نرخ واقعی دلار چند است؟

نسخه چاپي

قیمت واقعی دلار چند است؟

برای محاسبه نرخ ذاتی دلار راه‌های زیادی پیشنهاد شده، اما در ایران معمولا روی تعدیل نرخ ارز با تفاوت تورم ایران و آمریکا بحث می‌شود.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، درخبر‌ها گاه می‌بینم که یک اقتصاددان استدلال کرده که قیمت واقعی دلار الان بیش از هشت هزار تومان است و دولت در حال ارزان فروشی ان بدلائل پوپولیستی است. همینطوراقتصاددان دیگری شدیدا معتقد است قیمت واقعی دلار الان کمی بیش از هزار تومان است و دولت برای جبران بودجه توفنده جاری خود دارد ارز را بسیار گران می‌فروشد. باز شبیه این ارقام بسیار گفته می‌شود (٣٥٠٠، ٤٣٠٠،٤٨٠٠،٦٥٠٠، . ) واقعا کدام عدد صحیح است؟ علت این همه اختلاف چیست؟

برای محاسبه نرخ ذاتی دلار راه‌های زیادی پیشنهاد شده، اما در ایران معمولا روی تعدیل نرخ ارز با تفاوت تورم ایران و امریکا بحث می‌شود. موضوع اینجاست که این روش شدیدا به سال پایه حساس است و با انتخاب سال‌های پایه مختلف تقریبا همه إعداد بالا قابل نتیجه گیری هستند. در واقع این که قیمت چه سالی را واقعی بدانیم و بعد ان را سالانه با تفاوت تورم دو کشور تعدیل کنیم شدیدا محل اختلاف است.

در این باره که سال پایه کی باشد. هیچ إجماعی نیست و هر کس نظر خود را دارد. سال ٥٧،٦٨،٨١،٨٧، . هر کدام طرفدارانی دارند. همه ان‌ها هم دلایل خود را دارند.

برای فهم اثر گذاری سال پایه موضوع زیر جالب است:
معمولا استدلال می‌شود علت جهش ارزی سال ٩٠ میخکوب کردن ارز توسط احمدی نژاد است. با انتخاب یک سال پایه متناسب (مثلا ٨٧ یا ٥٧) می‌توان نشان داد در سال ٩٠ بعد از تعدیل نرخ به ١٨٠٠ عملا قیمت حول و حوش نرخ ذاتی بوده و علت جهش صرفا منع دسترسی بوده. حال اگر سال پایه را ٨١ بگیریم قیمت ارز سال ٩٠ بسیار بسیار پایینتر از نرخ ذاتی است.

اما ابهام هنوز تمام نشده. کسانی معتقدند برای نرخ گذاری واقعی علاوه بر تعدیل سالانه باید ارزنفت را هم از عرضه خارج کرد، چون فروش ثروت است نه درامد و کسانی هم موافق نیستند. بعد سوال تازه ان است که اگر بپذیریم نرخ واقعی نرخ بدون ارز نفتی است، فرق ارز نفت با ارز حاصل از صادرات سنگ آهن چیست؟ سنگ اهن هم مصداقی از ثروت فروشی است پس باید ان را هم لابد حذف کرد، و باز این ابهام درباره بخش‌های دیگری از صادرات ممکن است مطرح باشد.

باز کسانی معتقدند نرخ آرز پایین است، چون قیمت کالای خارجی پایینتر از قیمت کالای داخلی می‌افتد و ترازتجاری مثل سال جاری منفی می‌شود. آیا تنها عامل گرانتر بودن کالای داخلی نرخ ارز است؟ کشور ایران یکی از بالاترین نرخ‌های واقعی سود تسهیلات و سپرده را در جهان هستی دارد که تولید کننده خارجی عموما درگیر ان نیست. این امر باعث می‌شود یا هزینه تولید و یا سود مطالبه شده توسط تولید کننده بالاتر از طرف خارجی باشد. شاید اگر بحران سیستمی بانکی حل می‌شد و نرخ پایین می‌امد نرخ کالای ایرانی هم کمتر می‌شد و بدون نیاز به تغییر نرخ بهره تراز تجاری، تراز‌تر می‌شد. باز حتی همین گزاره اخیر یک پیچ دیگر هم دارد. نرخ بهره بالا تقاضای نرخ واقعی دلار چند است؟ ریال را بالا می‌برد و پایین آمدن نرخ بهره می‌تواند تقاضای ریال را کم و تقاضای ارز خارجی را افزایش دهد. باز محاسبه شدت و ضعف این دو اثر متناقض به این سادگی‌ها نیست.

