بازار اوراق بدهی

اوراق قرضه امریکا چیست و چطورمی شود آن را ترید کرد؟

احتمالا بیشتر شما که این مقاله را می خوانید، با واژه بازارهای مالی آشنا هستید. بازارهای مالی به طور وسیعی اشاره به هر نوع بازاری که در آن دادوستد دارایی های مالی صورت می گیرد، دارد. برخی از این بازارها شامل: بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس که بزرگترین بازار مالی جهان با بیش از 7 میلیارد دلار گردش مالی روزانه است، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول و بازار مشتقات است، می باشد.

بازارهای مالی برای اقتصادهای سرمایه داری، به شدت حیاتی و مهم هستند. این بازارها به دو صورت فیزیکی و غیر فیزیکی، فعالیت می کنند. زمانی که این مارکت ها دچار اختلال می شوند، نتایجی چون رکود مالی و بیکاری را رقم می زنند.

در این مقاله ما قصد داریم تا شما را با یکی دیگر از این بازارهای مالی مهم یعنی بازار اوراق قرضه ایالات متحده امریکا و عملکرد آن، آشنا کنیم. موضوعاتی که قصد داریم با شما در میان بگذاریم، به شرح زیر است:

بازار اوراق قرضه امریکا چیست، آیا بازار اوراق قرضه برای سرمایه گذاری مناسب است، آیا امکان از دست رفتن سرمایه در بازار اوراق قرضه وجود دارد، انواع اوراق قرضه، محاسن و معایب اوراق قرضه، اوراق قرضه بهتر است یا سهام، بیمه اوراق قرضه چیست، رابطه اوراق قرضه و نرخ بهره، بازده اوراق قرضه چیست و نتیجه گیری.

بازار اوراق قرضه امریکا چیست؟

بازار اوراق قرضه که نامهای دیگر آن بازار درآمدهای ثابت، بازار اعتبار، بازار بدهی یا قرض می باشد، بازاری است که سرمایه گذاران در آن دارایی های بدهی که توسط دولت ها و یا موسسات منتشر می شود را، معامله می کنند. به صورت عمومی، دولت ها با انتشار اوراق قرضه سرمایه هایشان را افزایش می دهند تا بتوانند به پروژه های در دست اقدامشان، بپردازند. موسسات هم به همین منظور دست به چاپ اوراق قرضه می زنند تا بتوانند کسب و کارهای خود را توسعه دهند و یا پروژه های موجودشان را حفظ کنند.

اوراق قرضه یا در مارکت های اولیه صادر می شوند و یا بازارهای ثانویه. در مارکت اولیه این اوراق برای اولین بار منتشر می شوند و اصطلاحا به آنها انتشار جدید گفته می شود. در مارکت اولیه، تمام مبادلات مستقیما و بدون واسطه بین صادرکننده اوراق و خریدار اوراق صورت می گیرد. ضمنا همانطور که اشاره شد، این اوراق قبلا هیچ کجای دیگر، منتشر نشده است.

ولی در مارکت ثانویه اینطور نیست. در این بازار، دارایی هایی که قبلا در مارکت اولیه خرید و فروش شده، در تاریخ های دیرتری معامله می شوند. سرمایه گذاران در مارکت ثانویه، می توانند این اوراق را از بروکرها که نقش واسطه را بین خریدار و فروشنده بازی می کنند، تهیه کنند. این اوراق در غالب های صندوق بازنشستگی، صندوق سرمایه گذاری مشترک و سیاستهای بیمه عمر، ارائه می شوند.

آیا بازار اوراق قرضه برای سرمایه گذاری مناسب است؟

درست مثل هر سرمایه گذاری دیگری باید بازگشت مورد انتظار سود را نسبت به ریسک آن، در نظر گرفت. به طبع هرچه توان ریسک کردن شما به عنوان یک سرمایه گذار در معامله ای بیشتر باشد، به همان نسبت درصد سود و زیانتان نیز، بالاتر یا پایین تر می شود.

اصطلاحا هرچقدر پول بدهید، قادر خواهید بود آش بیشتری ببرید. البته باید در نظر داشته باشید که اوراق قرضه به درد نخوری هم وجود دارند که سود بیشتری به شما پرداخت می کنند ولی ریسک بسیار بالاتری دارند. در مقابل اوراقی که وزارت خزانه داری امریکا صادر می کند، بازده کمتر ولی ریسکی نزدیک به صفر، دارد.

در کل باید گفت که سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه، یکی از امن ترین سرمایه گذاری ها ولی با بازده کمتری می باشد. این نوع سرمایه گذاری مناسب کسانی است که افراد محافظه کار تری هستند و فقط در جاهایی که ریسک بازار اوراق بدهی نزدیک به صفری دارد، سرمایه گذاری می کنند.

آیا امکان از دست رفتن سرمایه در بازار اوراق قرضه وجود دارد؟

طبق آخرین تحقیقات انجام شده در همین ماه ژانویه 2022، افراد معمولا دو گروه هستند. گروه اول افرادی هستند که دنبال سرمایه گذاری در مارکت های با ریسک بسیار بسیار پایین و نزدیک به صفری هستند و گروه دوم افرادی هستند که تمایل دارند ریسک بیشتری بکنند.

در این تحقیق انجام شده مشخص شد که یکی از بازارهایی که امکان از دست رفتن سرمایه در آن بسیار بسیار پایین است، همین بازار اوراق قرضه است. در حقیقت اوراق قرضه انواع مختلفی دارند و بسته به اینکه دولتی هستند یا خیر، ریسک آنها بهتر مشخص می شود. در ادامه مقاله انواع اوراق قرضه را برای شما شرح می دهیم تا بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.

اوراقی که خود دولت ها مثلا وزارت خزانه داری ایالات متحده منتشر می کند، یکی از کم ریسک ترین و در عین حال مطمئن ترین سرمایه گذاری ها در بازار اوراق قرضه می باشد.

انواع اوراق قرضه

اوراق قرضه بسته به اینکه توسط دولت یا موسسات صادر شود، انواع متفاوتی دارد. در ادامه ما برخی از مهمترین انواع اوراق قرضه را برای شما توضیح می دهیم.

1- اوراق قرضه موسسات corporation

در این نوع مارکت، شرکتها برای پروژه های موجود مالی، گسترش خطوط تولید، یا افتتاح امکانات جدید تولید، اوراق چاپ می کنند. اوراق قرضه موسسه ای، معمولا در زمره دارایی های اوراق بلند مدت با سررسید حداقل یک ساله قرار می گیرند.

