انواع بازار در بورس جهانی

شرکت های بازار بر اساس ریسک سرمایه گذاری ٬ شفاف بودن صورت های مالی و میزان بدهی و… در یکی از بازار های الف ٬ ب و ج قرار می گیرند.

انواع بازار در بورس جهانی

بر اساس قانون بازار اوراق بهادار که در آذرماه سال 1384 به تصویب رسیده، وظایف متعددی برعهده بازار بورس اوراق بهادار است که مهمترین آن نظارت بر بورس‌های مختلف است.

وظیفه هر بورس هم فراهم کردن بستری مناسب برای معامله نوع خاصی از دارایی‌هاست. بسته به دارایی مورد معامله در هر کدام از آن‌ها، به 4 گروه دسته‌بندی می‌شوند:

1-اوراق 2- کالا 3- انرژی 4 –ارز

بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و رسمی است که در آن دارایی‌های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت و … تحت ضوابط خاص و معین معامله می شوند. بیشتر سرمایه گذاران در این بخش از بورس فعال هستند.
ویژگی بارز بورس اوراق بهادار شرایط پذیرش شرکت‌هاست. بطوری که پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار نیازمند رعایت شرایط و استاندارهای خاص سازمان بورس است.
شرکت‌های سهامی عام تا شرایط مد نظر سازمان بورس را نداشته باشند نمی‌توانند وارد بورس شوند. این استاندارها و الزامات خاص سازمان بورس باعث شده که شفافیت اطلاعاتی در این بازار نیز نسبت به سایر بازارها بیشتر باشد.
البته شرکت‌هایی که امکان ورود به بازار بورس اوراق بهادار را ندارند، می‌توانند وارد بازار فرابورس شوند.
شرایط ورود به فرابورس راحت‌تر است و از این جهت شفافیت اطلاعات در آن کمتر و بنابراین ریسک معاملات در آن بیشتر است. با این حال اگر شرکتی در فرابورس فعالیت داشته باشد، می‌تواند نظر مثبت سازمان را جلب کند و بعد وارد بازار بورس شود.

بورس کالا
بورس کالا , بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان, کالای خود را عرضه و کالاک مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان آن بازار به خریداران عرضه می‌شود. در اين بورس‌ها, معمولاً کالاهای خام و فرآوری‌نشده مانتد قلزات؛ پنبه, گندم, برنج و. داد و ستد می‌شوند. یکی از مزایاک بورس کالا. حضور نهادهای نظارتی و تنظیم‌گری است که تمامی تولیدکنندگان؛ مصرف‌کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها, از مزایای مترتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند. به طور کلی, شرکت‌کنندگان در بورس کالا به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول کسانی هستند که می‌خواهند از ريسك نوسان قیمتها در امان باشند و در بورس‌های کالاء به شناخته می‌شوند, مانند تولیدکنندگان کالاء (Hedger) عنوان خطریوش مصرف‌کنندگان عمده و. . دسته دوم, بر خلاف گروه اول کسانی هستند که از نوسانات قیمت استفاده کرده و سود خود را حداکثر می‌کنند.

بورس انرژی
ایران به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده نفت و گاز و دارنده یکی از بزرگترین ذخایر و منابع هیدروکربوری جهان شناخته می‌شود. از سوی دیگر با توجه به رویکرد مطرح در سند چشم انداز ١٤٠٤ در ارتقاء جایگاه جمهوری اسلامی ایران به کشور اول منطقه از لحاظ اقتصادی، سیاسی ، علمی و … لزوم تاسیس بازاری متشکل جهت کشف قیمت و معامله نفت به انواع بازار در بورس جهانی عنوان یک کالای استراتژیک در منطقه بیش از گذشته احساس و همین موضوع زمینه ساز طرح قیمت گذاری نفت در داخل کشور شد .از آنجا که یکی از بهترین و شفاف‌ترین مکانیزم‌های قیمت گذاری محصولات، عرضه آنها در بورس می‌باشد، در اوایل دهه ٨٠ایده تاسیس بورسی برای انجام معاملات نفت طی فرآیندی مشترک میان وزارتخانه های نفت و اقتصاد شکل گرفت. در فاز نخست برای محقق شدن این ایده در اواخر بهمن ١٣٨٦ مبادلات فرآورده های نفت و پتروشیمی در بازار سرمایه آغاز گردید. از سویی با وجود زیرساخت‌های موجود در صنعت برق کشور که آن را از کشورهای منطقه متمایز می‌سازد، همزمان با فعالیت‌ها در راستای شکل گیری بورس نفت، لزوم راه اندازی بورس برق در ادامه توسعه بازار برق کشور احساس شد.

