازار سودآوری پیمان آتی در یک مقطع زمانی معین را نشان میدهد، لذا نمیتوانست به عنوان دارایی پایه در قراردادهای آتی قرار گیرد.
قرارداد آتی سبد سهام در حال رونق گرفتن است/ فروش تعهدی در سال جاری راهاندازی میشود
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: قرارداد فروش تعهدی یا استقراضی سهام (Short Selling) در سال جاری راهاندازی خواهد شد که در تحلیل منطقیتر بازار، امکان سودآوری مناسب از فرصتهای بازار و به عنوان ابزار پوشش به فعالین بازار سرمایه کمک میکند.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) در روزهای اخیر بازار بورس تهران روند مثبتی را طی کرده است، بطوری که شاخص کل بورس در روز گذشته با افزایش ۵ هزار و ۶۲۳ واحدی به رقم تاریخی ۲۱۴ هزار و ۸۶۷ واحد رسید.
دکتر شاپور محمدی در گفتوگو با ایلنا با بیان اینکه باید به تصمیم بازار احترام بگذاریم، گفت: در این شرایط تحلیلگران براساس تحلیلهای خود راجع به هر سهمی برنامهریزی، خرید و تنوع در سرمایه گذاری میکنند و در واقع این به صلاحدید سرمایهگذاران بستگی دارد.
وی ادامه داد: به هر حال بازار به قیمت کالاهای شرکتها، میزان تولید و صورتهای مالی آن توجه میکند و فعالین بازار هم براساس نگاه سودآوری، سودآوری پیمان آتی هوشمندی و استفاده از سواد مالی خود تحلیل و عمل میکنند و ما نیز باید نسبت به تحلیل بازار احترام بگذاریم، بنابراین انتخاب سهم و تشکیل پورتفو براساس تحلیل بازار است.
محمدی در مورد استفاده از ابزارهای جدید در بازار سرمایه گفت: از اواخر سال ۹۵ قرارداد اختیار خرید و فروش سهام را راهاندازی کردیم که در حال حاضر نسبت به روزهای آغازین رونق خوبی دارد، همچنین سال گذشته قرارداد آتی سبد سهام راهاندازی شد که معاملات آن در حال رونق گرفتن است البته در مورد این دو ابزار جای کار زیاد است.
وی اضافه کرد: همچنین قرارداد فروش تعهدی یا استقراضی سهام (Short Selling) در سال جاری راهاندازی خواهد شد که در تحلیل منطقیتر بازار، امکان سودآوری مناسب از فرصتهای بازار و به عنوان ابزار پوشش به فعالین بازار سرمایه کمک میکند.
بازار آتی زعفران با پتانسیل سودآوری بسیار مناسب
میداس سرمایه برای ارتقای سطح کیفی افراد چهارمین دوره آموزش معاملهگری در بازار آتی زعفران، پسته و زیره (به همراه معاملات زنده) در ۲۴ ساعت آموزش تهیه کرده است.
به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، بازارهای آتی در دنیا برای کاهش ریسک تولیدکننده و مصرفکننده به وجود آمده است؛ یعنی تولیدکننده برای اینکه با خیال راحت تولید خود را انجام دهد و از فروش محصول با قیمت مشخص، در زمان مشخص مطمئن باشد قبل از اینکه تولید کند، میتواند محصول را بفروشد. بدون اینکه هنوز محصولی تولید کرده باشد
از طرفی مصرفکننده این کالا، برای اینکه خودش را در مقابل نوسانات قیمت بیمه کند، خریدار محصولی میشود که قرار است در آینده تولید شود.
مثلاً در بازار زعفران، کشاورز همیشه این ریسک را دارد که زمان برداشت محصول، قیمت کاهش پیدا کند و مصرفکننده مانند شرکتهای دارویی، همیشه این ریسک را دارد که هنگام خرید زعفران، قیمت زعفران رشد زیادی کند. برای اینکه این دو ریسک کنترل شوند، تولیدکننده و مصرفکننده باهم قراردادی میبندند و در آن تولیدکننده متعهد میشود در زمان مشخصی در آینده و در قیمتی مشخص و حجم مشخص، محصول را به خریدار تحویل دهد.
