قیمت مبنای دارائی پایه

نرخ ریسک پذیری و نوسان دارایی پایه شناخته شده و ثابت است

صکوک شبه سهام

بر مبنای گزارش منابع معتبر آماری مالی اسلامی همچون Bloomberg, IFIS, Zawya, KFHR در سالهای اخیر انتشار صکوک به عنوان ابزاری جایگزین برای اوراق قرضه رشد بالایی داشته و تاکنون بالغ بر 500 میلیارد دلار صکوک در بازارهای جهانی منتشر شده است که در سال 2013 به تنهایی بازارهای سرمایه جهانی شاهد انتشار 119.7 میلیارد دلار صکوک بوده است.

همچنین از مجموع 1800 میلیارد دلار دارایی‌های تحت مدیریت موسسات و نهادهای مالی اسلامی در جهان، صکوک سررسید نشده با حجم بیش از 270 میلیارد دلار یعنی 15 درصد سهم بازار، پس از بانک‌های اسلامی دومین بستر رشد بازار جهانی مالی اسلامی می باشد.

بر اساس آمار مرکز مالی اسلامی بانک مرکزی مالزی، در فصل اول سال 2014 میزان انتشار صکوک به 31.14 میلیارد دلار رسید و پیش بینی می شود که تا پایان همین سال بالغ بر یکصد میلیارد صکوک منتشر گردد.

دو ساختار رایج صکوک

با نگاهی به ساختارهای موجود در بازارهای صکوک جهانی به طور کلی می توان به دو ساختار رایج تحت عنوان "صکوک بر مبنای دارایی" و "صکوک با پشتوانه دارایی" اشاره کرد که در ذیل به تشریح هر یک و بررسی تفاوتهای آنها می پردازیم.

صکوک بر مبنای دارایی (Asset Based)

در این نوع صکوک، دارایی پایه به نهاد واسط و یا SPV به صورت کامل و صحیح فروخته نمی‌شود و بانی تنها مالکیت انتفاع ( Beneficial Ownership ) دارایی پایه را به SPV منتقل می‌کند و مالکیت حقوقی ( Legal Ownership ) و در حقیقت اصل مالکیت بر دارایی‌های پایه را برای خود محفوظ می‌دارد. به همین دلیل دارایی‌های پایه از لحاظ حقوقی و حسابداری در ترازنامه بانی باقی می‌ماند. در واقع بانی تمایلی به فروش دارایی‌های خود به سرمایه‌گذاران ندارد و سرمایه‌گذاران نیز تمایلی به مالکیت واقعی این دارایی‌ها و پذیرش ریسک مالکیت آن را ندارند و تنها نگاهشان به دارایی‌های پایه، جنبه اطمینان از پرداخت سود است. در این ساختار، خود دارایی‌های پایه به عنوان منبع درآمد برای سرمایه‌گذاران تلقی نمی‌گردد؛ بلکه درآمد سرمایه‌گذاران از طرف بانی و از منابعی که می‌تواند غیر از محل دارایی‌های پایه باشد، تضمین و تامین می‌گردد. به این جهت برای سرمایه‌گذاران کیفیت دارایی پایه اهمیت زیادی ندارد بلکه اعتبار خود بانی مهم است.

بانی موظف می‌گردد در طول دوره به صورت ادواری سودی را که از قبل با SPV توافق می‌کند بپردازد و در سررسید طبق تعهد و وعده‌ای که به صورت یکطرفه به SPV داده است، دارایی‌های پایه و یا منافع آنها را به قیمت اعمال خریداری کند ( Purchase Undertaking ). بنا بر این به محض اینکه به هر دلیلی مانند بحران اقتصادی و مالی و یا ورشکستگی، بانی درپرداخت ادواری سود و یا در بازپرداخت اصل سرمایه قصور کند، اعلام نکول می‌گردد. علاوه بر آن سرمایه‌گذاران امکان دستیازی و تمسک به دارایی پایه را ندارند چرا که مالکیت واقعی به آنها منتقل نگشته است و نسبت به سایر طلبکاران در یک رده و اولویت قرار می‌گیرند. تنها راه برای آنها توسل به الزام بانی به خرید دارایی‌های به قیمت اعمال است.

