معنای شاخص کل بورس

منظور از شاخص بورس چیست؟

شاخص کل نشان‌دهنده رفتار عمومی تمام فعال‌های بازارسرمایه است .شاخص‌های بورس در واقع معیارهای کاربردی هستند که با بررسی و تحلیل آن‌ها، می‌توان وضعیت قبل و حال بورس را ازلحاظ مختلف، بررسی و حتی با کمک روش‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد.
بنابراین طبیعتا با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخص‌های بورس، در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند، نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است.

شاخص‌های بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ خاصی نمایان میکند، بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کنند.

منظور از شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می‌دهند. محاسبه هر کدام از این شاخص‌ها از طریق فرمول متفاوتی انجام می پذیرد.در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند. در ادامه برخی از این شاخص‌ها را به شما خواهیم گفت.

‌شاخص کل TEDPIX

در بورس تهران ‌‌شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این ‌شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان ‌شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این ‌شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات ‌شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.برای درک ساده‌تر مفهوم ‌شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی متناسب با وزن آن‌ها در ‌شاخص کل بورس سهام خریداری کنید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع ‌‌شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

‌شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتردقت کنیم، میزان تغییرات ‌‌شاخص کل است. مثلا اگر شاخص معنای شاخص کل بورس کل بورس در طی یک سال از عدد ۸۰هزار به ۱۲۰ هزار واحدرسید، نشان‌دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰درصد بوده است. طبق فرمول محاسبه ‌شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.

به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکت‌‌های بزرگی مانند صنایع پتروشيمی خليج فارس، فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکت‌های کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.

شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر چیست؟

بورس، هر سه ماه یک بار فهرست شرکت‌های فعال‌تر را بر اساس میزان نقد شوندگی – یعنی خرید و فروش آسان‌تر و سریع‌تر سهام – سهامشان انتشار می‌کند. هر شرکتی که سهامش ساده‌تر و سریع‌تر خرید و فروش و معامله شود به اصطلاح «نقد شوندگی» بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکتی را نشان می‌دهد که سهام آنها از سایر شرکت‌ها نقد شونده‌تر هستند.

شاخص کل هم‌وزن

برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت‌های بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. به‌دلیل اینکه تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه بزرگتر بر روند ‌شاخص کل بیشتر است، به‌طوری‌که در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می‌شود.

در شاخص کل هم‌وزن شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه ‌شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این ‌شاخص تاثیرگذار است.

‌شاخص قیمت TEPIX

شاخص قیمت نیز یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس شناخته می شود. این ‌شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف ‌شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص محاسبه نمی‌شود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد کرده است. تفاوت عمده این شاخص با ‌شاخص کل این است که در ‌شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می‌گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود. در این ‌شاخص نیز مثل ‌شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آن‌ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت زیاد می شود.

دانلود مفید تریدر و آموزش ایجاد هشدار در مفید تریدر + فیلم

شاخص قیمت هم‌وزن

در شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه ‌‌شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این ‌شاخص تاثیرگذارمی شود.

‌

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

پیش از آنکه درباره «‌‌شاخص سهام آزاد شناور» توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را یاداوری کنیم. سهام شناور آزاد(Free float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق می‌شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت شریک شوند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکت‌های مخابرات ایران و فولاد مبارکه به ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.

با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» می‌خواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه ‌شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد ‌شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود و هدف اصلی استفاده‌ از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص‌ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.

تفاوت بازار بورس و فرابورس

سایر شاخص‌های بورس

در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، ‌شاخص قیمت صنعت، ‌شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و ‌شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات ‌شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات ‌شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

یک نکته مهم در مورد شاخص

درست است که شاخص، عملکرد و وضعیت بورس را نشان می‌دهد، اما مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست. بلکه شاخص، وضعیت کلی بورس است.

در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ وزن زیادی – سرمایه و ارزش بازار زیادی – داشته باشند و با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی کنند.

در حالی که وضعیت بسیاری از شرکت‌های دیگر متفاوت است. در این جور مواقع، شاخص هم وزن قیمت یا شاخص کل هم وزن می‌تواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان دهد.