برای اینکه هیچکدام از طرفین قرارداد، بدقولی نکنند وجه تضمینی را پیش فردی امین قرار میدهند. در بازار آتی کالا، این فرد امین، “بورس کالا” است.
فعالان این بازار:
در بازار آتی زعفران ۳ دسته فعالیت میکنند،
- تولیدکنندگان
- مصرفکنندگان
- نوسان گیران (افرادی مانند من و شما)
روش سود و معامله (نوسان گیری )
ما بهعنوان نوسان گیر، به دنبال فرصتهای سودآوری از نوسانات قیمت هستیم و اصلاً نه زعفرانی تحویل میگیریم و نه تحویل میدهیم.
مزایای معامله در بازار آتی
در بازارهای آتی کالا علاوه بر دوطرفه بودن که فرصتهای سودآوری را بیشتر میکند از خاصیت اهرمی این بازارها هم میتوانید استفاده کنید.
اهرمی بودن به چه معنا است؟
یعنی شما میتوانید چند برابر سرمایه خود معامله کنید. در حال حاضر اهرم بازار آتی زعفران حدود ۵ است یعنی اینکه شما میتوانید ۵ برابر سرمایه خود معامله کنید و خروجی آن این است که سود شما در ۵ ضربدر میشود و همچنین زیان شما هم ۵ برابر میشود.
یکی از مهمترین ویژگیهای کار کردن در آتی کالا این است که سود معامله در این بازار معاف از مالیات است. یادمان باشد در شرایط فعلی دولت بهشدت به دنبال فرارهای مالیاتی و گرفتن مالیات از کسبوکارها است.
- تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب معاملهگر موجود است.
به پولی که در حساب بانکی شما برای معاملات آتی کالا قرار دارد، چه درگیر معامله باشد و چه نباشد، سالانه حدوداً ۱۰ درصد سود تعلق میگیرد.
- امکان برداشت یکروزه موجودی از حساب
هر وقت اراده کنید میتوانید کل معاملات خود را نقد کنید و در روز کاری سودآوری پیمان آتی بعد پول بهحساب شما واریز خواهد شد
- امکان خریدوفروش نامحدود در هرروز معاملاتی
روزانه بهصورت نامحدود و آنلاین میتوانید خریدوفروش انجام دهید. ولی این کار در بازار نقدی عملاً غیرممکن است.
- واریز روزانه سود و زیان بهحساب معاملهگر
بهصورت روزانه بعد از اتمام بازار، اگر سود کرده باشید پول به حسابتان واریز میشود و اگر زیان کرده باشید هم پول از حساب شما کسر خواهد شد.
کارمزد معاملات نقدی زعفران در بازار بسیار بالاتر از کارمزد معاملات آتی است.
به همین منظورمیداس سرمایه برای ارتقای سطح کیفی افراد چهارمین دوره آموزش معاملهگری در بازار آتی زعفران، پسته و زیره (به همراه معاملات زنده) در ۲۴ ساعت آموزش تهیه کرده است. این دوره به صورت عملی کار در بازار آتی زعفران را فرا خواهید گرفت و با انجام معاملات زنده، در این راه به موفقیت خواهید رسید.
این دوره برای چه کسانی مفید است؟
- افرادی که به این درک رسیدهاند که ایران یک کشور تورمی است و تنها راه نجات سرمایه، سرمایهگذاری هوشمند است.
- کسانی که عاشق معاملهگری در بازارهای مالی هستند.
- به هر دلیلی در معاملههای خود در بازار آتی نتوانستهاند به نتایج مطلوب خود دست یابند و ضررهای سنگینی کردهاند، چه از بعد مالی، چه زمانی و چه روحی.
- از رفتن به کلاسها و دورههای گوناگون خسته شدهاند.
- از آزمودن روشها و ابزارهای گوناگون به ستوه آمدهاند.
- وقت کافی برای آموزش و معامله در بازار را داشته باشند.
این دوره به درد چه کسانی نمیخورد؟
- این کار را نوعی تفریح میپندارند، نه یک تجارت.