صکوک بر مبنای دارایی شبیه Unsecured Bond می‌باشد و از این روست که از آن به عنوان "اوراق قرضه اسلامی" نام برده می‌شود و در مالیات نیز همچون اوراق قرضه با آن رفتار می‌گردد. جالب این است که در بحران مالی سال‌های 2007 و 2008 و پس از آن تنها این نوع ازصکوک نکول کرده است چرا که این اوراق همچون آینه‌ای منعکس‌کننده ساختار اوراق قرضه می‌باشد و به تبع سایر اوراق قرضه، نکول آن امری طبیعی می‌باشد. آمار نشان‌دهنده سیطره این ساختار بر بازار صکوک است.

چرایی شکل‌گیری صکوک‌ بر مبنای دارایی

حدود یک دهه قبل که سال‌های آغازین صکوک به شمار می‌آید، با توجه به حاکمیت Bond بر بازارهای سرمایه کشورهای اسلامی، برای عملیاتی شدن و گسترش و تقویت بازار سرمایه اسلامی، صکوک در رقابت با این اوراق چالش‌هایی پیش رو داشت. بخشی از این چالش‌ها ناشی از فشار بازار بود چرا که:

- اولا بازار طالب ابزارهای مولد درآمد ثابت و همزمان ریسک اعتباری ( Credit Risk ) پایین بود که با ساختار Asset Backed هم درآمد متغیر می‌شد و هم علاوه بر ریسک اعتباری‌، ریسک بازار ( Market Risk ) و کار و کسب ( Business Risk ) هم باید لحاظ می‌شد.

- دوم اینکه صکوک نیاز به کسب رتبه اعتباری بالا داشت چرا که سرمایه‌گذاران علاقمند بودند که در اوراقی سرمایه‌گذاری کنند که حداقل رتبه BBB داشته باشد. اگر ساختار صکوک از Bond متفاوت می‌شد، به دلیل عدم اعتماد بازار به آن موفق به کسب رتبه اعتباری مناسب و جذب سرمایه‌گذار نمی شد.

- سوم اینکه صکوک باید قیمت رقابتی با Bond ارائه می‌کرد. هر گونه تغییر در ساختار صکوک که آن را از Bond متفاوت می‌کرد، باعث بالا رفتن ریسک و توقع سرمایه گذاران از بازگشت سرمایه می شد که عملاً باعث ناکامی صکوک در رقابت با Bond می شد.

ناشران صکوک نیز با چالش‌هایی روبرو بودند چرا که:

- اولا پیامد انتقال مالکیت کامل (که مدنظر شریعت می‌باشد) در قوانین مالیاتی حاکم یعنی انگلستان و آمریکا، منجر به مالیات دو یا گاهی سه برابر برای انتقال دارایی‌ها و نیز مالیات بر درآمد دو برابر می‌شد.

- دوم اینکه ناشران دولتی که غالبا تمایلی برای به خطر انداختن مالکیت خود نداشتند؛ اگر می‌خواستند از قانون شرع پیروی کنند دیگر نمی‌توانستند دارایی ها را از دسترس سرمایه‌گذاران داخلی و بین المللی دور نگه دارند زیرا فروش واقعی به معنی سیطره سرمایه گذاران بر دارایی‌های دولتی بود.

- سوم قیمت مبنای دارائی پایه اینکه وکلا قادر به اظهار رای مطلوب مشتریان خود نبودند چرا که چارچوب حقوقی اسلامی برای آنها و مشتریانشان ناشناخته و نامانوس تلقی می‌شد.

برای خروج از این وضعیت و برای پا گرفتن صکوک در بازارهای سرمایه و رونق گرفتن بازارهای سرمایه اسلامی، فقها با موضوع مالکیت انتفاعی دارایی‌های پایه بانی توسط SPV و تحقق "خرید و یا بیع" دارایی‌ها کنار آمدند. گویا این راه حل که برای گذر از شرایط فوق بود تبدیل به یک قاعده گشت و اساس کار ساختارسازی و انتشار بخش قابل توجهی از صکوک جهانی گردید.