انواع بازار بورس در ایران و ویژگی­ های آن­ ها چیست؟

انواع بازار بورس در ایران و ویژگی­ های آن­ ها چیست؟

تاریخچه پیدایش بورس در جهان به قرن پانزهم میلادی باز می ­گردد. داستان پیدایش بورس از این قرار بوده است که بازرگانان و کسبه شهری به نام «بورُوژ» در کشور بلژیک، در مقابل خانه بزرگ­زاده ­ای به نام «واندر بورس» جمع می­شدند و به خریدوفروش کالا می­پرداختند. بعدها همه مکان ­هایی که مردم دسته جمعی در آن انواع بازار در بورس جهانی خریدوفروش کالا انجام می­دادند به بورس معروف شد.

اما پیداش بورس در ایران تاریخچه­ قدیمی ندارد، ایده اولیه بورس ایران در سال 1315 مطرح شد اما چند دهه بعد و در سال 1345 لایحه قانون بورس به تصویب رسید.

انواع بازار بورس در ایران

هنگام تاسیس بورس در ایران فقط بورس اوراق بهادار به‌وجود آمد. هم­ اکنون نیز بهترین سرمایه گذاری در ایران برای افرادی که آشنایی کمی با بورس دارند همین بازار بورس اوراق بهادار است. همچنین با کمترین میزان سرمایه می­توان در این بازار سرمایه گذاری­ با سود بالا انجام داد اما به مرور زمان بازار بورس ایران به 4 دسته تقسیم شد.

1. بورس کالا
2. بورس اوراق بها­دار
3. بورس انرژی
4. فرا بورس

بورس کالا

بورس کالای ایران همان‌گونه که از نام آن پیدا است محل خریدوفروش کالا­های خام و فراوری نشده است. تاجران و سرمایه گذاران کالا­های خود را به بورس کالا عرضه می­کنند و پس از برسی و قیمت‌گذاری کارشناسان بورس، قیمت این کالا­ها تعیین می­شود.

پس از تعیین قیمت سهام این کالا­ها به بازار بورس عرضه می­شود. بورس کالا به‌دلیل نوسانات شدید قیمت به کسانی که اطلاعاتی از این بازار ندارند و اهل ریسک نیستند توصیه نمی­شود اما کسانی که اطلاعات و تجربه کافی در این بازار را دارند می­توانند با نوسان‌گیری در این بازار سود­های عالی کسب کنند.

بورس اوراق بهادار

بازار بورس اوراق بهادار بازاری است که در ان اوراق مشارکت، سهام، حق تقدم سهام و سایر اوراق بهادار معامله می­شود. بازار بورس اوراق بهادار ایران مکانی است انواع بازار در بورس جهانی که به‌طور دائمی و رسمی در یک مکان تشکیل می­شود. همچنین بازار بورس تهران دارای دو بازار اول و دوم است.

بورس انرژی

محلی که در آن حامل­ های انرژی دارایی پایه است. این باز ار در سال 1391 به‌وجود آمد و هدف این بازار ارائه قیمت منصفانه برای حامل­ های انرژی بود.

بازار بورس انرژی مرجعی برای قیمت‌گذاری حامل­ های انرژی در سطح منطقه است. دارایی ­ های قابل معامله در بازار بورس شامل: نفت، گاز و بنزین است.

همچنین دارایی­ های غیر فیزیکی مانند ابزارهای مشتقه مبتنی بر انرژی و اوراق سلف موازی نیز در این بازار معامله می­شود. پس بازار بورس انرژی ایران دارای دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه است. عرضه کنندگان بخش فیزیکی بازار بورس انرژی انواع بازار در بورس جهانی ایران، پالایشگاه­ ها، شرکت­ های پتروشیمی و نیروگاه­ های کشور هستند.