2- اوراق قرضه دولتی

اوراق قرضه دولتی یا ملی، خریداران را وسوسه می کند تا همان ارزش اسمی یا Face Value را که روی سند اوراق نوشته شده و سررسید مشخصی دارد، بپردازند. این ویزگی ها، اوراق قرضه دولتی را برای سرمایه گذاران محافظه کار، جذاب تر می کند. زیرا بدهی های دولتی، توسط دولتی که از شهروندانش مالیات می گیرد یا برای هزینه هایش پول چاپ می کند، حمایت می شود. در کل این نوع اوراق قرضه، کم ریسک ترین اوراق هستند.

این اوراق در امریکا، Treasuries یا خزانه داری نام دارد و امروزه به هر طریق، فعال ترین و دارای بیشترین نقدینگی می باشند. اوراق قرضه خزانه داری کوتاه مدت یا همان T-Bill، اوراق قرضه کوتاه مدت خزانه داری دولت امریکا است که توسط وزارت خزانه داری با سررسید یک ساله یا کمتر، منتشر می شود.

اوراق قرضه میان مدت یا T-note، یکی دیگر از انواع اوراق قرضه قابل فروش دولت امریکا است که نرخ بهره ثابتی دارد و سررسید آن بین یک تا ده سال است.

سومین نوع آن، اوراق قرضه بلند مدت یا همان T-bond است که یکی دیگر از انواع اوراق قرضه دولت فدرال ایالات متحده با سررسید بالای بیست ساله می باشد.

3- اوراق قرضه شهرداری ها

Municipal bonds یا کوتاه تر شده آن “muni bonds” اوراق قرضه شهرداری ها است که معمولا توسط ایالات، شهرها، مناطق خاص، مناطق عمومی، مدارس، فرودگاهها یا بنادر عمومی و یا دیگر مناطق تحت سیطره دولت که به دنبال بازار اوراق بدهی جمع آوری پول برای پروژه های متنوع هستند، منتشر می شود.

این اوراق در سطح فدرال ها، شامل مالیات نمی شوند و همچنین می توانند در ایالت ها یا سطوح مالیاتی عمومی، معاف از مالیات بشوند. این اوراق مناسب سرمایه گذاران آگاه به مالیات است و همین فاکتورها، آنها را برای سرمایه گاری جذاب تر می کنند.

این اوراق دو نوع هستند: 1- اوراق تعهد بخش عمومی (general obligation bond or GO) 2- اوراق درآمدی (revenue bond).

4- اوراق قرضه حمایت شده توسط وام های مسکن MBS

این نوع اوراق توسط وام های مسکن جمع آوری شده از املاک مسکن منتشر می شود که به وسیله وثیقه های خاص، گرو گرفته شده است. کسانی که این نوع اوراق را خریداری می کنند، در حقیقت به خریداران مسکنی که از طریق قرض دهندگانشان خرید کرده اند، وام پرداخت می کند. به طور عمومی، سود اینها ماهانه، سه ماهه و شش ماهه می باشد.

5- اوراق قرضه مارکت های نوظهور

این نوع اوراق توسط دولت ها و کمپانی های واقع در اقتصاد مارکت های نوظهور، چاپ می شود. این نوع اوراق فرصت های سرمایه گذاری پر سودتر وعالی تری ارائه می دهند. ولی به همان نسبت دارای ریسک بالاتری نسبت به اوراق قرضه داخلی و گسترش یافته تر، هستند.

محاسن بازار اوراق بدهی و معایب بازار اوراق قرضه

اگر شما امروز نزد شرکتهای مشاوره مالی در امور سرمایه گذای در بازارهای مالی بروید، اکثر آنها سبدی متنوع را به شما پیشنهاد می دهند که حتما قسمتی از آن، به بازار اوراق قرضه تخصیص داده می شود. خوشبختانه بازار اوراق قرضه بازار متنوعی است و دارای نقدینگی بالاتر و نوسانات کمتری نسبت به سهام ها است. ولی به همان نسبت در طول زمان، بازگشت سود کمتری دارد و شامل مسائل اعتباری و انقضای قبل از تاریخ سررسید و ریسک های نرخهای بهره می شود. در کل سرمایه گذاری افراطی روی اوراق قرضه برای افق های دراز مدت، غیرمنطقی به نظر می رسد.

محاسن سرمایه گذاری در مارکت اوراق قرضه

اولین ویژگی بازار اوراق قرضه این است که نسبت به سهام ها دارای ریسک و نوسان کمتری است. دومین ویژگی آن، تنوع بسیار زیاد آن در نوع و فرد یا مکان صادرکننده است. سومین حسن اوراق قرضه این است که اگر از دولت ها یا موسسات معتبر مالی خریداری شود، فعال ترین و دارای بالاترین نقدینگی می باشد. آخرین ویژگی اوراق قرضه این است که دارندگان اوراق قرضه در زمان های ورشکستگی، نسبت به سهام داران وضعیت بهتری دارند.

معایب سرمایه گذاری در مارکت اوراق قرضه

اولین عیبی که بر بازار اوراق قرضه وارد است، بازده کمتر سود آنها است. اگر یادتان باشد گفتیم که چون اوراق قرضه ریسک کمتری دارند، به همان اندازه بازده سود یا بازگشت پول آنها، کمتر می باشد. دومین عیب آنها این است که خرید مستقیم این اوراق تقریبا برای سرمایه گذارن معمولی، امکان پذیر نیست. آخرین ایرادی که بر بازار اوراق قرضه وارد است این است که این اوراق در مقابل ریسک های اعتباری و خطرات نرخهای بهره، آسیب پذیرند.

اوراق قرضه بهتر است یا سهام؟

اوراق قرضه در چند مسئله مهم با سهام ها متفاوت هستند. اوراق قرضه نشان دهنده بودجه های قرضی است (بودجه هایی که به وسیله قرض دادن ایجاد می شوند)، در صورتیکه سهام ها خودشان مولد و پدید آورنده بودجه ها هستند.

اوراق قرضه یک صورتی از اعتبار است که در آن قرض گیرنده (صادر کننده اوراق) باید اصل پول بعلاوه سود آن را در سررسید مشخصی، به صاحب اوراق پرداخت کند. ولی سهام ها به صاحبانشان قول هیچ بازگشت اصل سرمایه یا سودی نمی دهند. اوراق قرضه، به خاطر حمایت های قانونی و ضمانت هایی که نسبت به اعتباردهندگان آنها تعریف شده، از سهام ها کم ریسک تر هستند.

سهام ها به طور ذاتی از اوراق پرریسک تر هستند و پتانسیل های بالاتری برای سود یا زیان دارند. ولی نکته مشترک هردو این مارکت ها؛ چه اوراق و چه سهام ها، این است که بازارهایی فعال با نقدینگی بالایی هستند.

قیمت اوراق قرضه نسبت به تغییرات نرخهای بهره، به شدت حساس است و قیمتهای آنها نسبت به نرخهای بهره، به طور معکوس حرکت می کند. از طرفی دیگر قیمت سهام ها، نسبت به تغییرات آینده ای سودبخش و رشدی بالقوه، حساس هستند.