صکوک با پشتوانه دارایی ( Asset Backed )

در این نوع صکوک، فروش واقعی دارایی‌های پایه و یا منافع آنها و انتقال مالکیت کامل اعم از حقوقی و انتفاعی از بانی به SPV صورت می‌پذیرد. بنابراین، دارایی‌های پایه از سایر دارایی‌های بانی از لحاظ حقوقی و حسابداری جدا می‌گردد و SPV از طرف سرمایه‌گذاران مالک واقعی دارایی‌های پایه گردیده و ریسک مالکیت را می‌پذیرد. حال از این دارایی‌های پایه می‌توان به دو منظور استفاده کرد:

الف) تنها به عنوان وثیقه مورد استفاده قرار گیرد (ساختار غالب مورد استفاده در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس) که در نتیجه کیفیت دارایی پایه و نقد شوندگی آن برای سرمایه گذاران دارای اهمیت است. به محض نکول بانی در پرداخت سود ادواری و یا ورشکستگی او، SPV از طرف سرمایه‌گذاران دارایی پایه را به فروش می‌رساند و سرمایه سرمایه‌گذاران را بر می‌گرداند. در این صکوک، بانی غالبا حق اختیار خرید Call Option برای خرید دارایی‌های فروخته شده به SPV در زمان سررسید به قیمت بازار و یا به قیمت اعمال (البته به میزان ارزش ذاتی) را برای خود محفوظ می دارد. (نکته: اگر بانی قصد استفاده از Call Option را در هر زمان قبل از سررسید داشته باشد و یا سرمایه‌گذار بخواهد در هر زمانی قبل از سررسید از حق فروش Put Option دارایی‌های پایه بهره‌مند باشد امکان آن وجود دارد. در حالت اول، میزان سود پرداختی به سرمایه‌گذاران به دلیل برخورداری بانی از چنین حقی بیشتر و در حالت دوم سود دریافتی سرمایه‌گذاران به دلیل دارا بودن چنین حقی کمتر خواهد بود). البته اگر بانی قادر به خرید دارایی پایه نبود و یا اعلام افلاس و ورشکستگی کرد، سرمایه‌گذاران این حق را دارند که دارایی‌ها را به شخص ثالث بفروشند. در صورت ورشکستگی بانی، دارایی های انتقال یافته به SPV از دستیازی سایر طلبکاران بانی به جز سرمایه‌گذاران در این صکوک که مالکان حقیقی دارایی های پایه می باشند، در مصونیت خواهد بود ( Bankruptcy Remoteness ).

ب) به عنوان منبع درآمد برای سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار گیرد که در نتیجه درآمدزا بودن و فاکتورهای دیگر اطمینان بخشی از موفقیت پروژه و دریافت درآمد برای سرمایه‌گذاران حائز اهمیت فراوان است. از سوی دیگر، بانی اصل سرمایه و سود ادواری را تضمین نمی‌کند و همه چیز بستگی به عملکرد دارایی پایه دارد. پس نکول بانی در پرداخت سود ادواری و یا اصل سرمایه اخذ شده از سرمایه‌گذاران بی‌معنا می‌شود. در صورت ورشکستگی بانی، دارایی‌های انتقال یافته به SPV از دستیازی سایر طلبکاران بانی به جز سرمایه‌گذاران در این صکوک که مالکان حقیقی دارایی‌های پایه می‌باشند، در مصونیت خواهد بود. ( Bankruptcy Remoteness .) تلویحا می‌توان از این اوراق به عنوان "صکوک شبه سهام " یاد کرد.

روند جدایی بازارهای مالی جهانی از اقتصاد واقعی به مرحله هشدار رسیده است. جهان تا پایان سال 2013 با تولید ناخالص داخلی 70 تریلیون دلار، بالغ بر 100 تریلیون دلار بدهی خلق کرده است [2] و از طرفی ارزش بازار سهام جهانی با کاهش 3.86 تریلیون دلاری به 53.8 تریلیون دلار رسیده است [3] .

بازارهای مالی اسلامی باید راه خود را به صورت مشخص و قاطع از روند کنونی جدا کرده و به سمت طراحی و پیاده‌سازی ابزارهایی پیش بروند که بین بازارهای مالی از طرفی و اقتصاد واقعی از طرف دیگر، همخوانی و تناسب برقرار گردد. از میان ساختارهای فوق، "صکوک شبه سهام" که در حال حاضر دارای کمترین سهم در بازار جهانی است، ابزار مناسبی است که می تواند در آینده بازارهای سرمایه اسلامی نقش موثر و تعیین کننده‌ای داشته باشد و علاوه بر آن حتی قادر خواهد بود الگوی تامین مالی برای بازارهای سرمایه جهانی ارائه کند.