شاخص کل بورس به چه معناست؟

گروه اقتصادی: شاخص های بورس عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد و در این بین شاخص کل بورس یکی از پرکاربردترین شاخص ها در بین فعالین بازار و سرمایه گذاران است که بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است؛ به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در معنای شاخص کل بورس بورس است.

اما آنچه از شاخص کل بورس با اهمیت تر است نوسانات این شاخص است مثلا اگر شاخص کل بورس در طی ۱سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد (۵۰% رشد کند) نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت ها بزرگتر باشند (سرمایه بیشتری داشته باشند) تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست،زیرا شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه‌بسا در برخی موارد علیرغم رشد قابل‌توجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می‌آورند.یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود.

شاخص بورس چیست؟(ویدئو)

یکی از اصطلاحات رایج در بازار بورس، شاخص یا Index است. اما به راستی شاخص چیست و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله سعی داریم به ساده ترین روش ممکن، شاخص بورس (ایندکس بورس) را تعریف کرده و انواع آن را بشناسیم. پس برای شناخت ایندکس با این مقاله همراه باشید.

فهرست محتوای این مقاله

کل

کل هم وزن

قیمت

قیمت هم وزن

آزاد شناور

50 شرکت فعال تر

مالی

صنعت

ایندکس(شاخص کل) چیست؟

شاخص بورس شامل یک عدد و نشان دهنده میانگینی از کلیت اتفاقات و حالات بورس است. در هر روز که معاملات بورس انجام می شود، عدد آن نسبت به روز قبل تغییری معمولاً جزئی می کند. این تغییر یا باعث بالاتر رفتن عدد آن می شود که در این حالت با رنگ سبز نشان داده خواهد شد، یا باعث کمتر شدن عدد آن می شود که با رنگ قرمز نمایش داده می شود.

در سابقه آن هم اعداد زیادی به ثبت رسیده معنای شاخص کل بورس که مجموع این اعداد یک روند را برای شاخص بورس نشان می دهد. روند شاخص بورس تهران از ابتدا یک روند صعودی را داشته و هر چند در برهه هایی از زمان دچار اصلاح و یا ریزش شده اما هم چنان کلیت روند خود را در فاز صعودی حفظ نموده است.

انواع شاخص کدام است؟

شاخص کل

این مورد بیشتر از بقیه موارد برای عموم مردم شناخته شده است، نشان دهنده ی کلیت اتفاقات در همه بخش های بورس است. در این نوع هم تغییرات بازده قیمت سهام شرکت های بورسی و هم بازده نقدی حاصل از سود شرکت ها لحاظ شده است.

عدد پایه برای محاسبه آن عدد 100 بوده و سال پایه نیز 1369 است. برای محاسبه شاخص کل از فرمول زیر استفاده می شود:

شاخص کل هم وزن

این نیز شبیه مورد قبل است با این تفاوت که در محاسبه به تمامی شرکت ها به یک اندازه ارزش یا به اصطلاح وزن می دهد و بین بزرگترین شرکت بورسی و کوچک ترین آنها تفاوتی قائل نیست.

قیمت

در محاسبات خود فقط از افزایش و یا کاهش قیمت سهام شرکت ها استفاده نموده و تغییرات حاصل از تقسیم سود نقدی را در محاسبات دخیل نمی کند.

قیمت هم وزن

به مانند شاخص قیمت عمل نموده و مثل شاخص کل هم وزن تفاوتی برای بزرگی و کوچکی شرکت ها قائل نیست.

آزاد شناور

برای درک این مورد ابتدا باید به معنای سهام آزاد شناور پی ببریم. سهام آزاد شناور به تعداد برگ سهامی گفته می شود که معامله گران آنها را به منظور فروش در کوتاه مدت و یا میان مدت خریداری نموده اند.

این دسته از معامله گران قصدی از بابت فروش سهام در بازه های زمانی کوتاه یا میان مدتی ندارند و بیشتر به فکر استفاده های مدیریتی از تعداد سهامی که در دست دارند هستند.

حال که به این مفهوم دست یافتیم، درک شاخص سهام آزاد شناور نیز تسهیل شده و می دانیم که این نوع به بررسی کدام دسته از سهام پرداخته و چه چیزی به ما نشان می دهد.

50 شرکت فعال تر

فقط به بررسی 50 شرکتی می پردازد که از توجه و اقبال بیشتری در بازار برخوردارند.