بیمه اوراق قرضه چیست؟

فارغ از اینکه سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه یک سرمایه گذاری امن محسوب می شود و مناسب افراد محافظه کار است، ولی شما این امکان را دارید تا اوراق قرضه خودتان را بیمه کنید. بیمه اوراق قرضه، یک نوع بیمه است که خریدار اوراق قرضه هزینه آن را پرداخت می کند. این بیمه، تضمین سود شما در سررسید و پرداخت اصل سرمایه شما را در زمانهای بحران و عدم پرداخت، ضمانت می کند.

منتشرکنندگان اوراق قرضه این نوع بیمه را خریداری می کنند تا رتبه اعتباری خود را افزایش دهند تا میزان سودی را که باید پرداخت کنند کاهش دهند و اوراق قرضه را برای سرمایه گذاران بالقوه، جذاب تر کنند.

رابطه اوراق قرضه و نرخ بهره

اگر معامله گر بازار فارکس باشید، به اهمیت نرخهای بهره در اقتصاد کلان کاملا واقف هستید. در حقیقت نرخ بهره مبلغی است که قرض دهنده از قرض گیرنده، کسر می کند. از نقطه نظر فاندامنتال، یکی از اخبار بسیار مهم با شدت تاثیر بالا، اخبار مربوط به نرخ بهره است.

سرمایه گذاران بازار اوراق قرضه هم مثل خیلی از معامله گران دیگر، سعی دارند تا نهایت سود را از سرمایه گذاری شان، ببرند. برای رسیدن به این مهم، آنها باید مدام چشمشان به نوسانات هزینه های قرض گرفتنشان باشد.

به عنوان مثال در بازار فارکس، افزایش یا کاهش نرخهای بهره باعث قوی تر یا ضعیف تر شدن ارز کشور مورد نظر می شود. حال باید دید این افزایش یا کاهش نرخ بهره، چه تاثیری در مارکت اوراق قرضه دارد.

اوراق قرضه و نرخهای بهره یک ارتباط معکوس با هم دارند. یعنی با بالا رفتن نرخ بهره، اوراق قرضه کاهش پیدا می کند و بالعکس. این مسئله یک توجیه منطقی هم دارد. زمانیکه هزینه بازار اوراق بدهی قرض گرفتن بالا می رود یا اصطلاحا به صرفه نیستند (منظور نرخهای بهره افزایش می یابند)، اوراق قرضه معمولا کاهش پیدا می کنند.

بازده اوراق قرضه چیست؟

بازده اوراق قرضه یا همان Bond Yields، مبلغی است که سرمایه گذار روی اوراق قرضه اش، دریافت می کند. بازده اوراق قرضه می تواند تعاریف مختلفی داشته باشد ولی یکی از ساده ترین این تعاریف، یکسان سازی بازده اوراق قرضه با نرخ کوپن آن است.

بازده فعلی اوراق قرضه، در حقیقت عملکرد قیمت اوراق و کوپن آن یا پرداخت سود آن می باشد که درصورت متفاوت بودن قیمت اوراق با ارزش اسمی آن، از بازده کوپن آن صحیح تر و دقیق تر می باشد.

رابطه بازده اوراق قرضه و قیمت آن

نکته قابل توجه ارتباط وارونه قیمت اوراق قرضه و بازده آن است. بازده اوراق قرضه و قیمت آن، با هم ارتباطی معکوس دارند. وقتیکه قیمت اوراق قرضه افزایش می یابد، بازده آن کاهش پیدا می کند.

برای مثال، فرض کنید یک سرمایه‌گذار اوراق قرضه‌ای را خریداری می‌کند که سررسید آن در پنج سال با نرخ کوپن سالانه 10 درصد و ارزش اسمی 1000 دلار است. هر سال، این اوراق قرضه 10٪ یا 100 دلار به عنوان بهره به این سرمایه گذار، پرداخت می کند. ارزش اسمی 1000 دلار تقسیم بر 10% نرخ کوپن می شود.

نتیجه گیری

اگر شما تمایل به سرمایه گذاری در بازارهای مالی دارید، و دنبال یک سرمایه گذاری مطمئن هستید و نمی دانید که کدام بازار امن تر است، قطعا بازار اوراق قرضه مناسب شما است. همانطور که متوجه شدید، بازار اوراق قرضه نقدینگی بالا، ریسک پایینتر و به همان نسبت بازده کمتری را به شما می دهد.

شاید زمانیکه با تنوع اوراق قرضه مواجه شوید، باز هم این سوال برایتان پیش بیاید که، کدام نوع از انواع اوراق قرضه مناسب و مطئن تر است. در این صورت می توانید سراغ اوراق منتشر شده دولتی مثل اوراقی که توسط وزارت خزانه داری امریکا منتشر می شود، بروید.

بازار اوراق بدهی در تعقیب نرخ سود بانکی

بانک اول- بعد از شهریور ۱۳۹۶ که ابلاغیه بانک مرکزی برای کاهش نرخ‌های سود بانکی ابلاغ شد، نرخ سود بازار اوراق بدهی هم در پی آن شروع به کاهش کرد.

به اشتراک بگذارید:

به گزارش بانک اول به نقل از ایبنا دولت در پایان سال ۱۳۹۵ تصمیم گرفت تا به جای انتشار اخزا، اسناد خزانه اسلامی بانکی (سخاب) منتشر کند تا عملا امکان مبادله اسناد خزانه اسلامی محدود گردد. در آن زمان استدلال این بود که نرخ بالای بازدهی اخزا سبب شده است تا نرخ سود شبکه بانکی کاهش نیابد. بنابراین تصمیم گرفته شد تا بازار اوراق بدهی (که به عنوان رقیب بازار پول محسوب می‌شد) محدود شود.

اما امروز برای همگان آشکار شده که استدلال مزبور دارای اشکالاتی بوده است. چرا که این نرخ سود شبکه بانکی نیست که از نرخ بازدهی بازار اوراق بدهی دولتی تبعیت می‌کند؛ بلکه بر عکس، نرخ سود بازار اوراق بدهی دولتی از نرخ سود بانکی تبعیت می‌کند.

شاهد این مدعا این است که بعد از شهریور ۱۳۹۶ که ابلاغیه بانک مرکزی برای کاهش نرخ‌های سود بانکی ابلاغ شد و نرخ‌های سود بانکی کاهش یافت، نرخ سود بازار اوراق بدهی هم در پی آن شروع به کاهش نمود. دلیل دیگر این است که معمولا نرخ بازدهی در بازار کوچکتر، از نرخ بازدهی در بازار بزرگتر تبعیت می‌کند و طبیعی است که نرخ بازدهی در بازار اوراق بدهی دولتی نسبت به نرخ سود شبکه بانکی منفعل (Passive) باشد.