در بازار انرژی فقط شرکت ­های عرضه کننده و اشخاص حقوقی اجازه خریدوفروش را دارند و اشخاص حقیقی نمی­توانند کد معاملاتی در بازار انرژی را دریافت کنند. انجام معامله و دریافت کد معاملاتی بورس انرژی شرایط خاص خود را دارد.

فرا بورس

بازار فرا بورس ایران بسیار مشابه بازار بورس اوراق بهادار است با این تفاوت که شرکت­ هایی در بازار فرابوس فعالیت دارند که نتوانسته ­اند وارد بورس اوراق بهادار شوند به‌طور کلی شرکت­ های پذیرفته شده در بازار فرا بورس شفافیت کمتری دارند و سودآوری آن‌ها اندک است. بازار فرا بورس شامل 5 بازار اصلی است:

این بازار شامل شرکت­ هایی است که طبق قوانین و دستورالعمل­ های بازار فرا بورس موفق به پذیرش در این بازار شده اند.

در این بازار معاملات شرکت­ های سهامی عام انجام می ­شود اما شرایط پذیرش در بازار دوم فرابورس منعطف­تر از بازار اول است.

در بازار سوم سهام شرک ت­ها به‌صورت عمده و بلوکی، حق تقدم سهام، پذیره نویسی سهام و انواع دیگر اوراق بهادار در این بازار معامله می­شود.

سهام شرکت­ های سهامی عام که نزد سازمان بورس اوراق بهادار ثبت شده‌اند اما امکان پذیرش در هیچ یک از سازمان­ های بورس و فرابورس را ندارند در این بازار عرضه می­­شود.

همه ابزار­های مالی به غیر از سهام و حق تقدم سهام مانند صکوک و انواع گواهی سرمایه گذاری در این بازار معامله می­شود.

انواع قراردادهایی که در بازار بورس ایران وجود دارد عبارت اند از:

قراردادی که در آن کالای مشخصی در زمان مشخصی و به مقدار معین بین دو طرف معامله می­شود. همچنین مبلغ قرارداد، زمان و مقدار آن هنگام عقد قرارداد تعیین می‌شود.

قراردادی که در آن کالا توسط خریدار دریافت می­گردد و مبلغ معامله توسط دو طرف مشخص شده و در زمان مشخص پرداخت آن انجام می­شود.

در این نوع قرار داد خریدار و فروشنده باهم توافق می­کنند که کالای مورد نظر را با قیمتی مشخص ودر همان لحظه معامله کنند.

در قراردادهای آتی فروشنده متعهد می­شود که در زمان مشخص مقدار مشخصی از کالای خریداری شده را به قیمت هنگام عقد قرارداد به خریدار تحویل دهد.

قرار­دادی که در آن بین فروشنده و خریدار زمانی برای تحویل کالا مشخص می­شود. همچنین قیمت و میزان کالا در زمان عقد قرارداد مشخص شده و توسط خریدار پرداخت می­شود.

قراردادهایی که به خریدار آن اختیار خرید یا فروش یک دارایی را تا زمان تعیین شده اعطا می­کند. به این معنا که فروشنده مجبور است که تا پیش از انقضای قرارداد و یا هر زمان که خریدار بخواهد مفاد قرار داد را اجرا کرده و دارایی معین شده را با قیمت معین شده به خریدار تحویل دهد.

• صندوق­ های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا

در این صندوق­ های سرمایه گذاری شما با هر مقدار از پول خود قادر خواهید بود که سهام سکه و طلا بخرید. مثلا به مقدار صد هزار تومان واحدهای سکه بخرید در حالی که به‌صورت فیزیکی شما نمی‌تواند این مقدار از سکه را بخرید.

گواهی سپرده ابزاری است که شخص دارنده این گواهی روی دارایی سرمایه گذاری شده مالکیت دارد و می­تواند سپرده خود را با یک قیمت توافقی به شخص دیگر بفروشد.

جمع بندی:

شما می ­توانید با توجه به میزان سرمایه و ریسکی که حاضر هستید برای سرمایه خود انجام دهید در یکی از انواع بازارهای بورس سرمایه گذاری کنید.