- کسانی که پذیرش قبول اشتباه خود را ندارند و به هر دلیل حاضر نیستند تفکرات اشتباه خود را عوض کنند حتی به قیمت ورشکسته شدن.
- وقت کافی برای آموزش و تمرین در بازار واقعی اختصاص ندهند.
- بورس برای افرادی است که میخواهند سرمایه خودشان را چند برابر کنند نه برای کسانی که میخواهند مخارج زندگی خود را از این کار تأمین کنند، پس این سرمایهای که معامله گران برای سرمایهگذاری وارد بورس میکنند نباید به بقای زندگی آنها ارتباطی داشته باشد. درواقع به افرادی که واقعبینانه به دنبال آموزش یا درآمد معقول و مستمر نیستند یا ویژگیهای درونی خود را نمیشناسند و نمیتوانند آنها را کنترل کنند کار در این بازارها بههیچوجه توصیه نمیشود.
نتایجی که بعد از گذراندن این دوره به دست میآورید؟
- سودآوری در حین دوره به صورتی که از تورم و سود بانکی چندین گام جلوتر باشید
- توانایی معاملهگری در بازار آتی زعفران، آتی پسته و آتی زیره
- تبدیلشدن به یک مدیر ریسک و سرمایه حاذق
- ازنظر روانشناسی معاملهگری به درجه مطلوب میرسید
۵. ما در این دوره شما را به سیستم معاملاتی حرفهای مجهز میکنیم. سیستمی که برای لحظهبهلحظه بازار راهکار دارد و تنها وظیفه شما وفاداری کامل به این سیستم است.
این مطلب، یک خبرآگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.
بررسی مشروعیت قرارداد آتی از دیدگاه آیت الله علی عندلیبی
یکی از ابزارهای مهم و پرکاربرد در بازار مشتقۀ بورس ایران و جهان، قرارداد آتی است که همواره ابهاماتی در چیستی آن از جهت فقهی سودآوری پیمان آتی ـ حقوقی وجود داشته است. این ابهامات، سبب برداشتها و قضاوتهای گوناگونی شده است. معاهده، شرط ضمن عقد، تعهد معوضه و تعهد ابتدایی حاصل ارزیابی پژوهشگران در زمینۀ بازشناسی ماهوی این نوع قرارداد است. قراردادهای آتی گاه با قصد جدی طرفین بر تبادل کالا انجام میگیرد و گاه طرفین قصد مبادلۀ کالا ندارند و صرفاً به دنبال سود هستند. طبعاً مشروعیت و الزام آور بودن قرارداد آتی بر پایۀ هر یک از این فرضیهها در گرو شمول دلایل تأسیسی یا امضایی معاملی است. نگارنده طبق هر یک از برداشتهای چهارگانه، ادلۀ احتمالی اثبات مشروعیّت و لزوم قرارداد آتی را در فرض قصد و عدم قصد تبادل کالا مورد نقد و بررسی قرار میدهد. روایات عام و خاص، قانون سلطنت و سیرۀ عقلا اثرگذارترین در این زمینهاند. در مجموع میتوان گفت قرارداد آتی در فرض قصد جدی طرفین بر تبادل کالا، طبق هر چهار برداشت صحیح و لازم است؛ اما در فرض نبود قصد مبادلۀ کالا و توجه صرف به سودآوری، طبق هر چهار برداشت باطل است.
سودآوری پیمان آتی
قرارداد آتی سهام، قراردادی است تعهدی که بر اساس آن فروشنده (طرف موقعیت فروش) تعهد می کند در سررسید تعیین شده، تعداد معینی از سهم پایه را به قیمتی که در زمان معامله قرارداد تعیین می شود، به فروش رساند و در مقابل خریدار (طرف موقعیت خرید)، تعهد می کند آن سهام را در تاریخ سررسید خریداری کند. سود (زیان) طرفین قرارداد، به قیمت سهم در تاریخ سررسید بستگی دارد.
برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سالهای گذشته روزنامههای عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه میشود.
شما میتوانید به یکی از روشهای زیر مشترک شوید:
در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یکساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامهها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارتهای بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارتهای اعتباری بینالمللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکانپذیر است.
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!
دیدگاه شما