اکنون که این مشاهده به دست آمده، سیاست‌گذاران تصمیم گرفته‌اند تا هم اجازه مبادله سخاب در فرابورس را فراهم کنند و هم به جای ادامه انتشار سخاب، انتشار اخزا را از سر بگیرند. نمونه این اقدام، انتشار مرحله جدیدی از اسناد خزانه اسلامی با عنوان (اخزا ۶۱۱) در اوخر آبان ‌ماه سال جاری است. بنابراین به نظر می‌رسد بازار اوراق بدهی، بار دیگر به ریل اصلی بازگشته است.

دولت در شرایطی اقدام به انتشار ۹۰۰ میلیارد تومان اخزا ۶۱۱ برای تامین بخشی از بودجه سال ۱۳۹۶ کرده که عمق بازار اوراق بدهی دولتی در فرابورس نسبت به قبل بسیار کاهش یافته است. چراکه اخزا ۱ تا اخزا ۱۱ و همچنین سخاب ۱ و ۲ همگی سررسید شده‌اند و تنها سخاب ۳ تا ۷ و مقداری صکوک دولتی (نظیر اوراق اجاره دولتی و اوراق مرابحه دولتی) در بازار اوراق بدهی باقی مانده است.

با توجه به اینکه دولت مطابق قانون بودجه سال جاری اجازه انتشار ۱۷٫۵ هزار میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی برای تامین مالی خود و همچنین بازپرداخت بخشی از بدهی‌های گذشته را دریافت کرده است، انتظار بر این است تا دولت انتشار این اوراق را تسریع بخشد؛ چرا که هم طلبکاران دولت منتظرند تا پول خود را سریعتر از دولت دریافت کنند و هم دولت با کسری بودجه مواجه است و نیازمند تامین مالی است. همچنین باید به این نکته هم اشاره کرد که قانون بودجه ۱۳۹۶ اجازه انتشار اوراق مصون از تورم را نیز به دولت داده است؛ که تاکنون اقدامات کافی برای انتشار و ورود این اوراق به فرابورس انجام نشده است.

مشاهده نرخ بازدهی اخزا ۶۱۱ در فاصله زمانی ۲۷ آبان ۱۳۹۶ تا ۲۰ آذر بازار اوراق بدهی ماه، نشان می‌دهد که نرخ بازدهی در محدوده ۱۵ تا ۱۷ درصد قرار داشته است. نرخ بازدهی این اوراق به نرخ سود بانکی بلندمدت ۱۵ درصد نزدیک است و این نشان دهنده تبعیت نرخ بازدهی بازار اوراق بدهی از نرخ سود بانکی است.

حتی مشاهده متوسط نرخ بازدهی اخزا ۱۰ و اخزا ۱۱ در شهریور و مهر سال جاری که بعد از ابلاغیه بانک مرکزی در شهریور ماه هنوز سررسید نشده بودند نشان می‌دهد که متوسط نرخ بازدهی آنها کاهش یافته است. البته با توجه به اینکه در شهریور و مهر، هم اخزا ۱۰ و هم اخزا ۱۱ در روزهای نزدیک به سررسید خود قرار داشته‌اند، نرخ متوسط آنها بالاتر از نرخ سود بانکی بوده است. اما به هر حال نسبت به قبل در مسیر کاهشی قرار داشته‌اند.

نکته آخر اینکه انتظار می‌رود تا در ادامه انتشار اسناد خزانه اسلامی در سال جاری به دو نکته توجه شود. اول اینکه، در انتشار این اوراق به اندازه کافی شفاف عمل شود. دولت در مورد انتشار اخزا ۶۱۱ اعلام کرده که این اوراق را مطابق قانون بودجه سال جاری منتشر کرده، اما توضیحی در مورد موضوع انتشار این اوراق ارائه نشده است. این در حالی است که در انتشار اخزا ۱ تا اخزا ۱۱، در مورد موضوع انتشار اوراق توضیح داده می‌شد. مثلا در بخش (موضوع انتشار) اخزا ۸ آمده است که هدف از انتشار این اوراق، تسویه بدهی‌های دولت است؛ در حالی‌که در توضیحات اخزا ۶۱۱ بخشی با عنوان (موضوع انتشار) وجود ندارد. وجود شفافیت سبب می‌شود تا تحلیلگران بهتر بتوانند عملکرد مالی دولت را درک کنند.

نکته دوم اینکه از کل ۱۷٫۵ هزار میلیارد تومان مجوز انتشار اخزا، ۷٫۵ هزار میلیارد تومان آن مربوط به بازپرداخت بدهی‌های گذشته است. با توجه به اینکه فقط حدود سه ماه تا پایان سال باقی مانده، انتظار می‌رود که دولت هر چه زودتر اسناد خزانه اسلامی مربوط به طلبکاران را منتشر کند و مقداری از تنگنای مالی آنان بکاهد؛ تا طلبکاران دولت در پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود در پایان سال جاری کمتر دچار مشکل شوند.

>>همه چیز درباره بازار بدهی و مزایای آن >>>پنج مزیت مهم بازار بدهی؛ سه دلیل مشکلات بازار اوراق بدهی در ایران نسبت به بازارسهام

وب سایت بورس نگار - بازار بدهی کشورمان که مهرسال گذشته با انتشار نخستین دوره از اسناد خزانه اسلامی شکل رسمی به خود گرفت، اکنون با اقبال فراوان سرمایه‌گذاران همراه شده. گرچه در ابتدای شکل‌گیری بازار بدهی، برخی نسبت به اثرگذاری این شاه‌کلید رونق مردد بودند، اما عطش تقاضای اوراق تاکید می‌کند که سمت عرضه برای تقویت هرچه بیشتر آمادگی کامل دارد. بدنبال رکود نسبی در بازار سهام، کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی و نیاز بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری به اوراق با درآمد ثابت، تقاضا در بازار بدهی به اوج خود رسیده. بررسی‌ها نشان می‌دهد اوراقی که نرخ سود اسمی(کوپن) 18 تا 21درصد دارند در قیمتهایی بالاتر از نرخ اسمی 100 هزار تومان معامله می‌شوند. بعبارت دقیق‌تر، نرخ تنزیل این اوراق در یک اتفاق نادر منفی شده و حجم تقاضا بسیار بالا است. بنابراین هرگونه تعلل در انتشار اوراق بدهی یک فرصت‌سوزی بزرگ برای تامین مالی ارزان، یخ‌زدایی از دارایی‌های مالی و در نهایت تحقق رونق اقتصادی محسوب می‌شود. براساس مصوبات بودجه و برنامه چشم‌انداز توسعه اقتصادی باید حدود 40 هزار میلیارد تومان اوراق در سال 95 عرضه شود. اما تاکنون و با گذشت حدود نیمی از سال فقط 4 هزار و 368 میلیارد تومان اوراق بدهی منتشر شده.