این اوراق نه تنها مبرا از ربا و تعهد و تضمین سود است بلکه زمینه تقسیم ریسک بین سرمایه‌گذاران و بانی را فراهم می‌آورد. بازار سرمایه اسلامی با به کارگیری این اوراق می‌تواند نقش موثری را در هدایت و جذب سرمایه‌ها به سوی اقتصاد واقعی، تولید ثروت، کارآفرینی، ایجاد ثبات، آرامش و رشد اقتصادی ایفا کند. طبیعی است که برای رونق این مدل تامین مالی، دولت و نهادهای قانونگذاری و نظارتی آن با حمایت و تشویق عملی مانند معافیت مالیاتی در مرحله انتقال سند دارایی‌ها به SPV و از SPV به بانی و یا معافیت/ تخفیف مالیات بر درآمد در سال‌های آغازین طرح‌ها و پروژه‌ها می‌توانند به ترویج آن کمک کنند.

برخی مزایای صکوک شبه سهام :

رشد اشتغال : سرمایه‌های هدایت شده به سمت کارآفرینی، تولید و تجارت در حقیقت ایجاد کننده اشتغال می‌باشد آن هم در شرایطی که اقتصاد کشور هم از بیکاری و هم از مصرف‌زدگی رنج می‌برد. گزارش‌ اخیر مرکز آمار نشان می‌دهد تنها 24 میلیون نفر از مردم ایران جزء جمعیت فعال اقتصادی کشور هستند (که البته زنان خانه‌دار، سربازان، دانشجویان و دانش‌آموزان نیز بخشی از این جمعیت را تشکیل می‌دهند) و حدود 40 میلیون نفر از جمعیت کشور نه شاغلند و نه بیکار و با اینکه در سن کار قرار دارند اما در توسعه کشور نقشی ندارند و صرفا مصرف‌کننده هستند.

جلوگیری از اهرم ( Leverage ) پرخطر و توزیع ناعادلانه ثروت : همانگونه که ملاحظه شد بانی، مالکیت واقعی دارایی‌های پایه را به SPV منتقل می‌کند و اندازه و حجم سرمایه‌ای که به دست می آورد به نحوی دارای تعادل با دارایی‌ها می‌باشد. از طرف دیگر امکان استفاده از همان دارایی‌ها برای اخذ تسهیلات از منابع دیگر وجود ندارد چرا که بانی دیگر مالک آن نیست. بنابراین عملاً راه اهرم کردن مالی در این ساختار بسته می‌شود. هر چقدر بین بازار مالی و دارایی‌های مولد درآمد تعادل بیشتر برقرار باشد، امکان سوء استفاده از منابع مالی و توزیع ناعادلانه ثروت کمتر می گردد.

پایین آمدن میزان نکول و معوقات : زمانی که ساختار سرمایه‌گذاری به نحوی باشد که میزان سود و زیان بسته به عملکرد واقعی پروژه باشد و سرمایه‌گذاران/ سپرده‌گذاران در زیان نیز شریک کارآفرین/تولید کننده/ تاجر باشند، دیگر نه نکول معنی دارد و نه بازپرداختی معوق می‌شود.

[1] دانشجوی دکتری مالی اسلامی دانشگاه بین المللی مالی اسلامی ( INCEIF ) مالزی [email protected]

اختیار معامله

بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE)، به عنوان اولین بورس اختیار معامله در سال ۱۹۷۳ تاسیس شد که در اولین روز معاملات خود معادل ۲۶ آوریل ۱۹۷۳م، تنها تعداد ۹۱۱ قرارداد بر روی ۱۶ سهم مبادله شد.

سپس چندین سهام دیگر و تقریبا تمام بورس های قرارداد های آتی (Futures) اقدام به استفاده از ابزار اختیار معامله نمودند.

بورس شیکاگو، تا کنون رتبه اول حجم مبادلات را دارد که معامله گران استقبال شکوهمندی از آن در سال ۲۰۰۶ داشتند که به مبادله بیش از ۶۷۰ میلیون قرارداد اختیار معامله منجر شد که ارزش آن بیش از ۱۵ تریلیون دلار و با رشد ۴۴ درصد بود که رکورد تاریخی آن ثبت گردید.

