توان‌پیش‌بینی سودآوری شرکت با‌نسبت ارزش دفتری‌به ارزش بازار شرکت‌های‌پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
برای رشد اقتصادی هر کشور، لازم است افراد مازاد درآمد خود را سرمایه گذاری کنند؛ بنابراین هر سرمایه گذار برای اینکه بتواند سهامی با بازدهی بیشتر و ریسک کمتر به‌دست آورد، نیازمند اطلاعاتی در مورد آن سهام است.اطلاعاتی که در مورد سهام یک شرکت وجود دارد، یا براساس اطلاعات داخلی آن شرکت یا براساس اطلاعات خارجی آن شرکت است. اطلاعات داخلی یک شرکت، در صورت های مالی آن، مثل صورت سود و زیان و ترازنامه منعکس می‌شود. اطلاعات خارجی یک شرکت نیز در بازار بورس وجود دارد؛ که این عوامل داخلی و خارجی بر بازده سهام تأثیر می گذارد و قیمت سهام را در بازار تعیین می‌کند. در این تحقیق ،ارزش دفتری که از جمله اطلاعات داخلی شرکت است ،از صورت های مالی که منابع اصلی تأمین کننده‌ی اطلاعات هستند، به دست می‌آید. ارزش بازار نیز ،از جمله اطلاعات خارجی شرکت است که به کمک این دو عامل می‌توان چگونگی انتخاب سهام یا پرتفوی با بازده بیشتر را به سرمایه‌گذار نشان داد. پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام( )با بازده سهام عادی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
اختلاف ارزش ذاتی و دفتری « سمگا »
گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی در پرتفوی غیربورسی سهام ارزشمندی دارد که براساس گزارش کارشناس رسمی دادگستری، ارزش‌گذاری شرکت را با تغییرات مثبت همراه می‌کند. بر همین اساس ارزش ذاتی و دفتری سهام 7 شرکت اعلام شد.
به گزارش دنیای‌اقتصاد، ارزش ذاتی سهام «سمگا» بیش از چند برابر ارزش بازار آن برآورد شده که بخش عمده آن مربوط به سهام شرکت‌های غیربورسی است. گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی، ۷ شرکت غیربورسی نگین افق نیایش، مجتمع خدمات رفاهی پارس زیگورات، توسعه خدمات ساختمانی پارس کیمیا، توسعه فناوری اطلاعات گردشگری ایران، اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان، لیزینگ شید و توسعه گردشگری آریا زیگورات را در پرتفوی خود دارد که از سوی کارشناس رسمی دادگستری مجددا ارزش‌گذاری شد.
۴۷ درصد سهام شرکت نگین افق نیایش متعلق به سمگا است که بر اساس گزارش کارشناسی مذکور ارزش روز آن 772.4 میلیارد تومان برآورد شد در حالی که ارزش دفتری شرکت برابر 79.9 میلیارد تومان است. ارزش ذاتی و دفتری دیگر شرکت‌ها در جدول زیر ارائه شده است.
رشته جذابیت عرضه‌های اولیه قطع می‌شود؟/ ارزش‌گذاری «وآوا» بعد از مراسم معارفه
چهارشنبه این هفته بنا است سهام شرکت سرمایه‌گذاری آوا نوین از زیرمجموعه‌های سازمان اقتصادی کوثر در فرابورس عرضه شود. معامله‌گران بازار سهام به ندرت خاطره بد عرضه اولیه برکت را فراموش می‌کنند؛ یکی از نمونه‌های عرضه اولیه‌های ناموفق که از سوی ستاد اجرایی فرمان امام انجام شد. سهام «برکت» در سقف قیمتی روز عرضه مشتری نداشت و در روزهای بعد نیز این سهم افت قیمت را تجربه کرد. در چنین شرایطی احتمال وقوع چنین رخدادی برای «وآوا» بررسی شده است.
دنیای بورس: روز چهارشنبه، یک آبان 150 میلیون سهم سرمایه‌گذاری آوا نوین (کل سهام 600 میلیون سهم) در فرابورس عرضه می‌شود. محدوده قیمت عرضه 210 تا 216 تومان در نظر گرفته شده و سهمیه هر نفر حدود 250 سهم برای حضور در عرضه اولیه تعیین شده است. در ادامه بررسی‌های پیشین سهام تازه‌وارد به بازار سهام، در این گزارش نیز به بررسی «وآوا» پرداخته شده است. اما سرمایه‌گذاری آوا نوین برخلاف عرضه‌های اخیر جذابیت چندانی را دارا نیست. البته این موضوع تنها بر اساس وضعیت مالی کنونی این شرکت ارائه می‌شود و ممکن است وضعیتی متفاوت از تحلیل در پشت پرده وجود داشته باشد.