در این مقاله انواع بازار بورس و تاریخچه آن را مورد بررسی قرار دادیم تا بتوانید با مطالعه و مقایسه ان‌ها بهترین زمینه را برای سرمایه گذاری خود انتخاب کنید. ریسک سرمایه گذاری در بازارهای مختلف بورس متفاوت است اما همان‌طور که ذکر شد سرمایه گذاری آگاهانه در بازار بورس اوراق بهادار از ریسک بسیار کمتری نسبت به سایر بازارها است.

معرفی انواع بورس در ایران

در ایران انواع بورس به ۴ دسته تقسیم می شوند که هرکدام شرکت مربوط به خود را دارند. این بازار ها شامل بورس ، فرابورس ، بورس کالا و بورس انرژی می باشد و همگی اینها زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار تهران فعالیت می کنند.ما در ایران بورس ارز برای معاملات و تبادلات و سرمایه گذاری ارز های خارجی به شکل مرسوم جهانی نداریم و خرید و فروش ارز بصورت دستی در بازار آزاد و صرافی ها انجام می شود.

فیلم معرفی نواع بازار بورس در ایران:

اولین مورد از انواع بورس در ایران بورس است که فکر ایجاد شرکت بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۱۵ مطرح شد و با تصویب ایجاد آن در سال ۱۳۴۵ از ۱۵ بهمن ۱۳۴۶ بورس ایران شروع به فعالیت خود کرد.بورس تهران نیز در ابتدا بوسیله تخته سیاه و گچ قیمت سهام ها را در تالار به نمایش در می آورد و معاملات بسیار محدود توسط کارگزاری ها هفته ای در یک روز و ساعات محدود انجام می شد. ولی با پیشرفت ها و افزایش شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس و همچنین بیشتر شدن تعداد کار گذاری ها و مهم تر از همه پیشرفت تکنولوژی امروزه برای معامله کرده نیازی برای رفتن به هیچ اداره و سازمانی نیست و صرفا با استفاده از یک موبایل و یا کامپیوتر می توانید از خانه به راحتی هر سهمی را که خواستید بخرید و یا بفروشید.

ساختمان بورس اوراق بهادار در خیابان حافظ تهران می باشد.در بورس اوراق بهادار تهران معاملات سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و اوراق مشارکت انجام می پذیرد که تمام معاملات از طریق کارگزاری ها و با داشتن کد های معاملاتی انجام می شود.

اگر کد بورسی ندارید اینجا را کلیک کنید: نحوه ثبت نام و دریافت کد بورسی

شرکت های پذیرفته شده در بورس بر حسب شاخص های آماری همچون سودسازی،سرمایه ثبت شده، سهام شناور ،میزان شفافیت و …. رتبه بندی می شوند و به دو دسته در بازار های اول و دوم تقسیم می شوند که بازار اول نیز از دو زیرمجموعه ی تابلو اصلی و فرعی تشکیل شده.
در حال حاضر ساعات معاملاتی بورس از ۹ تا ۱۲:۳۰ روز های شنبه تا چهارشنبه ( غیر از تعطیلات رسمی ) با دامنه نوسان قیمت ۵% می باشد. شرکت بورس اوراق بهادار تهران خود جز شرکت های سهامی می باشد که نماد معاملاتی آن بورس است و می توان در بازار سهام این شرکت را خرید و فروش کرد.
نهاد های معاملاتی می توانند در رتبه بندی های سازمان بورس جا به جا شوند مثلا با پیشرفت به تابلوی اصلی بازار اول انتقال پیدا کنند یا حتی از بازار اخراج شوند که بستگی به عملکرد آنها طبق معیار های سازمان بورس دارد.

فرابورس:

نوع دوم از انواع بورس در ایران فرا بورس می باشد که به بازار اول و دوم و پایه (الف ٬ ب و ج) و بازار سوم تقسیم می شود. در کشور های تراز اول جهان بازار فرابورس برای معاملات سهام شرکت هایی است که دارای عدم شفافیت مناسب و کافی،سودآوری نامناسب و… است که معاملات آن طبق توافق خریدار و فروشنده انجام می شود.
در کشور ما فرابورس از ۶ مهر سال ۱۳۸۸ برای معاملات سهام تمام شرکت هایی که نتوانسته اند مقررات بورس را رعایت کنند تاسیس شد و به بازار های اول،دوم،سوم،بازار های پایه الف،ب،ج دسته بندی می شود.