مالی

نشان دهنده عملکرد شرکت های سرمایه گذاری، مشاوره ی مالی و تأمین سرمایه است.

صنعت

به بررسی شرکت های صنعتی می پردازد.

بررسی کارآیی ایندکس(شاخص کل) در تحلیل های معامله گران

همان طور که گفته شد، شاخص ها نماینده ای از میانگین کلیت بازار هستند. اگر مثبت شد به معنی رشد تمام شرکت ها نیست و اگر دچار افت شد لزوماً تمام شرکت ها منفی نخواهند بود.

به طور کلی اگر یک معامله گر در سبد سهام خود از سهام همه شرکت ها به اندازه وزن آن شرکت قرار دهد، سود یا زیان او برابر با تغییرات شاخص کل خواهد بود.

در غیر این صورت لزوماً رابطه ی مستقیمی بین سبد سهام معامله گر و شاخص معنای شاخص کل بورس کل وجود نخواهد داشت. اما بررسی تغییرات عدد آن از این رو برای تحلیل‌ گران حائز اهمیت است که دید کلی نسبت به وضعیت سودآوری و رشد قیمت سهام به معامله گران خواهد داد.

نمودار شاخص ها نشان دهنده سابقه و حال بازار است. تحلیل گران با استفاده از این اعداد می توانند وضعیت حال حاضر بازار را با گذشته آن مقایسه نموده و حتی دورنمایی از آینده بازار را به تصویر بکشند.

پس نوسانات کلی بازار هر چند تأثیر مستقیمی روی قیمت سهام ندارد اما یک دید کلی به تحلیل‌ گران و معامله گران درباره آینده بازار و اتفاقات آن خواهد داد که در تصمیم گیری ها تأثیر گذار خواهد بود.

جمع بندی مقاله شاخص بورس

در این مقاله به ماهیت شاخص ها و انواع آن پرداختیم و نیز تعدادی از آنها را که در بین عموم شناخته شده تر بوده و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند را بررسی کردیم. در ادامه اهمیت وجود آنها را در تحلیل بازار و برای استفاده معامله گران بررسی نمودیم.

در این باره ذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد. اول این که برخی از تحلیل گران اصولاً اعتقادی به تحلیل پذیری ایندکس ها به روش تکنیکال نداشته و فقط از آنها در راستای استفاده بصری و به دست آوردن دید کلی از بازار استفاده می نمایند.

اما گروهی از تحلیل گران نیز همانند تحلیل سهام شرکت ها با اعداد شاخص رفتار نموده و آنها را با همان روش ها تحلیل می نمایند. این دسته از تحلیل گران معتقدند که آینده سهام ها در آینده شاخص ها نهفته است و به عنوان یک گزینه قابل بررسی می باشد.

نکته بعدی این که اتکای صرف به اعداد ایندکس جهت تحلیل روند نمادها کاری بسیار اشتباه و اشتباهی جبران نشدنی خواهد بود که می تواند ضررهای جبران ناپذیری به معامله گر وارد نماید.

برای استفاده بیشتر از آموزش های بورسی و نیز آموزش های در رابطه با شاخص های بازار می توانید به سایت آکادمی طهرانی مراجعه نموده و از مطالب مفید آن بهره مند شوید.

شاخص کل و شاخص هم وزن در بورس

که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد.

معمولاً یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخص‌ها مشخص می‌شود؛

به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

شاخص کل بورس

این شاخص بر اساس ارزش کل سهام است و رشد و ریزش آن نشان‌دهنده کم یا زیادشدن میانگین ارزش کل سهام بورس است.

در شاخص کل، بسته به ارزش سهام شرکت­ ها، تأثیرگذاری متفاوت است،

یعنی هر چه سرمایه شرکتی بیشتر و سنگین‌تر باشد تأثیر بیشتری در رشد و افت شاخص کل دارد.

بنابراین اگر گفته شد شاخص کل مثبت است الزاماً به معنی رشد همه شرکت‌های حاضر در بازار نیست.

اما از آنجایی که شرکت­ های سنگین‌تر در جهت ­دهی شاخص کل تأثیر بیشتری دارند

و همچنین بارها دیده‌شده که معاملات بلوکی روی تابلو اصلی در سهام شاخص ساز منجر به جهت‌دهی شاخص کل شده است.

از این ‌جهت نمی‌توان با مشاهده وضعیت شاخص کل به وضعیت کلی بازار پی برد.