خالص ارزش دارایی‌های «وآوا»
«وآوا» نماد معاملاتی یک شرکت سرمایه‌گذاری است. برای بررسی قیمت سهام یک شرکت سرمایه‌گذاری در مرحله نخست باید به خالص ارزش دارایی‌ها (NAV) توجه داشت. خالص ارزش دارایی‌ها را می‌توان از جمع ارزش دفتری با مازاد ارزش دفتری (با قیمت روز) پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری به دست آورد. پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری نیز معمولا از دو بخش سرمایه‌گذاری‌های بورسی و غیربورسی تشکیل شده است. ارزش روز سرمایه‌گذاری‌های بورسی کاملا مشخص است؛ اما در سرمایه‌گذاری‌های غیربورسی باید به صورت‌های مالی شرکت‌های زیرمجموعه (شرکت‌های تحت تلفیق) یا سایر منابع در دسترس مراجعه کرد.
ارزش دفتری سرمایه‌گذاری آوا نوین در پایان نیمه نخست حدود 72 میلیارد تومان است. بر اساس عملکرد ماهانه شهریور مازاد ارزش سرمایه‌گذاری‌های بورسی نسبت به بهای تمام‌شده یا ارزش دفتری حدود 15 میلیارد تومان است. بر این اساس خالص ارزش دارایی‌ها این شرکت بر اساس پرتفوی بورسی حدود 87 میلیارد تومان است.
در خصوص سرمایه‌گذاری‌های غیربورسی تنها مورد قابل توجه می‌توان به مالکیت 51 درصد «وآوا» در سرمایه‌گذاری پاک اندیشان امین باز می‌گردد. حقوق صاحبان سهام پاک‌اندیشان امین در پایان سال مالی منتهی به خرداد 98 حدود 16 میلیارد تومان و مازاد بر ارزش دفتری سرمایه‌گذاری‌های این شرکت حدود 9 میلیارد تومان بود. با این حال عمده پرتفوی این شرکت به سهام بانک دی اختصاص دارد که نسبت به خرداد حدود 3 برابر شده ارزش دفتری پرتفوی بورسی است. اگر قیمت روز بانک دی را در محاسبه NAV سرمایه‌گذاری پاک اندیشان لحاظ کنیم خالص ارزش دارایی‌های این شرکت به حدود 48 میلیارد تومان می‌رسد و دارایی «وآوا» در سرمایه‌گذاری پاک اندیشان را می‌توان حدود 24 میلیارد تومان عنوان کرد.
با احتساب سرمایه‌گذاری بورسی و غیربورسی خالص ارزش دارایی‌های «وآوا» حدود 111 میلیارد تومان است و این در حالی است که سهام این شرکت سرمایه‌گذاری بناست با ارزش بازار 130 میلیارد تومانی عرضه شود. به صورت سنتی معامله‌گران حداکثر قیمت یک سرمایه‌گذاری را 70 درصد خالص ارزش دارایی‌ها آن شرکت عنوان می‌کنند و در کمال تعجب «وآوا» در 117 درصدی خالص ارزش دارایی‌ها عرضه می‌شود.
جستجو برای عامل دیگر که بتواند خالص ارزش دارایی‌های این شرکت را افزایش دهد، مانند دارایی ثابت، نیز نتیجه‌ای به همراه نداشت. کل دارایی‌های ثابت مشهود این شرکت به دارایی منقول اختصاص دارد که اثر چندانی در ارزش دارایی‌های این شرکت ندارد.
این بخش بعد از شفاف‌سازی مدیران این شرکت در عرضه اولیه اضافه شده است (لینک خبر):
«وآوا» سه بلوک یک درصدی سرمایه‌گذاری کشاورژی کوثر، مجتمع کشت و صنعت اشراق و مرغ مادر دیزباد را در پرتفو خود دارا است که به گفته مدیران این شرکت ارزش بالایی را دارا است. بر اساس گفته‌های مدیران این شرکت می‌توان تا حدود 50 میلیارد تومان از این محل به NAV محاسبه‌شده (بالا) اضافه کرد. به این ترتیب NAV این شرکت به حدود 161 میلیارد تومان (268 تومان به ازای هر سهم) می‌رسد. با همین تفاسیر نیز این شرکت با در 80 درصد خالص ارزش دارایی‌ها عرضه می‌شود که همچنان بالا به نظر می‌رسد.