شرکت های بازار بر اساس ریسک سرمایه گذاری ٬ شفاف بودن صورت های مالی و میزان بدهی و… در یکی از بازار های الف ٬ ب و ج قرار می گیرند.

بازار پایه ج پایین ترین سطح شرکت های فرابورس است که طبق معیار های تعریف شده شرکت فرابورس دسته بندی شده اند. در این بازار دامنه نوسان دیگر معنایی ندارد و سهم های این بازار بدون دامنه نوسان معامله می شوند. سرمایه گذاری در سهم های بازار ج توصیه نمی شود مگر برای افرادی که رانت دارند. سفته بازی در بازار ج زیاد است و برای افرادی که رانت ندارند این بازار بسیار پر ریسک است.

بازار ب دارای دامنه نوسان ۱۰ درصدی می باشد. بازار ب نسبت به ج از شرایط بهتری برخوردار است ولی با این وجود باز هم پیشنهاد می دهیم در این بازار هم اگر رانت و تجربه کافی ندارید معامله نکنید.

بازار الف که بیشتر سهم ها در این بازار هستند و بیشتر معامله گران در این بازار فعال اند. در بازار الف دامنه نوسان ۵ درصد است و در این بازار سفته بازی به مراتب بسیار کمتر است و می توان با اعتماد بالایی در این بازار سهام خرید و فروش کرد.

در کل به معامله گرانی که رانت و یا تجربه کافی ندارند پیشنهاد می دهیم در بازار پایه ب و ج به هیچ عنوان معامله نکنند. بازار الف بسیار شفاف و برای معامله گری امن می باشد.

در فرابورس موارد دیگر مالی نیز معامله می شود که به عنوان بازار های نوین مالی و بازار ها مشتقه مالی عنوان می شوند مانند اوراق با درآمد ثابت ،تسهیلات مسکن و ….

خواندن این مطلب می تواند برای شما مفید باشد: نحوه سرمایه گذاری در بورس

معاملات بازار های فرابورس دامنه نوسان های متفاوتی دارند. شرکت فرابورس نیز همانند بورس بصورت سهامی قابل خرید و فروش است و با نماد فرابورس در بازار معامله می شود.سود این شرکت از کارمزد معاملات زیر نظر فرابورس حاصل می شود.

باید به این نکته توجه کنید که زمانی از شاخص صحبت می شود ٬ شاخص بورس و فرابورس را به صورت جداگانه بررسی و اعلام میکنند. برای مشاهده اینجا را کلیک کنید و مشاهده کنید که شاخص بورس (که بالای صفحه می باشد) و فرابورس ( که پایین صفحه می باشد) با هم متفاوت است.

انواع بورس در ایران ٬ بورس کالا

بورس کالا

در بخش سوم از انواع بورس در ایران به بورس کالا می رسیم . معاملات در این بازار بصورت نقد،نسیه و سلف برای انواع محصولات کشاورزی و صنعتی انجام می شود و به بازار های فیزیکی،فرعی،مشتقه و مالی تقسیم می شود که هرکدام نیز بخش های متفاوتی دارند تا کالاهای پذیرفته شده در بورس کالا را در خود انواع بازار در بورس جهانی جای دهند.سهام شرکت بورس کالا نیز با نماد معاملاتی کالا در بازار قابل خرید و فروش است و درآمد آن حاصل از کارمزد معاملات کالایی تحت نظر این شرکت است.بورس کالا فعالیتش را از سال ۱۳۸۶ آغاز کرده است.

بورس انرژی:

و اما در آخرین مورد از انواع بورس می رسیم به بورس انرژی که با ۷ سال سن جوان ترین بازار در بورس ایران محسوب می شود. بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور از سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرد که هدف از آن معاملات هرگونه مواردی که دارای انرژی هستند مانند برق، نفت و گاز .سود این بورس نیز حاصل از کارمزد معاملات بخش های انرژی است و سهام آن برای افراد حقیقی و حقوقی قابل خرید و فروش است.