و اینجا شاخص هم وزن اهمیت پیدا می‌کند. که در ادامه به توضیح شاخص هم وزن می‌پردازیم.

شاخص هم وزن

شاخص هم وزن از تاریخ ۵ اسفند ۹۳ توسط سایت مدیریت فناوری بورس در دسترس کاربران قرار گرفته است.

این شاخص پس از درخواست فعالان بازار سرمایه مبنی بر واقعی نبودن شاخص کل طراحی و محاسبه شد.

در این شاخص کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند.

در واقع ۵ درصد نوسان مثبت یک شرکت کوچک به اندازه ۵ درصد نوسان مثبت بزرگترین شرکت بورس در این شاخص تاثیرگذار است.

در واقع در شاخص هم‌ وزن شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند

و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

تفاوت شاخص کل و هم وزن

شاخص کل و شاخص هم وزن هر دو یک میانگین از سهام های داخل بازار هستند

و هر چه سهام ها افزایش داشته باشند به طبع این دو شاخص هم افزایش خواهند داشت.

نکته ای که وجود دارد این است که در شاخص کل افزایش‌‌‌‌ها به صورتی است که هر شرکتی متناسب با وزن خودش در شاخص کل تاثیر می گذارد.

اما در شاخص هم وزن این موضوع و مشکل حل شده است و شرکت ها همگی با وزن یکسان نگاه می شوند.

در نهایت اگر شاخص هم وزن صعودش از شاخص کل بیشتر باشد

نشان دهنده این است که شرکت‌های کوچک‌تر به نسبت شرکت‌های بزرگ‌تر بیشتر رشد کرده‌‌‌‌اند.

شاخص کل معنای شاخص کل بورس بورس چیست؟ چه تفاوتی با شاخص هم ‌وزن دارد؟

یکی از معیارهای مهمی که از طریق تحلیل و بررسی آن می توان از جنبه های مختلفی وضعیت گذشته و اکنون بورس را ارزیابی کرد، انواع شاخص‌های بورسی است. به کمک این شاخص‌ها، حتی از طریق روش‌های نموداری (تحلیل‌های تکنیکالی) می توان روند آینده بورس را نیز پیش بینی کرد. بنابراین همانطور که شاخص کل بورس و دیگر شاخص‌های بورسی (مثل شاخص هم وزن) در تصمیم گیری‌های سرمایه گذاران نقش مهمی دارد، نوسانات آن نیز می تواند برای سرمایه گذاران از اهمیت زیادی برخوردار باشد. با توجه به اهمیت شاخص بورس در این مقاله تصمیم معنای شاخص کل بورس گرفتیم به تمامی جوانب آن بپردازیم. اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری وجود دارد به نام شاخص هم وزن که میتواند بیانگر واقعیت‌های دیگری از بازار باشد. با ما همراه باشید تا به تفاوت‌های شاخص کل بورس و شاخص هم وزن پی ببرید.

تعریف شاخص

شاخص در انگلیسی Index نامیده می شود که یک معیار آماری بوده و نشان دهنده تغییرات در اقتصاد و بازار بورس است. اصطلاح شاخص در بازار سرمایه، مجموعه ای از سهام است که در آن بازار معامله می شود و بیان کننده میانگین تغییرات در قیمت این سهام است. هر شاخص، برای اندازه گیری، روش منحصر به فرد خود را دارد.

در نتیجه اگر قصد مقایسه دو شاخص مختلف را دارید، بهترین روش این است که درصد تغییرات این شاخص ها را در گذشته (نسبت به روز یا ماه قبل) به جای عدد فعلی این شاخص ها مقایسه کنید.

شاخص در بورس

از شاخص کل و یا سایر شاخص ها در بازار بورس می توان در مواردی از جمله ارزیابی عملکرد سهام و یا صندوق های سرمایه گذاری بهره برد.

به عبارت ساده‌تر می توان گفت که شاخص کل بورس، دماسنج بازار سرمایه است. بطور کلی شاخص یک عدد است که برای ارزیابی عملکرد مجموعه ای از متغیرها در یک محدوده زمانی مشخص بکار برده می شود. در بازار بورس هم به دلیل وجود نمادهای مختلف معاملاتی، از شاخص کل می توان برای سنجش تغییرات در قیمت کلیه این نمادها استفاده کرد.