ریسک یا فرصت نقدینگی سرگردان برای «وآوا»
موج نقدینگی سرگردان و تعداد بالای مشارکت‌کنندگان در عرضه اولیه از فرصت‌های سهام تازه‌وارد محسوب می‌شود که می‌تواند در عرضه «وآوا» نیز به یاری سهام‌دار عمده آید. با این حال نمی‌توان فضای منفی حاکم بر معاملات سهام را نادیده گرفت. در شرایطی سهام در کل بازار مسیر تند نزولی را در پیش گرفته است که اگر شائبه عدم ارزندگی این سهم واقعیت داشته باشد، ممکن است وضعیتی متفاوت با عرضه‌های اولیه پیشین را شاهد باشیم و این سهم مسیری متفاوت با عرضه‌های اولیه را در پیش بگیرد. البته احتمال اینکه همه 900 هزار نفر شرکت‌کننده (در آخرین عرضه اولیه) به دنبال مطالعه در خصوص ارزندگی یا عدم ارزندگی این عرضه اولیه باشند اندک به نظر می‌رسد و همین می‌تواند کل شائبه‌ها را کنار بزند.
خالص ارزش دارایی‌ها یا ناو (NAV) چیست؟
ناو را در همه شرکت‌ها بعنوان معیاری برای ارزش گذاری می‌توان استفاده کرد؛ اما بیشترین کاربرد آن در ارزش گذاری شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ‌ها است. در شرکت‌های دیگر در کنار سایر روش‌های ارزش گذاری، ناو نیز می‌تواند به‌عنوان یه معیار کاربرد داشته باشد؛ ولی اصلی‌ترین معیار نخواهد بود. بطور مثال در یک شرکت تولیدی معیار اصلی ارزش گذاری، روش‌های مبتنی بر سودآوری است چرا که در این شرکت‌ها قصد تولید و فروش وجود داشته و آنچه برای سرمایه گذار اهمیت دارد میزان سودآوری حاصل از عملیات است. هرچند خالص ارزش دارایی‌های این شرکت‌ها مهم است ولی از آنجا که در کوتاه مدت قصد فروش دارایی‌ها وجود ندارد برای سرمایه گذاران خرد معیار کم اهمیت‌تری است .
به عبارتی در شرکت‌های تولیدی یا سایر شرکت‌ها به استثنای هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه گذاری، استفاده از معیار NAV برای سرمایه گذاران عمده به نسبت سرمایه گذاران خرد که قصد خرید سهام مدیریتی و قدرت کنترل شرکت را دارند معیار مهم‌تری است.
نحوه محاسبه ناو (NAV)
منطق محاسبه ناو به این صورت است که در ابتدا ارزش روز کلیه دارایی‌های یک شرکت محاسبه می‌شود سپس ارزش روز کلیه بدهی‌های شرکت از آن کسر می‌شود؛ نتیجه خالص ارزش دارایی‌ها یا ناو است.
ترازنامه یک شرکت نیز از سه بخش دارایی‌ها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام تشکیل شده است. حقوق صاحبان سهام برابر با دارایی‌ها منهای بدهیها است. از آنجا که صورت‌های مالی بر اساس اصل بهای تمام شده تاریخی، تهیه و منتشر می‌شوند؛ در کشور ما که شرایط تورم بالایی را دارد بعد از چند سال عملا اقلام صورت‌های مالی با ارزش های روز فاصله معنی‌دار خواهند داشت. لذا محاسبه NAV، راهی برای به روز کردن قسمت حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها است.
دو روش برای محاسبه ناو وجود دارد: در روش اول ارزش روز کلیه دارایی ها محاسبه شده، ارزش روز بدهی ها نیز محاسبه می گردد حاصل تفاضل این دو عدد بیانگر خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت می‌باشد.
در روش دوم بجای محاسبه ارزش روز کلیه دارایی ها و بدهی ها، صرفا ارزش روز دارایی‌ها و بدهی‌هایی که با بهای تمام شده تاریخی (یا ارزش دفتری) خود فاصله معنادار دارند محاسبه شده، سپس مابه التفاوت ارزش روز این دارایی‌ها و بدهیها با ارزش دفتری آنها به حقوق صاحبان سهام شرکت طبق صورت‌های مالی اضافه می‌گردد. این روش کاربرد بیشتری دارد و ساده‌تر نیز می‌باشد.
در مقاله نحوه محاسبه ناو(NAV) شرکت‌های سرمایه گذاری استانی می‌توانید با شرکت های سرمایه گذاری استانی آشنا شوید.