خلاصه ان که هر وقت دیدید کسی با اطمینان بسیار درباره نرخ ذاتی یا واقعی دلار حرف میزند بخواهید کمی با احتیاط سخن گوید.

نرخ واقعی دلار چند است؟

نسخه چاپي

ارسال به دوستان

دلار در آزادترین بازار ارز دنیا به 3300 تومان رسید تا پول ملی سخت‌ترین روزها را تجربه کند. اگر دلار همچنان با این نرخ خرید و فروش شود بدان معناست که ارزش دلار 33 هزار برابر پول ما است! طبیعی است که از این جمله تعجب کرده باشید چراکه این نرخ و این ارقام واقعی نیستند.

در چنین شرایطی سوالات بسیاری به وجود می‌آید که پاسخ دادن به آنها فرصتی مفصل می‌طلبد اما مهم‌ترین سوالی که قصد داریم پاسخ آن را بررسی کنیم این است که نرخ «واقعی» دلار چند تومان است و برای هر دلار باید چند ریال بپردازیم؟ برای پاسخ به این سوال باید ابعاد گوناگونی را مدنظر قرار دهیم اما معمول‌ترین روش‌های محاسبه نرخ دلار را بررسی می‌کنیم.

یکی از ساده‌ترین روش‌های محاسبه نرخ ارز مقایسه قیمت یک یا چند کالا در کشورهای مختلف است. از مقایسه‌های رایج اين روش، مقایسه قیمت یک ساندویچ همبرگر است و برای اینکه این روش علمی محاسبه شود باید نرخ ساندویچ همبرگر با یک نوع کیفیت محاسبه شود. در آمریکا بهترین نوع ساندویچ همبرگر مک‌دونالد 5 دلار است و بهترین ساندویچ همبرگر در ایران 5هزار تومان؛ یعنی اینکه نرخ برابری هر دلار با این روش باید 1000 تومان باشد.

اگر کسی ایراد بگیرد و بگوید در صورت وجود مک‌دونالد در ایران هر ساندویچ همبرگر آن به قیمت 7 هزار تومان فروخته می‌شد، باز هم نرخ دلار 1400 تومان خواهد بود نه 3300 تومان.

یکی از روش‌های محاسبه نرخ ارز حقیقی، تعدیل نرخ ارز اسمی بر اساس مابه‌التفاوت تورم داخلی و خارجی است. در این استدلال انتخاب سال مبنا از اهمیت راهبردی برخوردار است.

بهترین زمان برای تعیین سال مبنا، سالی است که عرضه و تقاضای ارز بدون دخالت دلارهای نفتی تعیین شده باشد. بنابراین با انتخاب سال 1340 و با فرض محاسبه مابه‌التفاوت تورم داخل ایران با آمریکا طی 50 سال گذشته، نرخ حقیقی دلار در سال جاری حدود 820 تومان برآورد می‌شود. به عنوان مثال سطح عمومی قیمت‌ها در ایران از سال 1340 تا ابتدای سال 1390 در یک دوره 50 ساله، 780 برابر شده و سطح قیمت‌ها در کشور آمریکا با ارز خارجی دلار، 7/42 برابر شده است. بنابراین نسبت قیمت‌های آمریکا به ایران طی دوره مورد نظر 105 برابر کاهش داشته است.

چنانچه سال 40 را که در آن نرخ ارز اسمی معادل76 ریال بوده، به عنوان سال مبنا انتخاب کنیم، یک محاسبه ساده نشان می‌دهد میزان نرخ ارز اسمی در سال 90 که نرخ ارز حقیقی در این سال را معادل سال مبنا قرار می‌دهد، معادل 8190 ریال خواهد بود. به عبارت دیگر با لحاظ سال 40 به عنوان سال مبنا، قیمت 8190 ریالی ارز در سال 90، اثرات تورم در 2 کشور را زدوده و نرخ ارز حقیقی را ثابت نگاه می‌دارد.