در بازار بورس شاخص های دیگری هم وجود دارند که سهامداران برای تصمیم گیری سرمایه گذاری می توانند از آن ها نیز بهره مند شوند. در ادامه به این شاخص ها خواهیم پرداخت. اما بطور کلی، مهمترین شاخص در بورس، همان شاخص کل است. این شاخص، تغییرات کلی قیمت‌های تمامی نمادهای معاملاتی و میانگین افزایش و یا کاهش قیمت سهام را مشخص می کند.

مثلا زمانی که گفته می شود شاخص کل 5% رشد داشته است، به این معناست که میانگین قیمت پایانی سهام‌های بورسی (این به معنی قیمت آخرین معامله نیست) در کلیه شرکت های بورسی (با در نظر گرفتن ارزش معمالات‌شان) با 5% افزایش همراه بوده است.

اگر تفاوت قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله را نمیدانید مقاله حجم مبنا را مطالعه کنید.

انواع شاخص‌های بورسی

در بورس تهران، شاخص‌های بورسی مختلفی وجود دارد که سرمایه گذاران می‌توانند با استفاده از آن‌ها تصمیمات درستی برای معاملات خود بگیرند. این شاخص ها عبارتند از:

1- شاخص کل بورس (شاخص کل قیمت)

این شاخص که همان شاخص کل بورس نامیده می شود، به TEPIX نیز شناخته می شود. همان طور که پیش تر گفته شد، بیان کننده میانگین تغییرات قیمتی در کل بازار است. همچنین به طور میانگین افزایش و کاهش قیمت سهام را در بازار بیان می کند. البته توجه داشته باشید که این شاخص با میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران متفاوت است.

علاوه بر این، این شاخص به تعداد سهام و میزان سرمایه شرکت‌ها بستگی دارد. یعنی شرکت‌های بزرگ که سهام و معاملات بیشتری دارند نسبت به شرکت های کوچک تر با میزان سرمایه و تعداد سهام کمتر، تأثیر بیشتری بر روی شاخص کل می گذارند. بنابراین به جز قیمت سهام‌های مختلف فاکتورهای دیگری در فرمول محاسبه شاخص کل وجود دارد.

2- شاخص هم‌وزن

تفاوت شاخص هم‌وزن با شاخص کل در این است که در این شاخص، کوچک و بزرگ بودن شرکت مطرح نیست. در نتیجه تاثیراتی که افزایش یا کاهش قیمت سهام این شرکت‌ها بر روی شاخص هم‌وزن می گذارند، یکسان است. در شاخص کل چنانچه بیشتر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند، کافی است چند شرکت بزرگ بازدهی مثبتی داشته باشند تا شاخص کل مثبت شود. در مقابل، شاخص هم‌وزن میزان بازدهی اکثر شرکت ها را بیان می کند و نه میزان سرمایه بیشتر. در واقع نوسانات مثبت و منفی در هر دو شرکت به یک میزان بر روی این شاخص مؤثر است.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن به زبان ساده

شاخص کل بورس در بعضی از روزها ممکن است منفی باشد اما اکثر سهم‌ها مثبت باشند! یا برعکس. دلیل این امر این است که برخی از سهم‌ها (که ارزش بازار بیشتری دارند) تاثیر بیشتری روی شاخص کل دارند و وقتی این سهم‌ها منفی باشند شاخص کل هم منفی میشود در حالی که ممکن است اکثر سهام‌ها مثبت باشند. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان بر این باورن که شاخص کل نمی‌تواند بیانگر تغییرات واقعی کلیت بازار باشد.

از سال 1393 معیاری به نام شاخص هم وزن در اختیار فعالان بازار سرمایه قرار گرفت و افراد می‌توانند با استفاده از این شاخص با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و وضعیت کلی بازار تصمیم گیری کنند.

شاخص کل میان سهام‌های بزرگ و کوچک تمایز قائل می‌شود ولی شاخص هم وزن، وزن یکسانی برای همه شرکت‌ها در نظر میگیرد.

در واقع شاخص هم وزن معنای شاخص کل بورس امتیاز بیشتر سهم‌های شاخص ساز در محاسبات شاخص کل را از آنها میگیرد. بنابراین وقتی شاخص هم وزن منفی باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت‌های بازار کاهش‌ یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بیش از نصف شرکت‌های بازار مثبت است.