انواع شاخص های بورس و تحلیل آن ها

امروز در این مطلب از پارسیان بورس قصد داریم انواع شاخص های بورس و تحلیل آن ها را بررسی کنیم. برای انجام سرمایه‌گذاری موفق در بازار بورس نیازمند اطلاعات متعدد و مختلفی هستیم تا بتوانیم با بررسی و تحلیل آن داده‌ها به یک نتیجه‌گیری معقول و منطقی دست پیدا کنیم. یکی از داده‌های مهم موجود در بازار که هر روزه در اثر معاملات بازار تغییر می‌کند شاخص بورس نام دارد که به مرور زمان و در نتیجه نیازهای موجود انواع مختلفی از آن تعریف شده است و در نتیجه هر کدام کارایی خاص خود را دارد. نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است. شاخص‌های بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ خاصی نشان می‌دهد، بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.

مطالبی که خدمت شما ارائه می‌شود، بخش کوچکی از دوره جامع آموزش آنلاین بورس آکادمی پارسیان بورس می‌باشد. ما بیش از 4 سال است که در زمینه آموزش بورس فعال هستیم و تاکنون بیشتر از 3000 دانشجو در زمینه بازارهای مالی مختلف تربیت کرده‌ایم.

شاخص کل

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

شیوه محاسبه شاخص:

روش محاسبۀ شاخص فارغ از ظرایف و انواع بازار در بورس جهانی دقایقش، ماهیتی ساده و روشن دارد و از تقسیم ارزش جاري بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاري بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد بدست می‌آید.

در ادامه این مطلب از مجموعه آموزش بورس، قصد داریم انواع شاخص بورس را معرفی کرده و آن‌ها را تحلیل کنیم.

انواع شاخص‌های بورس و تحلیل آن‌ها

ارزش جاري هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن بدست می‌آید و ارزش جاري بازار نیز از جمع ارزش جاري شرکت‌هاي پذیرفته شده حاصل می‌شود. بدیهی است در مورد شاخص قیمت صنایع، ارزش جاري هر صنعت در نظر گرفته خواهد شد. بنابراین با افزایش و کاهش ارزش جاري بازار سهام میزان شاخص نیز صعود یا نزول می کند. البته براي عدم تأثیر شاخص از تغییرات تعداد سهام منتشر شده شرکت ها در فرآیند افزایش سرمایه تعدیلاتی صورت می گیرد.

بورس کالا چیست؟ آشنایی با انواع معاملات بورس کالا

در کشور ما بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس انرژی و بورس کالا به عنوان چهار بازار مالی رسمی شناخته می‌شوند. بورس کالا یکی از انواع بازارهای مالی است که در کشورهای مختلف به محل خرید و فروش برخی از کالاها معروف است. در این مقاله قصد داریم به این سؤال پاسخ دهیم که بورس کالا چیست و چه کالاهایی در آن خرید و فروش می‌شود. تا پایان ما را همراهی کنید.

بورس کالا چیست؟

بورس کالا به عنوان بازار مالی شناخته می‌شود که در آن بستری برای معامله برخی از کالاها فراهم می‌شود. کالاهایی که در این بازار قابل معامله هستند، عمدتا از نوع محصولات خام و فرآوری نشده است. به عبارت دیگر مواد اولیه‌ای هستند که برای تولید محصولات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله این کالاها می‌توان به محصولاتی مانند زعفران، فلزات، برنج، گندم، سیمان و … اشاره کرد.

دلیل راه‌اندازی بورس کالا چیست؟

شاید این سؤال برای شما به وجود بیاید که دلیل راه‌اندازی بورس کالا چیست؟ چرا باید بازاری برای خرید و فروش برخی از کالاها ایجاد شود در حالی که بسیاری از کالاهای دیگر بدون نیاز به این بازار داد و ستد می‌شوند. واقعیت این است که در سازوکار بازارهای سنتی نوعی عدم شفافیت حاکم است که باعث می‌شود کالاها با قیمت واقعی معامله نشوند. همین مسئله مانع از کشف قیمت واقعی محصولات می‌شود.

اجازه دهید با یک مثال بحث را پی بگیریم. در سال‌های اخیر خرید و فروش سیمان در کشور ما به بورس کالا محدود شد. تا قبل از این تصمیم، این محصول در بازار آزاد تبادل می‌شد. به همین دلیل نوعی فضای دلالی در بازار سیمان شکل گرفته بود که باعث می‌شد یک کیسه سیمان تا 2 یا 3 برابر قیمت واقعی به دست مصرف کننده برسد. عرضه سیمان در بورس کالا باعث شد که کشق قیمت این محصول در فاصله زمانی کوتاهی صورت بگیرد. در نتیجه این شفافیت، دست دلالان و سودجویان قطع شد و سیمان با قیمت درست به دست مصرف کننده واقعی رسید.