از طرف ديگر اگر سال 1380 به عنوان سال پايه مبنا قرار گيرد، تا ابتداي سال 1390 سطح عمومي قيمت‌ها در ايران 3/61 و در آمريكا تنها 1/24 برابر شده است. با توجه به اينكه نرخ دلار در سال 1380 برابر با 7925 ريال بوده است، نرخ دلار در سال 1390، معادل نرخ واقعی دلار چند است؟ 2 هزار و 300 تومان تعيين مي‌شود. البته در محاسبه اين سال نيز برخي كارشناسان معتقدند بانك مركزي در سال 80 كه يكسان‌سازي ارز اتفاق افتاد نرخي از بازار چند نرخي را انتخاب كرد كه بالاتر از ميزان واقعي بود. به گفته كارشناسان در آن زمان محاسبات نشان مي‌داد نرخ برابري واقعي دلار و ريال در محدوده 500 تومان بود اما پرش بانك مركزي براي يكسان‌سازي نرخ بيش از رقم واقعي بود.

این ارقام در حالی محاسبه می‌شود که آنچه واقعا در بازار قابل دسترسی است ارقام دیگری است؛ در 6 ماه نخست سال جاری قیمت هر دلار به طور متوسط به رقمی معادل 2500 تومان رسیده و نرخ رسمی بین بانکی معادل 1226 تومان است. برای روشن شدن موضوع مثالی دیگر می‌آوریم.

به طور مشخص در بين سال‌هاي 1356 تا 1363، نرخ دلار بيش از 8 برابر افزايش داشته و از 71 ريال در سال 1356 به 580 ريال در سال 1363 رسيده است که نشان از شيب تند تغييرات نرخ دلار طي اين سال‌ها دارد. اگر سال مبنا سال 1356 باشد، نرخ دلار در ابتداي سال 1390، معادل 500 تومان مي‌شود.
برخي اشاره کرده‌اند که بهترين زمان براي تعيين سال مبنا، سالي است که در آن، درآمدهاي نفتي و سرريز شدن دلارهاي نفتي به اقتصاد وجود نداشته باشد و عرضه و تقاضاي ارز بدون دخالت دلارهاي نفتي تعيين شده باشد.

اين دسته از کارشناسان معتقدند هرقدر دوره محاسبه طولاني‌تر باشد، بهتر است زيرا تحولات بيشتري را در خود جاي مي‌دهد. با توجه به متغیر بودن نرخ‌هایی که با محاسبات متعدد فوق به دست می‌آید به نظر می‌رسد نرخ دلار در هر صورت نباید از 2000 تومان فراتر رود.

روش‌های معمول و طبیعی محاسبه نرخ دلار در سطور بالا گفته شد اما در ایران یک عامل بسیار تاثیرگذار در تعیین نرخ ارز وجود دارد؛ دولت. با توجه به حجم در اختیار داشتن ارز، دولت تنها منبع عرضه ارز به شمار می‌رود و این یعنی دولت نقش بسیار مهمی در تعیین نرخ ارز دارد. یعنی با توجه به سهم بالای دولت از اقتصاد در عمل ظرف عرضه و تقاضا در انحصار دولت است.

سهم صادرات غیرنفتی را اگر تصور کنیم همه توسط بخش غیردولتی صورت می‌گیرد که در نقطه اوج خود در سال 90 معادل 30 میلیارد دلار بوده و صادرات نفتی معادل 113 میلیارد دلار، بر این اساس سهم بخش غیردولتی در عرضه زیر 20 درصد خواهد بود، آن هم عرضه‌ای که با ضوابط بانکی به طور کامل در اختیار بانک مرکزی است. از طرفی در قانون هیچ نامی از ارز مرجع برده نشده و هر نرخی که بانک مرکزی به عنوان ارز مرجع استفاده کند در اصل ابزار، رانت و یارانه‌ای است برای کنترل صادرات و واردات.

البته دولت این توانایی را دارد که با استفاده از این رانت، درآمدزایی غیرقانونی را نیز انجام دهد که در صورت انجام آن شرایط اقتصادی آینده به سود دولت نخواهد بود و فقط می‌تواند بهره‌برداری مقطعی کند. با این شرایط دولت این توانایی را دارد که با عرضه گسترده ارز، نرخ آن را تعدیل کرده و حتی قیمت دلار را به کمتر از 2000 تومان برساند. البته رساندن نرخ دلار به یک‌ماه گذشته یعنی 1800 تومان انتظاری شگفت‌انگیز نخواهد بود اگر همتی باشد و برنامه‌ای.