بطور مثال فرض کنید ترازنامه شرکت آلفا به تاریخ 30 اسفندماه 1399 به شکل زیر است:
| ارقام : میلیون ریال | |||
| موجودی نزد بانک ها | 100 | حسابهای پرداختنی | 400 |
| حساب های دریافتنی | 500 | پیش دریافتها | 100 |
| زمین و ساختمان | 1500 | جمع بدهیها | 500 |
| ماشین آلات و تجهیزات | 3000 | حقوق صاحبان سهام | 4600 |
| جمع دارایی ها | 5100 | جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام | 5100 |
البته در مثال فوق برای سادگی درک منطق محاسبات، ترازنامه شرکت از نظر شکلی متفاوت با ترازنامه شرکت‌ها بر اساس استانداردهای حسابداری ارائه شده است ولی از نظر ماهیت و منطق محاسبات تفاوتی وجود ندارد.
برای محاسبه ناو شرکت آلفا، از روش دوم استفاده می کنیم. دلیل کاربرد بیشتر این روش این است که ارزش روز برخی از دارایی‌های شرکت‌ها با ارزش دفتری آنها تفاوتی نداشته و نیازی به محاسبه ارزش روز همه دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت نمی‌باشد.
از سرفصل دارایی‌های شرکت آلفا، ارزش روز زمین و ساختمان و ماشین آلات نیاز به محاسبه و ارزیابی مجدد دارد و ارزش روز سایر سرفصل‌ها برابر با ارزش دفتری آنها است .
فرض کنید بر اساس ارزیابی انجام شده ارزش روز دارایی‌های فوق به شرح زیر است:
| ارقام : میلیون ریال | |||
| شرح | ارزش دفتری | ارزش روز | مابتفاوت |
| زمین و ساختمان | 1500 | 5000 | 3500 |
| ماشین آلات و تجهیزات | 3000 | 6200 | 3200 |
| جمع | 4500 | 11200 | 6700 |
در گام آخر برای محاسبه ناو شرکت، نتیجه محاسبات فوق به ارزش حقوق صاحبان سهام طبق صورت‌های مالی اضافه می‌شود. در نتیجه حاصل جمع 6700 میلیون ریال و 4600 میلیون ریال (حقوق صاحبان سهام) برابر است با 11300 میلیون ریال که بیانگر خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت آلفا است .
محاسبه NAV شرکت‌های سرمایه گذاری
همانطور که ذکر شد بیشترین کاربرد ناو در ارزش گذاری شرکت های سرمایه گذاری است. در این شرکت‌ها معمولا تمرکز بر پرتفوی سهام شرکت‌ها بوده و از ارزش روز سایر دارایی‌ها صرف نظر می‌شود؛ مگر اینکه مشخص شود که این شرکت‌ها علاوه بر پرتفوی سهام، دارایی‌های با ارزش دیگری نیز دارند که باید در محاسبات آورده شود.
برای محاسبه ناو یک شرکت سرمایه گذاری یا یک شرکت هلدینگ، مابه التفاوت ارزش روز پرتفوی سهام و بهای تمام شده پرتفوی سهام، به حقوق صاحبان سهام شرکت افزوده می‌گردد. برای اینکه معیار ملموس تری از ناو شرکت‌ها در دسترس باشد، معمولا ناو شرکت به ازای هر سهم محاسبه می‌شود. برای این کار کافیست ناو کلی شرکت بر تعداد سهام شرکت تقسیم گردد.
از آنجا که شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ ها عموما صورت وضعیت پرتفوی سهام خود را بر روی سایت کدال منتشر می‌کنند، دستیابی به مازاد ارزش روز پرتفوی سهام، به بهای تمام شده آن ساده است.
نکته قابل توجه این است که، چنانچه در این شرکت‌ها، سهام غیر بورسی قابل توجهی وجود داشته باشد لازم است که این سهام نیز ارزش‌گذاری شده و در محاسبات ناو آورده شوند تا دقت محاسبات افزایش پیدا کند.
در بازار بورس برای مقایسه ارزندگی سهام شرکت‌های سرمایه گذاری از نسبتی بنام P/NAV استفاده می‌شود. این نسبت حاصل تقسیم قیمت سهام شرکت بر ناو شرکت (به ازای هر سهم) است. هرچه این نسبت پایین‌تر باشد بیانگر ارزندگی بیشتر و ریسک کمتر سهام آن شرکت خواهد بود و نسبت بالای 1 نیز عموما بیانگر جذابیت کمتر و ریسک بیشتر شرکت است.