حدود یکسال از فعالیت رسمی و واقعی بازار بدهی کشورمان می‌گذرد. هرچند در این مدت، تلاشهایی برای گسترش این بازار انجام شده، اما به‌نظر می‌رسد اهتمام کافی برای این امر میان متولیان وجود ندارد. در شرایطی که نیمی از سال سپری شده، حتی ارقام در نظرگرفته‌شده در بودجه، تحقق نیافته‌اند. بعنوان مثال از 7500 میلیارد تومان اسناد خزانه پیش‌بینی شده برای 95، فقط هزار بازار اوراق بدهی میلیارد تومان آن در بازار بدهی عرضه شده. این غفلت در وضعیتی رخ می‌دهد که بررسی‌ها از عطش بالای متقاضیان اوراق حکایت دارد. رکود نسبی در بازار سهام، کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی، افزایش قابل توجه ارزش معاملات اوراق بدهی موجود در بازار، منفی شدن نرخ تنزیل به‌عنوان پدیده‌ای نادر در برخی اوراق کوپن‌دار و ظرفیت خالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای خرید اوراق با درآمد ثابت، پنج نشانه‌ای است که بر لزوم افزایش عرضه‌ها در بازار بدهی تاکید دارد.

سهم ناچیز در اقتصاد
ویترین بازار بدهی در اقتصاد ایران حدود 10 سال قبل ایجاد شد، اما تا مهر سال گذشته عرضه و تقاضا بعنوان عناصر سازنده واژه «بازار» در این ویترین مشاهده نمی‌شد. بر این اساس، مهر سال گذشته و همزمان با عرضه اوراق اسنادخزانه (اخزا1) نخستین گام جدی برای توسعه بازار اوراق بدهی برداشته شد. با وجود اینکه طی مدت زمان یاد شده رشد این بازار نسبت به نقطه شروع تقریبا ناچیز خود بالا بوده، اما همچنان جایگاه این بازار در کل بازار سرمایه کشورمان بسیار کم‌رنگ است. بطوریکه می‌توان همچنان ادعا کرد غفلت از توسعه سریع همچنان ویترینی از بازار بدهی برجای گذاشته، هرچند سخن از گسترش پرشتاب این بازار زیاد رفته. به‌زعم بسیاری از تحلیلگران این حوزه رشد مناسب بازار بدهی در کمتر از یک سال، تنها توانست این بازار را از حالت صفر به یک حجم محدود برساند و تامین مالی قابل‌توجه از طریق این بخش نیازمند فعالیت مداوم و عرضه‌های قابل توجه است. همانطور که در گزارشهای پیشین نیز گفته شد، بازار بدهی مزیتهای بسیاری برای اقتصادکشور بهمراه دارد. بدلیل همین مزیت‌هاست که این بازار از اهمیت بسیاری در کشورهای جهان برخوردار بوده و بطور میانگین، سهم بازار بدهی از کل بازار بازار اوراق بدهی سرمایه 15 کشور حدود 60 درصد است. این در حالی است که در کشورمان، سهم بازار بدهی کمتر از 6 درصد کل بازار سرمایه است.

هواشناسی تقاضای اوراق بدهی
همانطورکه اشاره شد،بررسیها نشان از آماده‌باش تقاضا در بازار اوراق بدهی دارد. در این میان می‌توان به 5نشانه اساسی استناد کرد.

رخوت بازار سهام
در بازارهای بین‌المللی عموما نسبتی معکوس بین بازار بدهی و سهام وجود دارد. به‌عبارت دقیق‌تر، در شرایطی که ریسک شرایط اقتصادی بالا است، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در بازار بدهی با ریسک پایین‌تر سرمایه‌گذاری کنند و در شرایطی که امیدواری به اقتصاد بالا است، تقاضای بازار سهام افزایش می‌یابد. توسعه دووجهی بازار سرمایه (بدهی و سهام) در این اقتصادها باعث شده که همواره بخش مهمی از نقدینگی در بازار سرمایه باقی بماند و صرفا جابه‌جایی میان بازار سهام و بدهی صورت گیرد. اکنون نیز به دلایل مختلف، بازار سهام کشورمان با نوعی رکود همراه است. در نتیجه تقاضای بازار بدهی به صورت بالقوه بالا است که بالفعل این تقاضا نیازمند توسعه هرچه بیشتر این بازار با افزایش عرضه‌ها است.

نرخ سود سپرده‌ها:
موضوع دیگری که تقاضای بالای اوراق را تایید می‌کند، کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی یک‌ساله به 15 درصد و همچنین انتظار کاهش بیشتر آن است. مساله‌ای که جذابیت اوراق بدهی در کشورمان را که در بسیاری از موارد سودهای بین 18 تا 20 درصدی را در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهند افزایش می‌دهد.

نرخ تنزیل منفی:
بصورت سنتی، زمانیکه شما سندی با یک قیمت مشخص را می‌خواهید زودتر از موعد نقد کنید، باید در رقمی کمتر اقدام به عرضه این سند کنید. مثلا اگر چکی با تاریخ سررسید 6ماهه به مبلغ 100 هزارتومان قیمت دارد، برای نقد کردن آن در شرایط کنونی، مبلغ کمتری (مثلا 95 هزارتومان) دریافت می‌شود. اختلاف قیمت نقد شدن با قیمت سررسید (5هزارتومان) را نرخ تنزیل می‌گویند. در بازار بدهی نیز با توجه به آنکه اوراق نرخ اسمی 100هزار تومانی در سررسید دارند، عموما در زمان عرضه در نرخ پایین‌تر کشف قیمت می‌شدند که این اختلاف قیمت به نوعی نرخ تنزیل است. با افزایش جذابیت اوراق بدهی مشاهده می‌شود در سال جاری، بسیاری از اوراق قیمتی بالاتر از نرخ اسمی (100 هزارتومان) پیدا کرده‌اند که به معنای منفی شدن نرخ تنزیل در این بازار است. بررسيها نشان می‌دهد از 13اوراقي که در بازار معامله می‌شوند، 12مورد قیمتی بالاتر از 100 هزارتومان (قیمت اسمی) دارند. بنابراین، سود اسمی اوراق که عموما بالای 18درصد است تا حدی برای سرمایه‌گذاران جذاب شده که سرمایه‌گذاران حاضرند با نرخ تنزیل منفی، اقدام به خرید اوراق کنند.

ظرفیت خالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام مجاز هستند 30 درصد از پرتفوی خود را به ابزارهای درآمد ثابت اختصاص دهند. با توجه به ارزش 70 هزار میلیارد تومانی این نوع صندوق‌ها، حدود 21 هزار میلیارد تومان تقاضای حتمی و فقط از سوی این صندوق‌ها برای اوراق بدهی در کشورمان وجود دارد که هنوز پاسخ داده نشده‌اند.