نرخ واقعی دلار چند؟

رئیس کمیسیون تسهیل کسب و کار اتاق بازرگانی تهران معتقد است نرخ واقعی دلار بر اساس محاسبات انجام شده در اتاق بازرگانی ۴۵۰۰ تومان است و اگر پایین‌تر از این میزان در بازار فروخته شود به ضرر تولید داخلی و به نفع واردات است.

رئیس کمیسیون تسهیل کسب و کار اتاق بازرگانی تهران معتقد است نرخ واقعی دلار بر اساس محاسبات انجام شده در اتاق بازرگانی ۴۵۰۰ تومان است و اگر پایین‌تر از این میزان در بازار فروخته شود به ضرر تولید داخلی و به نفع واردات است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبارپول، محمدرضا نجفی‌منش اظهار کرد: نرخ ارزی را که ما در اتاق بازرگانی تهران با توجه اختلاف تورم داخلی و تورم خارجی محاسبه کردیم به ۴۵۰۰ تومان رسید. هر چه نرخ دلار از این عدد کمتر باشد میزان صادرات کمتر و میزان واردات بیشتر می‌شود.

وی افزود: اکنون حالتی شده که دیگر تولید داخل مقرون صرفه نیست. تنها چیزی که مقرون به صرفه شده، واردات است و این میزان واردات هم با شعاری که برای امسال در نظر گرفته شده است یعنی ” اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال ” اصلا همخوانی ندارد.

رئیس کمیسیون تسهیل کسب و کار اتاق بازرگانی افزود: باید یکبار دولت به سمت تک‌نرخی شدن ارز برود و اینکه اجازه دهد قیمت‌گذاری ارز بر عهده بازار باشد؛ یعنی به شکلی که با دخالت دولت نرخ ارز پایین نگه داشته شود که باعث خواهد شد اقتصاد شکل مطلوب‌تری به خودش بگیرد.

وی همچنین توضیح داد: درصورتیکه قیمت ارز بالا رود و قیمت مواد اولیه تولید هم افزایش یابد، باعث می‌شود تولید محصول نهایی هم با مشکل مواجه شود.

نجفی منش اضافه کرد: اگر تولید و اشتغال سیاست کلی دولت است باید این موانع را از سر راه بردارد. تا جایی که اطلاع داریم دولت پذیرفته است که ارز نرخ واقعی دلار چند است؟ به نرخ واقعی خودش نزدیک شود، چراکه منطقی نیست محصولی که قیمتش ۴۵۰۰ تومان است پایین‌تر فروخته شود. اگر اینگونه شود تولید داخل از رقابتی بودن خارج و واردات بیشتر می‌شود.

خبرگزاری صدا و سیما

امروز دوشنبه در بازار آزاد هر گرم طلای ۱۸عیار یک‌میلیون و ۳۱۴ هزار تومان و هر قطعه سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید ۱۴ میلیون و ۲۴۶ هزار تومان است.

صدور مجوز اینترنتی خرید و فروش طلا، بزودی

ثبات در قیمت جهانی طلا

سکه در مسیر آرامش

امروز یکشنبه در بازار آزادهر گرم طلای ۱۸عیار یک میلیون و ۲۹۲ هزار تومان و هر قطعه سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید ۱۴ میلیون و ۳۲ هزار تومان قیمت گذاری شد.

طلای جهانی در شیب ملایم افزایش نرخ

بازگشت سکه به کانال ۱۴ میلیون تومان

امروز در بازار آزاد هر گرم طلای ۱۸عیار یک‌میلیون و ۲۸۵ هزار تومان و هر قطعه سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید ۱۴میلیون و ۳۸ هزار تومان قیمت گذاری شد.

سقوط طلای جهانی به کانال ۱۶۰۰ دلاری

قیمت جهانی طلا ثابت ماند

قیمت طلا امروز دوشنبه (۵ سپتامبر) پس از جهش ۱.۲ درصدی در جلسه قبل ثابت بود، زیرا سرمایه‌گذاران محتاط روی مسیر افزایش نرخ فدرال رزرو آمریکا به دنبال داده‌های شغلی متفاوت تمرکز کردند.