برای سرمایه گذاری موفق دربورس مقاله راز های موفقیت در بورس را مطالعه کنید .
تفاوت NAV با ارزش جایگزینی
یکی از معیارهای مهم در مبحث سرمایه گذاری توجه به ارزش جایگزینی شرکت‌ها است. ارزش جایگزینی یک شرکت به این معنا است که ساخت و ایجاد یک شرکت با شرایط مشابه شرکت مورد بحث، چقدر منابع مالی نیاز دارد. ناو به این مفهوم اشاره دارد که ارزش روز دارایی‌ها پس از کسر ارزش روز بدهی‌های شرکت چه مبلغی خواهد بود. بنابراین NAV و ارزش جایگزینی از نظر مفهومی تا حدود زیادی نزدیک به هم می‌باشد؛ اگرچه در عمل تفاوت‌های جزیی برای آنها قابل ذکر است.
ارزش دارایی های شرکت های سرمایه گذاری
با توجه به درخواست برخی مخاطبین گرامی در خصوص نحوه بررسی وزن دارایی‌های بورسی “وتوسم” که در سوال مسابقه روز ۱ آذر طرح گردید، در ادامه به بیان پاسخ سوال مذکور و توضیح آنچه درباره صورتوضعیت پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری باید بدانیم، پرداخته خواهد شد.
در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:
پیش از اینکه به بیان پاسخ سوال بپردازیم، لازم است اطلاعاتی درباره شرکت‌های سرمایه‌گذاری داشته باشیم.
صنعت سرمایه‌گذاری یکی از صنایع طبقه‌بندی شده در بازار ایران است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری در هر حوزه‌ای که بتوانند ارزش افزوده‌ای ایجاد کنند، وارد می‌شوند. این شرکت‌ها درحوزه‌هایی نظیر زمین، طلا، ابزارهای تامین مالی، سپرده‌های بانکی وسهام شرکت‌های پذیرفته‌‌شده یا نشده در بورس و… سرمایه‌گذاری می‌کنند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به خط مشی و دیدگاهی که دارند بیشترین وزن سبد دارایی خود را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند.
تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری:
شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌هایی هستند که با هدف سرمایه‌گذاری تاسیس شده و فعالیت اصلی خود را معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی می‌کنند.
بر اساس بند ۲۱ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری از مصادیق نهادهای مالی است که طبق اساسنامه حرفه و موضوع اصلی فعالیت آن سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت‌ها، موسسات یا صندوق‌ها‌ی سرمایه‌گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه‌پذیر در چارچوب قوانین و مقررات است و از نظر حقوقی به دو شکل سهامی خاص و عام وجود دارد. مطابق مصوبه مورخ ۱۳۹۱/۰۶/۲۵ هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، حداقل سرمایه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مادر (هلدینگ) مبلغ یکصد میلیارد ریال تعیین گردیده‌است.
تفاوت شرکت‌های سرمایه‌گذاری با شرکت‌های هلدینگ:
شرکت‌ها برای شروع فعالیت خود ابتدا اظهارنامه و اساسنامه را به اداره ارزش دفتری پرتفوی بورسی ثبت شرکت‌ها تحویل و در آن ماموریت کاری و شرح فعالیت خود را با جملاتی مثل “انجام هرگونه فعالیت بازرگانی و تجاری مجاز” شروع می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام یافته در ایران شرکت‌ها در ثبت فعالیت و موضوع کاری خود، بین دو گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها تفاوتی قائل نمی‌شوند و گاه به شرکت‌های هلدینگ، شرکت سرمایه‌گذاری می‌گویند .
شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که فعالیت اصلی خود را به شکل تخصصی معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی یا غیربورسی می‌کنند. در این شرکت‌ها زمان صرف شده برای هر سهم می‌تواند چند ساعت یا چند ماه باشد، اما در بیشتر مواقع، در این شرکت‌ها دیدگاه کوتاه‌مدت بر روی یک سهام وجود دارد. اما شرکت‌های هلدینگ شرکت‌هایی هستند که دیدگاه آنها خرید و فروش کوتاه مدت سهام زیر مجموعه و کسب سود از این طریق نیست. همچنین به منظور تسهیل در چرخه تولید صنعت مورد نظر خود، اقدام به نفوذ در هیئت مدیره با تملک مالکیت بیش از ۵۰ درصد سهام شرکت‌های تابعه می‌کنند. از جمله شرکت‌های هلدینگ می‌توان به شرکت فولاد مبارکه، پتروشیمی فارس، هلدینگ نفت، گاز پارسیان و… اشاره نمود.