افزایش ارزش معاملات هفتگی:
مدتهاست که بازاربدهی با افزایش حجم و ارزش معاملات مواجه است؛ بطوریکه درفرابورس که بخش عمده اوراق درآن معامله میشوند، ارزش معاملات بازار ابزارهای نوین بیش از سایر بازارهای معاملاتی فرابورس بوده. موضوعی که به‌عنوان پنجمین عامل بر تقاضای بالای اوراق بدهی تاکید دارد.

عرضه‌های ضعیف در بازار پرقدرت
در این شرایط که تقاضا بسیار بالا است، مشاهده می‌شود سمت عرضه به خواب فرورفته و تلاشی در این راستا صورت نمی‌گیرد. به گفته مسوولان اقتصادی و مطابق سند چشم‌انداز 1404، سهم تامین مالی از طریق بازار بدهی تا افق 1404 باید به 30 درصد برسد. با توجه به شرایط کلی حاکم بر بازار سرمایه این هدف زمانی تحقق می‌یابد که عرضه اوراق بدهی با رشد سالانه حدود 45درصد همراه باشد. در این شرایط باید عرضه اوراق بدهی شدت بیشتری بخود بگیرد. با توجه به آمارها، حجم اوراق عرضه شده در بورس و فرابورس طی سال 94، حدود 17 هزار و 758 میلیارد تومان بوده. بمنظور رسیدن به رشد 45 درصدی در سال 95 لزوم انتشار 30 هزار میلیارد تومان اوراق جدید مشاهده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در نیمه نخست سال تنها 4 هزار و 368 میلیارد تومان اوراق در بازار بدهی منتشر شده که بسیار کمتر از رقم مورد نیاز است. نکته حائز اهمیت این است که در بودجه 95 نیز حدود 27 هزار میلیارد تومان از محل انتشار اوراق باید تامین مالی صورت گیرد. به این ترتیب، 5 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت، 15 هزار میلیارد تومان صکوک اجاره دولتی و 7500 میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی است. همچنین در اصلاحیه بودجه 95 نیز بیان شد که دولت می‌تواند از محل فروش 40 هزار میلیارد تومانی اوراق اسلامی، بدهی خود را به پیمانکاران و شهرداری‌ها بپردازد. همچنین، دولت بر اساس این اصلاحیه، مجوز انتشار اوراق اسلامی تا مبلغ 8 هزار میلیارد تومان برای تسویه بدهی سازمان بیمه سلامت را هم از مجلس گرفت. مجوز تسعیر نرخ ارز تا سقف 45 هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی دولت به بانک‌ها هم به دولت داده شد. با تمام این برنامه‌ریزی‌ها، بررسی این بازار نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون در بخش اسناد خزانه تنها «اخزا6» با ارزش هزار میلیارد تومانی منتشر شده.

مثلث ضعف عرضه در بازار بدهی
در همین زمینه «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگویی با علی اسلامی بیدگلی، رئیس هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی، دلایل تعلل سازمان بورس در عرضه اوراق مشارکت را بررسی می‌کند. اسلامی بیدگلی در ابتدای گفته‌هایش 3دلیل را بعنوان مشکلهای اصلی بیان می‌کند و می‌گوید: راه‌اندازی مجدد بازار بدهی از اقدامات ارزشمندی بود که در سال گذشته صورت گرفت. با این وجود، موانعی وجود دارد که اگر درایت کافی لحاظ نشود می‌تواند این بازار را از مسیر اصلی خارج کند.

اولین دلیل در خصوص فقدان آگاهی‌ها نسبت به مزایای این بازار است. بنظر می‌رسد همچنان برای شرکتها وصنایع، نقش بازار سرمایه از طریق انتشار اوراق بدهی به‌خوبی مشخص نشده. در شرایط کنونی نیاز به ایجاد فضای مناسب برای رشد ابزار‌های نوین مالی ضروری بنظر می‌رسد. در این راستا سازمان بورس با برگزاری همایش‌ها و سمینارها می‌تواند شرکت‌ها را در زمینه هرچه بهتر عرضه اوراق راهنمایی کند. این آگاهی‌سازی‌ها به مرور می‌تواند شرکت‌ها را از مزایای انتشار اوراق بازار بدهی آگاه سازد و جذابیت بیشتری برای آنها به‌وجود آورد.

اسلامی‌بیدگلی دومین دلیل را نظارت‌های زمان‌بر سازمان بورس بیان می‌کند و می‌گوید: شرایط تاکنون به‌گونه‌ای بوده که سازمان بورس برای اجازه انتشار اوراق بدهی دقت بیشتری نسبت به شبکه پولی داشته. شاید بهمین دلیل است که در بسیاری از موارد درخواست‌کننده که می‌توانسته از کانال بازار سرمایه وارد شود به سمت بازار پول متمایل شده. به‌عبارتی، فرمان صدور مجوز‌های لازم برای انتشار اوراق بدهی در بازار پول با سرعت بیشتری نسبت به بازار سرمایه صادر می‌شود.در این خصوص بازار سرمایه باید تلاش کند فرآیند‌های پذیرش را کوتاه‌تر کرده تا سهم بازار سرمایه از اوراق مشارکت بدهی در سال‌های آتی افزایش یابد.

سومین عامل از نگاه این کارشناس نبود موسسات رتبه‌بندی برای شرکتهاست، وی در این زمینه می‌گوید: یکی از دلایلی که فرآیند انتشار اوراق بدهی را در دنیا کوتاه‌تر می‌کند وجود موسسات رتبه‌بندی است. در اقتصادهای بزرگ ناشرین اوراق بدهی توسط این موسسات، رتبه‌بندی می‌شوند و بر اساس درخواست مشخص می‌شود که شرکت تا چه حجم و نرخی می‌تواند اوراق منتشر کند. باید توجه شود برای توسعه بازار بدهی راه‌اندازی موسسات رتبه‌بندی از مهم‌ترین پیش نیازها است. شرکتهایی که قصد انتشار اوراق بدهی را دارند در قدم اول باید میزان شفافیت، عملکرد و همچنین ریسک اوراق آنها توسط شرکتهای رتبه‌بندی بررسی شود و توسط این شرکتها رتبه اعتباری دریافت کنند. با توجه به اعتبار‌سنجی اوراق، خریداران می‌توانند بر اساس رتبه، میزان ریسکی را که متحمل می‌شوند، بررسی کرده و بر اساس آنها اوراق را با قیمت‌های متفاوتی خریداری کنند. با رتبه‌بندی، اوراق شرکتی که عملکرد مناسب‌تر و شفاف‌تری دارد و از ریسک کمتری برخوردار است، با قیمت‌های بالاتری معامله می‌شود.وی در ادامه می‌افزاید: در کشور ما به‌دلیل نبود چنین موسسه‌هایی تشخیص پتانسیل‌های شرکت زمان بر است. عموما از درخواست صدور تا زمان انتشار حدود 8 ماه به طول می‌انجامد. طی این مدت شرایط در بازار بدهی دستخوش تغییرات جدی می‌شود به‌عنوان مثال اگر این اوراق در شروع با نرخ 21 درصد عرضه شود و با توجه به نرخ بهره بین بانکی به 16 درصد برسد مرحله به مرحله کاهش آن مجددا در سازمان بورس بررسی می‌شود و همین موضوع می‌تواند مانع بزرگی بر سر عرضه‌های این اوراق باشد.