3- شاخص بازده نقدی

این همان شاخصی است که میانگین میزان سود نقدی پرداختی از جانب شرکت ها به سهامداران را نشان می دهد. در واقع با افزایش شاخص سود نقدی، شرکت‌ها سود نقدی بیشتری را به طور میانگین در مجامع سالیانه بین سهامداران تقسیم می‌کنند.

این شاخص برای مقایسه بازدهی بورس با سایر بازارهای مالی مناسب است.

4- شاخص قیمت و بازده نقدی

در بورس تهران، شاخص بازدهی (شاخص قیمت و بازده نقدی) TEDPIX گفته می شود. رشد 1درصدی شاخص قیمت ها به معنی رشد میانگین 1درصد قیمت‌های هر برگه سهم است. شاخص قیمت‌ها برای کسانی که می‌خواهند در کوتاه مدت از خرید و فروش سهام سود بگیرند، نسبت به شاخص کل مهم‌تر است. در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی همان شاخص کل بورس تهران است که در اخبار و رسانه‌ها گفته می شود.

5- شاخص صنعت و شاخص مالی

شرکت های بورسی به طور کلی به دو دسته صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. شرکت‌های تولیدی و صنعتی از جمله مخابرات، سیمان، پتروشیمی و خودروسازی در دسته‌ ی شرکت‌های صنعتی قرار می‌گیرند. همان طور که از نام آن پیداست، شاخص صنعتی بیانگر میانگین تغییرات قیمت در سهام شرکت های صنعتی است. از طرفی بانک‌ها، بیمه و شرکت های سرمایه گذاری در دسته ی شرکت‌های مالی قرار دارند و شاخص مالی نیز نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت هایی است که در بخش مالی فعالیت دارند.

همچنین می توان برای هر کدام از دسته های صنعتی و مالی شاخص های جداگانه‌ای در نظر گرفت. برای مثال شاخص صنعت خودروسازی، میانگین تغییرات قیمتی در سهام شرکت های خودروسازی فعال را نشان دهد.

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

6- شاخص سهام آزاد شناور

در ابتدا لازم است به تعریف خلاصه ای از سهام شناور آزاد بپردازیم. به بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان این سهام قصد عرضه و فروش این سهام را دارند که در آینده ای نزدیک این سهام قابل معامله هستند، سهام شناور آزاد گفته می شود.

دارندگان این سهام نمی‌خواهند با نگهداری این سهام به عنوان مدیریت شرکت تلقی شوند. در مقابل، سهامدارانی هستند که قصد فروش این سهام را نداشته و می خواهند در مدیریت شرکت مشارکت کنند. این سهامداران اصطلاحاً سهامداران راهبردی خوانده می شوند.

این بازار معنای شاخص کل بورس اختصاراً TEFIX شناخته می شود. برای محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، همچون شاخص کل پیش می رویم. تنها تفاوتی که در این میان وجود دارد، این است که در شاخص سهام شناور آزاد، به جای استفاده از تمامی سهام، تنها از سهام شناور آزاد شرکت ها برای محاسبه شاخص استفاده می شود.

شاخص سهام شناور آزاد در واقع میانگین سود و قیمت سهام شناور آزاد تمامی شرکت ها در بازار است. هرچه سهام آزاد شناور و میزان سرمایه شرکتی بیشتر باشد، تأثیر آن شرکت در شاخص سهام شناور آزاد نیز بیشتر خواهد بود.

7- شاخص بازار اول و بازار دوم

شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس موارد زیر دسته بندی می شوند:

• تعداد سهامداران
• وضعیت سودآوری
• میزان سرمایه
• تعداد سهام معامله شونده توسط سهامداران حقیقی

بر اساس این مؤلفه ها، چنانچه شرکتی شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و سایر شرکت ها در بازار دوم دسته بندی می شوند.

شرکت های بازار اول به دو دسته‌ی تابلو اصلی و تابلو فرعی تقسیم می شوند که برای هر یک از آن ها یک شاخص وجود دارد. این شاخص ها متوسط تغییر در قیمت سهام شرکت های حاضر در این دسته ها را نشان می دهد.