پورتفو چیست؟
سبد سهام یا همان پورتفوی، ترکیب مناسبی از سهام یا سایر دارایی‌ها است که یک سرمایه‌گذار آنها را خریداری می‌کند. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم ریسک بین چند سهم یا دارایی است که به این ترتیب زیان یک سهم یا دارایی با سود سایر دارایی‌ها یا سهام جبران می‌شود.
صورت وضعیت پورتفوی شرکت های سرمایه گذاری:
شرکت‌های سرمایه‌گذاری پورتفوی متنوعی از سهام و صنایع مختلف دارند. پورتفوی این شرکت‌ها از ۲ بخش کلی تشکیل شده است:
- سهام پذیرفته شده در بورس: سهام شرکت‌هایی که در بورس قابل معامله بوده و برای ارزش‌گذاری آنها قیمت آخرین معامله ملاک است. این پرتفو در اصطلاح پرتفوی بورسی گفته می‌شود.
- سهام پذیرفته نشده در بورس (سهام شرکت‌های خارج از بورس): سهام شرکت‌هایی که مانند سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قابلیت معاملات پیوسته و سهولت در انجام معاملات را ندارند. پرتفوی تشکیل شده در این بخش، پرتفوی غیربورسی شرکت سرمایه‌گذاری گفته می‌شود.
مواردی که در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری قابل مشاهده است:
- سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر
- تعداد سهام در مالکیت شرکت سرمایه‌گذار در شرکت سرمایه‌پذیر در ابتدای دوره
- بهای تمام شده و ارزش بازار سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در ابتدا و انتهای دوره
- تغییرات این آیتم‌ها در انتهای دوره نسبت به ابتدای دوره
- ارزش سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در زمان تهیه گزارش
- افزایش یا کاهش قیمت سهم نسبت به انتهای دوره گزارش قبل (دوره‌ها یک ماهه است)
کاربرد صورتوضعیت پورتفو:
شرکت‌ها با توجه به سیاست و دیدگاه خود بیشترین وزن دارایی‌هایشان را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند. به‌طور مثال نماد “وخارزم” از دید بسیاری از فعالان بازار سرمایه نشان‌دهنده شرکتی است که در گروه بانک‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند.از دید تکنیکالی در بسیاری از مواقع نمودار این نماد با نمودار نماد “وبصادر” که یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین نماد در سبد سرمایه‌گذاری وخارزم است، هم‌پوشانی دارد.
یکی از موارد مهم در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری جدول سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر بورسی است. با توجه به ارزش روز سهام موجود در پورتفو، سهامی که بیشترین وزن را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار دارد از اهمیت برخوردار است. با دانستن این مورد سهامی که بیشترین تاثیر را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری دارد، قابل شناسایی است. به‌طور مثال زمانی که یک نماد برای تعدیل سود متوقف می‌شود و تعدیل مثبت سود خود را از طریق سامانه کدال اعلام می‌نماید، امکان خرید سهام وجود ندارد. حال با دانستن نکته فوق می‌توان اقدام به خرید سهام شرکت سرمایه‌گذاریی نماییم که بیشترین وزن پورتفوی آن را سهام مورد نظرتشکیل می‌دهد.
نتیجه دیگری که از بررسی صورت وضعیت پورتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری نسبت به دوره قبل آن می‌توان گرفت، این است که با تغییرات تعداد سهام و یا قیمت سهام ارزش کل پورتفوی بورسی تغییر می‌کند. در صورتی که معمولا پورتفوی غیر بورسی به دلیل عدم تغییر قیمت روزانه سهام و عدم سهولت انجام معاملات، دستخوش تغییرات ماهانه چندانی نمی‌شود.
یکی دیگراز موارد حائز اهمیت در بررسی صورت وضعیت پورتفو این است که با مشاهده جدول پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، می‌توانیم میزان یا درصد سهام بورسی و غیر بورسی آن را در یابیم. هر اندازه وزن پورتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذار بیشتر باشد ارزش‌گذاری آن شرکت بر مبنای NAV دقیق‌تر خواهد بود.