عرضه‌های کم جان با تقاضاهای کنونی
رئیس هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی حجم قابل توجه تقاضاها در بازار بدهی را در دو بخش می‌داند و می‌گوید: ماهیت این اوراق بگونه‌ای است که ریسک گریزی بالایی نسبت به دیگر ابزارهای مالی دارند. بهمین دلیل تمایل برای سرمایه‌گذاری در این زمینه افزایش یافته و دیده می‌شود نسبت تقاضا‌ها به عرضه‌های صورت گرفته در بسیاری از موارد چند برابر است. همچنین رشد قابل توجه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و الزام تکمیل 30 درصد از منابع صندوق‌ها از طریق اوراق بازار بدهی از مواردی ‌است که باعث تشدید تقاضا‌ها شده.این بهترین حالت ممکن برای رشد این بازار است که متاسفانه در شرایط کنونی از آن به‌خوبی استفاده نمی‌شود. اسلامی بیدگلی در پایان چشم‌انداز این بازار را با توجه به سیاست‌های اتخاذ شده از سوی سازمان بورس چندان مطلوب نمی‌داند و می‌گوید: به‌هرحال سهم بازار بدهی از بازار سرمایه باید افزایش یابد.در شرایط کنونی بسیاری از عرضه‌های اولیه در شبکه بانکی صورت گرفته که در مراحل بعدی وارد بازار ثانویه بورس می‌شود. تبیین سیاست‌های عرضه‌ها در کوتاه‌ترین زمان و استفاده از شرکتها رتبه‌بندی در این مسیر بهترین راهکاری است که می‌تواند به رشد این بازار بیانجامد.

پنج مزیت مهم بازار بدهی
با توجه به اهمیت این مقوله بار دیگر فرصت‌های بازار بدهی برای اقتصاد کشور را بصورت خلاصه در 5 مورد می‌توان بیان کرد.

دستیابی به نرخ سود واقعی: نرخ تعیین‌شده در بازار بدهی بر اساس عرضه و تقاضا است. بنابراین، توسعه بازار بدهی به‌منظور تعیین یکی از اثرگذارترین معیارهای تصمیم‌گیری سیاست‌گذار پولی در کشورمان مغفول مانده است. موضوعی که برای عملیاتی شدن نیاز به عمق‌بخشی هرچه بیشتر این بازار دارد.

تنوع بخشی منابع تامین مالی: به گفته کارشناسان، ایجاد بازار بدهی می‌تواند باعث تنوع بخشی منابع تامین مالی شده و ریسک عدم کارآیی نهادهای واسطه را کاهش دهد.

تنوع در روش‌های تامین مالی: معمولا این موضوع منجر به افزایش کارآیی واسطه‌های مالی شده و کاهش هزینه‌های تامین مالی برای فعالان اقتصادی را به همراه دارد.

کاهش ریسک سرمایه‌گذاری: تنوع ابزاری در بازار بدهی می‌تواند فرصتهای متنوعی برای سرمایه‌گذاران فرآهم کند؛ بنابراین افراد می‌توانند با متنوع‌سازی پرتفولیوی سرمایه‌گذاری، خود را از ریسک‌های احتمالی مصون سازند.

یخ‌زدایی از منابع مالی: در میان اوراق مختلف بدهی، اوراق دولتی از جمله اسناد خزانه اسلامی می‌تواند مزیت‌های فراوانی نه تنها برای دولت، بلکه برای کل اقتصاد داشته باشد. قفل شدن منابع مالی یکی از اصلی‌ترین معضلات کشور است. راهکار غیرتورمی آزادسازی این منابع که بخش مهمی از آنها به بدهی‌های دولت مربوط است، استفاده از بازار بدهی است. مکانی که دولت می‌تواند با ایجاد بدهی و بهره‌مندی از منابع خُرد زمینه‌ساز انجمادزدایی از دارایی‌های مالی در کشور شود.«دنیای اقتصاد»

بازار اوراق بدهی

رئیس سازمان بورس در واکنش به خبر انتشار ٨٥٠٠ میلیارد تومان اوراق خزانه جدید عنوان کرد این اوراق، خارج از بورس و برای تسویه بدهی پیمانکاران منتشر می شود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، دکتر شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اظهارات رئیس سازمان برنامه و بودجه درباره بازار اوراق بدهی انتشار٨٥٠٠ میلیارد تومان اوراق خزانه گفت: این اوراق در بازار سرمایه پذیرش نخواهد شد.

دکتر محمدی با بیان اینکه اوراق خزانه جدید، خارج از بورس و برای تسویه بدهی پیمانکاران منتشر می شود، گفت: من پیش از این نیز عنوان کردم، اولویت ما بازار سهام و تامین مالی بخش خصوصی است. نمی توان به مقوله شرکت ها و بازار سهام بی توجه بود و باید بازار بدهی کنترل شود.

سخنگوی سازمان بورس با تاکید به ارجحیت بازار سهام به بازار بدهی، افزود: بازار بدهی اهرمی برای رشد و توسعه کشور است و دولت برای پرداخت بدهی های خود و انجام پروژه هایش برای استفاده از اوراق بدهی هیچ منع قانونی ندارد و می تواند از این ابزار مانند بخش خصوصی استفاده کند اما در اولویت های بعدی قرار دارد و این وظیفه ما است که ظرفیت بازار سهام را اعلام و برای تامین مالی دولت همه جوانب را در نظر بگیریم.

مدیر ارشد بازار سرمایه افزود: باید حد بهینه در انتشار این اوراق رعایت شود و سیاستگذاران با توجه به ظرفیت های بازار سرمایه می توانند به قانون گذار پیشنهاد دهند تا مسیری که به صلاح کشور است اجرایی شود.

به گفته رییس سازمان بورس به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیت‌های سودآوری شرکت‌ها در بلند مدت، بازار سهام از جذابیت خوبی برای سرمایه‌گذاری برخوردار است و باید به بازار اوراق بدهی به عنوان مکمل سرمایه‌گذاری نگاه کرد.

دکتر محمدی در پایان مجددا تاکید کرد: بازار سهام اولویت اصلی سازمان بورس است.

یاد آور می شود سخنگوی سازمان بورس پیش از این در دیدار با نمایندگان خانه ملت، خواسته بود به دغدغه های سهامداران و فعالین بورس از جمله عرضه اوراق بدهی متناسب با ظرفیت های بازار سرمایه نگاه ویژه شود.

ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه

بررسی معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه در سال 1401 نشان می‌دهد‌ معاملات اوراق در سال جدید بیش از 84 درصد معاملات در بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد.

به گزارش پرسون، یکی از معضلات این روزهای بازار سرمایه، به مشکل کمبود نقدینگی برمی‌گردد.

خروج سرمایه توسط سرمایه‌گذاران حقیقی تشدید کننده این مساله در یک سال گذشته بوده است. بی اعتمادی موجود در بازار سهام سبب شده سهامداران پول خود را وارد بازار اوراق بدهی، صندوق‌های با درآمد ثابت و سیستم بانکی کنند.

بررسی معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه در سال 1401 نشان می‌دهد‌، معاملات اوراق در سال جدید بیش از 84 درصد معاملات در بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد.

در اولین هفته کاری سال، سهم اوراق از معاملات بازار ثانویه 4 درصد بوده است، اما در هفته دوم کاری در سال 1401 و با روشن شدن موتور خرید و فروش اوراق در روزهای دوشنبه، سهم این معاملات در بازار سرمایه به بیش از 85 درصد رسیده است.

به عبارت دیگر، در هفته سوم، سهم ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام 85 درصد بوده است که نسبت به هفته پیش از آن، افزایش چشمگیری داشته است. در هفته چهارم نیز روال کار به همین صورت بوده است. در هفته گذشته سهم ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام 84 درصد بود که نسبت به هفته پیشین کاهش یک درصدی داشته است.

* روند معاملات اوراق بدهی در هفته اول سال 1401

در هفته اول سال جدید موتور معاملات در روزهای دوشنبه شروع نشده بود. در این هفته در روز شنبه 589 میلیارد تومان و در روز یکشنبه 100 میلیارد تومان در بازار بازار اوراق بدهی اوراق بدهی معامله شده است.

در روزهای دوشنبه و سه شنبه نیز به ترتیب 100 میلیارد تومان و 557 میلیارد تومان معامله اوراق صورت گرفته است، اما در روز چهارشنبه انجام این معاملات به شدت کاهش یافته و به 49 میلیارد تومان رسیده است.

در مجموع 4 درصد کل معاملات این هفته به اوراق بدهی اختصاص داشته است که یک روند عادی و معمولی به حساب می‌آید.

* بررسی معاملات اوراق بدهی در هفته دوم فروردین

در این هفته، بیشترین رقم معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه به روز دوشنبه اختصاص داشت که بیش از 182 هزار میلیارد تومان بود.

در این هفته، همزمان با رشد نسبی ارزش معاملات خرد سهام، میانگین روزانه ارزش معاملات اوراق نیز افزایش داشته است. در دومین هفته کاری بورس در سال 1401، میانگین ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه از 279 میلیارد تومان به به 46 هزار و 146 میلیارد تومان رسید که رشد 165 برابری را نشان می‌دهد.

معاملات اوراق در هفته اخیر دو نیمه متفاوت داشت. در دو روز ابتدایی رشد کرد، اما در دو روز پایانی به ارقام پائین‌تری سقوط کرد.

روز یکشنبه 14 درصد از معاملات بازار به اوراق بدهی اختصاص داشت و روز دوشنبه ارزش معاملات اوراق بدهی در بورس 182 هزار و 927 میلیارد تومان بود که 95 درصد معاملات بازار را تشکیل می ‌داد.

روز سه‌ شنبه ارزش معاملات اوراق 135 میلیارد تومان بود که 2 درصد از معاملات کل بازار را تشکیل داد و در آخرین روز کاری هفته ارزش معاملات اوراق به 299 میلیارد تومان رسید که 4 درصد از ارزش کل معاملات بازار را شامل می ‌شود.

در هفته سوم فروردین ماه، شاهد رشد ارزش معاملات خرد سهام بودیم. در این هفته که شاخص بورس در مجموع 31 هزار و 653 واحد صعود کرد، میانگین ارزش معاملات خرد بورس به 6 هزار و 664 میلیارد تومان افزایش یافت که نسبت به رقم 4 هزار و 512 میلیاردی هفته پیشین، رشد 48 درصدی داشته است.

* روند معاملات در سومین هفته کاری بورس در سال جدید

در این هفته، بیشترین رقم معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه به روز دوشنبه اختصاص داشت که 182 هزار و 823 میلیارد تومان بود.

در هفته گذشته همزمان با افت نسبی ارزش معاملات خرد سهام، میانگین روزانه ارزش معاملات اوراق نیز کاهش یک درصدی داشته است داشته است.

در هفته دوم فروردین میانگین ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 46 هزار میلیارد تومان بود که در هفته اخیر به 38 هزار و 733 میلیارد تومان رسید که افت 16 درصدی را نشان می‌دهد.

روز شنبه سهم اوراق بدهی از معاملات بازار ثانویه 17 درصد بود. روز یکشنبه 28 درصد از معاملات بازار به اوراق بدهی اختصاص داشت و روز دوشنبه ارزش معاملات اوراق بدهی در بورس 182 هزار و 893 میلیارد تومان بود که 96 درصد معاملات بازار را تشکیل می‌داد.

روز سه ‌شنبه ارزش معاملات اوراق هزار و 734 میلیارد تومان بود که 20 درصد از معاملات کل بازار را تشکیل داد و در آخرین روز کاری هفته ارزش معاملات اوراق به 4 هزار و 733 میلیارد تومان رسید که 40 درصد از ارزش کل معاملات بازار را شامل می‌شود.

در هفته گذشته شاهد افت ارزش معاملات خرد سهام نیز بوده‌ایم. در این هفته که شاخص بورس در مجموع 9 هزار و 653 واحد نزول کرد، میانگین ارزش معاملات خرد بورس به 5 هزار و 532 میلیارد تومان کاهش یافت که نسبت به رقم 6 هزار و 664 میلیاردی هفته پیشین، افت 16 درصدی داشته است.

* سهم بالای اوراق در معاملات بازار سهام

یکی از عمده ترین دلایل شکل گیری چنین بازاری در کنار بازار سهام، به مساله تامین مالی دولت از بورس برمی‌گردد. دولت دوازدهم در استفاده از این روش برای تامین کسری بودجه بیش از حد اصرار داشت و همین مساله نیز باعث شد، بخشنامه‌های متعددی در زمینه میزان سرمایه گذاری بانک ها، نهادهای مالی، صندوق ها با درآمد ثابت، صادر کند.

همین مساله در شرایط فعلی و با رسیدن زمان بازپرداخت این اوراق سبب شده است، ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه رشد قاب توجهی داشته باشد. در صورتی که به اوراق مانند آنچه در بودجه سال 1401 آمده است، نگاه شود، می‌توان هم دولت و هم سهامداران را در این زمینه منتفع دانست.