قیمت طلا و سکه؛ ۱۴ شهریور

امروز دوشنبه در بازار آزاد، نرخ هر گرم طلای ۱۸عیار یک میلیون و ۲۷۸هزار تومان و هر قطعه سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید ۱۳میلیون و ۹۵۰هزار تومان تعیین شد.

پیش بینی قیمت طلا برای روزهای آینده

احساسات در بازار طلا بهبود یافته، زیرا این فلز گرانبها توانسته حمایت بحرانی را بالای ۱۷۰۰ دلار نگه دارد، حتی دلار آمریکا به بالاترین حد خود در ۲۰ سال اخیر رسیده است.

به گزارش ایبِنا، اگر چه طلا در هفته آینده جای افزایش قیمت دارد، اما تحلیلگران گفته‌اند که سرمایه‌گذاران نباید انتظار داشته باشند که شاهد شکست قابل‌توجهی باشند زیرا فدرال رزرو همچنان به افزایش شدید نرخ‌های بهره ادامه می‌دهد. بازارها در حال حاضر ۸۸ درصد احتمال دارند که بانک مرکزی ایالات‌متحده نرخ بهره صندوق‌های فدرال رزرو را تا ۷۵ واحد پایه دیگر در ۲۱ سپتامبر افزایش دهد.

قیمت طلای جهانی پیش از تعطیلی بازار به ۱۷۱۷ دلار و ۱۰ سنت رسید و قیمت طلای آمریکا نیز به ۱۷۱۸ دلار و ۱۰ سنت رسید.

شان لوسک، یکی از مدیران بازرگانی شرکت والش می‌گوید: داده‌های ضعیف‌تر اقتصادی در هفته آینده می‌تواند دلار آمریکا را تحت فشار قرار دهد و قیمت طلا را بالا ببرد، اما این داده‌ها فدرال رزرو را از افزایش نرخ‌ها باز نمی‌دارد و این در نهایت از بازده اوراق قرضه و دلار آمریکا حمایت می‌کند. طلا هفته آینده می‌تواند به ۱۷۶۰ دلار برسد اما این واقعیت را تغییر نخواهد داد که همچنان با مشکل مواجه است.

مارک چندلر، مدیر عامل بانوک‌برن گلوبال فارکس گفت که هر افزایش قیمت طلا را اصلاحی کوتاه‌مدت در روند نزولی فعلی می‌داند. این هفته، در مجموع ۱۶ متخصص بازار در نظرسنجی وال استریت کیتکو نیوز شرکت کردند. ۹ تحلیلگر یا ۵۶ درصد گفتند که در هفته آینده نسبت به طلا خوش‌بین هستند.

دو تحلیلگر یا ۱۳ درصد گفتند که نزولی هستند و پنج تحلیلگر یا ۳۱ درصد گفتند که در مورد فلز گرانبها بی‌طرف هستند. در بخش خرده فروشی، ۴۹۵ پاسخ‌دهنده در نظرسنجی آنلاین شرکت کردند. در مجموع ۲۵۵ رای‌دهنده یا ۵۲ درصد خواستار افزایش قیمت طلا شدند. ۱۵۳ نفر دیگر یا ۳۱ درصد پیش‌بینی کردند طلا سقوط خواهد کرد.

بر اساس گزارش کیتکو نیوز، خوش‌بینی در میان سرمایه‌گذاران پس از اینکه احساسات نزولی در هفته گذشته به بالاترین سطح چند ساله خود رسید، به طرز چشمگیری بهبود یافته است. کریس وکیو، تحلیلگر ارشد بازار در DailyFX گفت که علیرغم محیط چالش برانگیز طلا، گاوهای نر بازار می‌توانند اطمینان داشته باشند که این فلز گرانبها توانسته است کف حمایتی در حدود ۱۷۰۰ دلار ایجاد کند.

دیوید مدن، استراتژیست بازار در Equiti Capital گفت که اگر چه به نظر می‌رسد طلا در قیمت خنثی بالای ۱۷۰۰ دلار در هر اونس گیر کرده است اما قدرت انعطاف پذیری از خود نشان داده است که می‌تواند به جلب توجه کمک کند.