اگر بخواهیم بدانیم که چند درصد از پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری، اختصاص به سهام بورسی دارد کافیست تا کل ارزش بازار در انتهای دوره هر دو پرتفو را با هم جمع کنیم. سپس جمع پرتفو بورسی را به عدد بدست آمده تقسیم کنیم و در عدد ۱۰۰ ضرب نمایم. برای مثال صورتوضعیت پرتفوی وتوسم منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را مشاهده می‌کنیم، مجموع ارزش بازار پورتفوی بورسی ۷,۲۳۹,۸۳۶ و مجموع ارزش بازار پرتفوی غیربورسی آن ۹۸۷,۰۱۹ است. برای محاسبه اینکه چند درصد از پورتفوی وتوسم به سهام شرکت‌های بورسی اختصاص دارد، به ترتیب زیر عمل می‌کنیم:
درصد اختصاص یافته به پرتفوی بورسی=۱۰۰×(مجموع پرتفوی خارج از بورس+ مجموع پرتفوی بورسی)÷مجموع پرتفوی بورسی
حال اگر بخواهیم درصد وزن یک سهم را در پرتفو بورسی شرکت سرمایه گذاری بدست آوریم لازم است عددی که در مقابل نام سهم در ستون ارزش بازار در انتهای دوره وجود دارد را به کل ارزش بازار پرتفو بورسی تقسیم کنیم و در صد ضرب نماییم. به مثال قبل برمی‌گردیم و صورتوضعیت پرتفوی وتوسم؛ قصد داریم بدانیم چند درصد از پرتفوی بورسی این شرکت به نماد پتروشیمی جم اختصاص یافته است. یعنی وزن این پتروشیمی جم در پرتفوی وتوسم چقدر است:
حال که مختصری با شرکت‌های سرمایه‌گذاری و پرتفوی آنها آشنا شدیم به سوال خود برمی‌گردیم.
با توجه به آخرین صورت وضعیت پرتفوی “وتوسم” ، کدام یک از نمادها به ترتیب بیشترین وزن را در ترکیب دارایی‌های بورسی “وتوسم” دارند؟
برای یافتن پاسخ سوالاتی از این قبیل و بررسی اینکه پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری بیشتر متاثر از چه نمادهایی است، لازم است که صورتوضعیت پرتفوی آن شرکت را مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به سوال مورد نظر، برای دسترسی به صورتوضعیت پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی (وتوسم)، اطلاعیه‌های این شرکت را در سایت کدال جستجو می‌کنیم. از میان اطلاعیه‌های این شرکت، آخرین صورتوضعیت پرتفوی این شرکت که منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را انتخاب می‌کنیم.
با مراجعه به جدول پرتفوی بورسی “وتوسم” و دقت در اعداد مربوط به ستون ارزش بازار در انتهای دوره، نمادهایی که وزن بیشتری را در ترکیب دارایی‌های بورسی شرکت سرمایه‌گذری توسعه ملی دارند می‌توانیم مشاهده کنیم. باید دقت کنیم که آیا این اعداد به صورت نزولی در جدول آمده است یا خیر. چنانچه در تصویر زیر مشخص است، در نمایش اعداد مربوط به این ستون ترتیب نزولی در نظر نگرفته شده است.
همانطور که در تصویرجدول پورتفوی نماد “وتوسم” مشخص است، با توجه به ارزش بازار، نمادهای وبانک، شخارک، ثمسکن، شبهرن به ترتیب بیشترین تاثیرات را در ارزش دارایی‌های (NAV) وتوسم دارند.
بنابراین در یک جمع‌بندی کلی می‌توانیم بگوییم وابستگی NAV هر شرکت سرمایه‌گذاری به نمادهایی است که ارزش بازار آنها در صورتوضعیت پرتفوی آن شرکت، دارای اختلاف زیاد با سایر نمادها باشد.
مفهوم ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری چیست؟
یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر صورت‌های مالی شرکت‌ها را دستخوش تغییر کرده و لازم است مورد بررسی قرار گیرد، موضوع ذخیره کاهش ارزش است. در صورت‌های مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری مبنای محاسبات ارزش دفتری یا بهای تمام‌شده است. در زمان افت بازاردر سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت، قیمت برخی ازسهام ارزش کمتری نسبت به ارزش بهای تمام شده در شرکت سرمایه‌گذار دارند. فرض کنیم این سرمایه‌گذاری‌ها در بازار در حال ریزش، در قیمت‌های پایین‌تر از بهای تمام شده به فروش می‌رسد. لازم است مبلغی تحت عنوان ذخیره کاهش ارزش در نظر گرفته شود تا اگر در پایان سال مالی وضعیت قیمت‌ها در محدوده برآوردی بود این مبلغ کسر شده باقی بماند. اما چنانچه ریزش قیمت سهام مقطعی باشد و قیمت سهام مورد نظر رشد کرد مبلغ ذخیره کاهش ارزش به حساب برگردانده می‌شود. لازم به ذکر است این مبلغ (ذخیره کاهش ارزش) در صورت سود و زیان شرکت به‌صورت هزینه شناسایی شده و در ترازنامه از مبلغ دارایی‌ها کسر می‌گردد. که این امر باعث کاهش NAV می‌شود. لازم به ذکر است ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری، عموماً برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت شرکت سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود.