8- شاخص 30 شرکت برتر بورس

این 30 شرکت بر اساس اندازه شرکت ها و ارزش روز سهام آن ها در بازار تعیین می شوند. شاخص 30 شرکت بزرگ، میانگین تغییرات در قیمت سهام این 30 شرکت بزرگ را بیان می کند. ارزش روز سهام در بازار از فرمول زیر بدست می آید:
قیمت سهام * تعداد سهام منتشرشده شرکت = ارزش روز سهام

این 30 شرکت مجموعاً کمتر از 10% از کل شرکت های بورسی هستند که بیش از 70% از ارزش بورس تهران را در اختیار دارند. به این ترتیب، تغییراتی که در قیمت سهام آن ها ایجاد می شود می تواند تأثیر بسزایی بر شاخص کل و شاخص بورس بگذارد.

9- شاخص 50 شرکت بزرگ بورسی

در این شاخص نیز 50 شرکت بزرگ بورسی بر اساس معیارهای زیر هر 3 ماه معرفی می شوند:

• بیشترین معاملات بازار در این مدت
• قابلیت نقد شوندگی بالا

شاخص 50 شرکت بزرگ، در این مدت 3 ماهه، میانگین قیمت سهام این 50 شرکت برتر را بیان می کند. به این ترتیب میزان تغییرات در سود و قیمت آن ها مشخص می شود.

شاخص‌های بورسی را کجا میتوانیم مشاهده کنیم؟

تمامی شاخص‌های بورسی را می‌توانید از سایت مدیریت فناوری بورس یا همان TSETMC مشاهده کنید. به تصویر زیر نگاه کنید. در صفحه اصلی سایت تمامی شاخص‌های بورسی مشخص است.

نکاتی که سرمایه گذاران باید در مورد شاخص کل بورس بدانند

در این قسمت به دو نکته‌ی مهم درباره شاخص بورس اشاره خواهیم کرد که تمامی سرمایه گذاران بورس باید به آن توجه کنند.

نکته اول: شاخص کل بورس یک شاخص میانگین وزنی است

زمانی که گفته می شود شاخص کل بورس افزایش یافته است، به این معنا نیست که ارزش تمامی سهام شرکت‌های بورسی افزایش یافته است. همانطور که با کاهش شاخص کل بورس، ارزش سهام تمامی شرکت ها کاهش نمی یابد. زیرا همان طور که در تعریف شاخص کل گفته شد، این شاخص میانگین بازدهی بورس را بیان می کند.

گاهی اوقات با وجود رشد چشمگیر شاخص کل بورس، قیمت برخی سهام کاهش یافته و سهامداران ضررهایی را متحمل شده اند. در مقابل، با کاهش شاخص کل بورس، تعدادی از سرمایه گذاران سعامی را در پرتفوی خود دارند که سود قابل توجهی را شامل می‌شود. در نتیجه سهامداران نباید تنها به اخبار کاهش یا افزایش شاخص کل و بدون بررسی سایر جوانب تصمیم به سرمایه گذاری در این بازار نمایند.

نکته دوم: رابطه بازدهی شاخص کل و سبد سهام یک سرمایه‌گذار

نکته بعدی که بایستی به آن توجه کرد، رابطه ی بین شاخص کل و پرتفوی است. همان گونه که در مقالات قبلی گفته شد، سرمایه گذاران بهتر است سبد سهام متنوعی را برای خرید سهام تشکیل دهند. هرچه سهام خریداری شده متنوع تر و به ترکیب شرکت‌ها در شاخص کل نزدیک تر باشد، بازدهی آن به میانگین بازدهی کل بورس که از طریق شاخص کل بیان می شود، نزدیک تر است.

اگر فردی بتواند ترکیب سهامی که در پرتفوی خود انتخاب می‌کند به طور کامل با ترکیب تمام سهام در بورس تطبیق دهد، بازدهی سهامدار نیز به طور کامل با نوسانات شاخص کل بورس برابر بوده و به طور مثال با رشد 20 درصدی شاخص، وی نیز تقریبا 20% سود خواهد داشت.

جمع بندی

در این مقاله به توضیح چیستی شاخص کل بورس پرداختیم و همچنین انواع شاخص‌های بورسی را بیان کردیم. به اعتقاد نگارنده‌ی این مقاله اگرچه شاخص‌هایی مثل شاخص هم وزن معیار بسیار خوبی برای سنجش وضعیت کلی بازار است اما به لحاظ روانی، کماکان شاخص کل بورس مهم‌ترین شاخص بورسی است که باید به آن توجه شود.

آموزش گام به گام تابلوخوانی معنای شاخص کل بورس پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.