اگر بخواهیم اهداف راه‌اندازی بورس کالا را به صورت موردی بررسی کنیم، موارد زیر را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین دلایل برشمرد:

• ایجاد فضای شفاف در خرید و فروش کالاها
• کمک به کشف قیمت کالاها بر اساس عرضه و تقاضا
• امکان نظارت بر بازار کالاهای مختلف
• امکان رهگیری کالاها در بازار
• ایجاد امکان دسترسی برابر به عموم متقاضیان

چه کسانی در بازار بورس کالا فعالیت می‌کنند؟

یکی دیگر از سؤالات مهمی که باید در بحث بورس کالا چیست، پاسخ دهیم این است که چه کسانی در این بازار فعالیت می‌کنند. اصلی‌ترین فعالان بازار بورس کالا، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عمده کالا هستند. تولیدکنندگان محصولات خود را در بازار به صورت عمده عرضه می‌کنند. مصرف‌کنندگان نیز بنا به نیاز سفارش خود را در بازار ثبت کرده و کالاها را در زمان و مکان معین دریافت می‌نمایند.

در کنار این افراد گروه دیگری نیز هستند که صرفا با هدف کسب سود در بازار بورس کالا فعالیت می‌کنند. این دسته از افراد خرید و فروش کالاها را به جهت استفاده برای تولید محصولات دیگر انجام نمی‌دهند. بلکه سعی می‌کنند از نوسانات قیمتی که در ارزش کالاها ایجاد می‌شود، به دنبال کسب سود هستند.

انواع معاملات بورس کالا

در ادامه بحث بورس کالا چیست، باید به موضوع مهمی بپردازیم. معاملات در بازار بورس کالا به شکل‌های گوناگونی قابل انجام هستند. به طور کلی 6 روش ثبت معامله در بازار بورس کالا وجود دارد که عبارت‌اند از:

1. قرارداد نقدی

در این قرارداد، خریدار تمام هزینه معامله به همراه کارمزد کارگزاری را نقدا می‌پردازد. فروشنده نیز موظف است حداکثر ظرف سه روز کالای خریداری شده را به او تحویل دهد.

2. قرارداد سلف

در این قرارداد همه مبلغ خرید کالا توسط خریدار پرداخت می‌شود. به موجب قرارداد، فروشنده متعهد می‌شود که کالای مورد نظر را در زمان معینی به خریدار تحویل دهد.

3. قرارداد نسیه

در این قرارداد کالا به خریدار تحویل داده می‌شود. سپس به موجب قرارداد، خریدار متعهد می‌شود که در زمان مشخصی، مبلغ قرارداد را به فروشنده بپردازد.

4. قرارداد آتی

در این قرارداد ابتدا وجه تضمینی از سوی خریدار و فروشنده بدون رد و بدل شدن کالا پرداخت می‌شود. به موجب قرارداد فروشنده و خریدار متعهد می‌شوند که میزان مشخصی کالا را در زمان معین و قیمت مشخص، مبادله کنند.

5. قرارداد سلف استاندارد

در این قرارداد مقدار معین از یک کالا مبتنی بر متن یک قرارداد در مهل معینی باید به خریدار تحویل داده شود و تسویه حساب نیز مبتنی بر متن قرارداد صورت می‌گیرد.

6. قرارداد اختیار معامله

همان‌طور که از اسم این قرارداد مشخص است، در آن اختیار خرید یا فروش مقدار معینی از کالا به یک خریدار یا فروشنده اعطا می‌شود.

کلام پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که بورسی کالا چیست و چه نوع معاملاتی در آن انجام می‌شود. بورس کالا یکی از بازارهای در خدمت تولید کشور است. فعالیت در این بازار ریسک کمتری را برای کسب‌وکارهای مختلف به دنبال دارد. علاوه بر آن دسترسی فعالان اقتصادی به کالاهای مختلف در سطح کشور نیز افزایش پیدا می‌کند. شما تجربه فعالیت در بازار بورس کالا را داشته‌اید؟ نظر شما درباره این بازار چیست؟