نحوه ارزش‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری:
شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملزم به ارائه اولین پیش‌بینی درآمد نیستند. لذا بهتر است برای تحلیل این شرکت‌ها، از معیار NAV استفاده می‌کنیم.
ارزش دارایی‌ها یا (NAV(Net Asset Value چیست؟
طبق یک قاعده کلی برای محاسبه NAV یا خالص ارزش دارایی‌ها کافی است بدهی‌های شرکت را از دارایی‌های آن کسر کنیم.
دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ترازنامه بر اساس بهای تمام‌شده است، اما نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از این دارایی‌ها با گذشت زمان ارزش متفاوتی نسبت به بهای تمام شده خود خواهند داشت. به همین دلیل یکی از مهم‌ترین موارد در محاسبه NAV به‌روز کردن ارزش دارایی‌ها است. از اختلاف ارزش روز و بهای تمام شده دارایی‌ها، ارزش افزوده به‌دست می‌آید. با این توضیحات محاسبه NAV بصورت زیر است:
(بدهیها- دارایی‌ها) + ارزش افزوده= NAV
لازم به توضیح است به علت دشواری در ارزش‌گذاری دارایی‌های ثابت مانند املاک یا برخی از سهام شرکت‌های غیر بورسی، به جای در نظر گرفتن ارزش روز همان بهای تمام‌شده در نظر گرفته می‌شود در نتیجه ارزش افزوده ایجاد نمی‌گردد. با این وجود برای محاسبه دقیق NAV بهتر است سرمایه‌گذاری‌هایی که وزن بیشتری دارند تا جایی که ممکن است بر اساس ارزش روز در نظر گرفته شوند.
(NAVPS(Net Asset Value Per Share چیست؟
خالص ارزش دارایی‌ها(NAV) نشان‌دهنده کل ارزش خالص دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری است. برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها به ازای هر سهم کافی است NAV محاسبه شده را برتعداد سهام منتشره تقسیم نماییم. با محاسبه NAVPS می‌توانیم قیمت سهام را ارزش‌گذاری می‌کنیم. این عدد بیانگر این است که قیمت سهام با چند درصد از NAV در حال معامله است. در شرایط عادی بهتر است قیمت سهام بطور میانگین با ۶۰% تا ۷۰% NAV خود معامله شود. موارد زیر از جمله عواملی هستند که بر عدد NAVPS و درصد معامله قیمت سهام از NAV تاثیر گذار است:
۱-اگر شرکت‌های موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، در دوران بلوغ (اتمام دوره رشد) باشند و انتظار ارزش دفتری پرتفوی بورسی افزایش سودآوری در آنها وجود نداشته باشد، نسبت درصد معامله )NAV عدد NAVPS) کاهش یافته و در صورتی که سهام موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری از پتانسیل بالایی برخوردار باشد مثلا شرکت دارای طرح توسعه است، این عدد افزایش می‌یابد.
۲-عامل دیگری که بر روی عدد NAVPS تاثیر گذار بوده و می‌تواند منجر به افزایش قیمت سهام به میزانی بالاتر از NAV شود، توجیه سود آوری شرکت بر اساس DPS است. همانطور که می‌دانیم نقدینگی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری اهمیت بالایی دارد. در هنگام افزایش سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر، شرکت سرمایه‌گذار به منظور حفظ میزان (درصد) مالکیت خود لازم است میزان سرمایه خود را در شرکت سرمایه‌پذیر افزایش دهد. لذا شرکت‌های سرمایه‌گذاری تلاش می‌کنند درصد کمتری از سود قابل تقسیم را پرداخت کنند تا به این روش سطح سود انباشته خود را افزایش دهند.
در این مطلب علاوه بر بررسی وزن دارایی های بورسی وتوسم، به تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری، تفاوت آنها با هلدینگ‌ها و بررسی خالص ارزش دارایی آنها پرداختیم. علاوه بر این‌ها دانستیم که پرتفو و انواع آن در شرکت‌های سرمایه‌گذاری کدام است و با کاربردهای صورتوضعیت پرتفو آشنا شدیم.
دیدگاه شما