در آغاز این نوع فعالیت ها، میزان استقبال از این اوراق با ترس مبهمی رو به رو بود اما پس از مدتی با بالا رفتن تقاضا برای سرمایه گذاری با استفاده از این اوراق، حجم مبادلات آنها افزایش یافت.

این موضوع باعث شد که میزان پاسخ گویی اختیار معامله نه تنها بر روی سهام بلکه بر روی کالا ها و انواع ارز و حتی بیش از ۹۰ شاخص مهم از جمله شاخص های NASDAQ و S&P 500 تاثیر گذار باشد.

اختیار معامله:

اختیار معامله (Option) به قراردادی دو طرفه گفته می شود که بین خریدار و فروشنده است و بر اساس آن خریدار قرارداد، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. این حق فقط اختیار می باشد و الزام و تعهدی برای آن وجود ندارد.

بر همین اساس، دو طرف توافق می کنند که در آینده معامله ای صورت گیرد. در این معامله خریدار “اختیار معامله”، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید و یا فروش دارایی موضوع قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می آورد.

انواع اختیار معامله از نظر نوع قرارداد:

این اوراق از نظر نوع قرارداد به دو نوع زیر تعریف شده اند.

انواع اختیار معامله از نظر نحوه اعمال:

از نظر نحوه اعمال نیز به دو نوع زیر تقسیم می شوند.

• آمریکایی: در هر زمان تا زمان سررسید قابل اجراست.
• اروپایی: فقط در تاریخ انقضا قابل اجراست.

اختیار خرید (Call Option):

قرارداد های خرید که به آپشن خرید معروفند این حق را به خریدار می دهند که سهام مورد نظر خود را خریداری نمایند که در قیمت های مختلفی وجود دارند و به قیمت سهام وابسته می باشند.

تاریخ انقضای آپشن می تواند از ۱ ماه تا حتی بیشتر از ۱ سال باشد که با توجه به بازار ممکن است خریداری گردد و یا فروخته شود.

مبلغ مورد نظر برای آپشن، حداکثر ریسکی می باشد که یک خریدار آن را متحمل می شود و زمانی که قیمت سهام مورد نظر به یک آپشن خرید، بالاتر از قیمت اعمال می رسد، این آپشن سود آور می باشد. در این زمان می توان اختیار خرید را اجرا نمود یا آن را با فروش یک خرید با قیمت اعمال و تاریخ انقضای مشابه جبران کرد.

در واقع با اجرا کردن یک اختیار خرید می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن از سهام مربوطه با قیمت سهام بازار، سودی برابر با اختلاف میان دو قیمت به دست آورد.

اگر آپشن خرید، فروخته شود، فروشنده حق خریداری سهام مربوطه را با قیمت اعمال به دارنده آپشن واگذار می کند که با فروش آپشن خرید، مبلغ آپشن به عنوان سود محدود به حساب معاملاتی واریز می شود.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله صکوک را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

اختیار فروش:

اختیار فروش (Put Option)، این حق را به خریدار می دهد که سهم مورد نظر خود را با قیمت اعمال و تا سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برساند.

همانند آپشن­ های خرید، آپشن های فروش نیز در قیمت های اعمال متفاوت بسته به قیمت سهام مربوطه و با تاریخ های انقضای مختلف در بازار موجود می باشند.

نکته: تاریخ انقضای آن همانند تاریخ انقضای اختیار خرید می باشد.

اگر آپشن فروش، خریداری شود، خریدار آن می تواند سهام مربوطه را با قیمت مشخص شده و در تاریخ مشخص بفروشد. مبلغ پرداختی برای این آپشن ها نهایت ریسکی می باشد که اختیار فروش متحمل می گردد.

سودآوری سهام پس از سقوط قیمت در آپشن فروش:

با سقوط قیمت سهام، آپشن فروش می تواند از دو طریق زیر سود آوری داشته باشد.

روش اول:

با اجرا کردن یک آپشن فروش، می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن به فروش رساند که سهام با قیمت بالا تر بازار فروخته شده و سپس برای خارج شدن از معامله، سهام با قیمت پایین تر خریده می شود.

روش دوم:

این روش جبران کردن آپشن است یعنی با سقوط قیمت سهام، مبلغ آپشن افزایش خواهد یافت و سپس با دریافت سود می تواند به فروش برود.

نحوه استفاده از اختیار معامله ها:

آپشن ها را می توان از راه های مختلفی مورد استفاده قرار داد که به منظور کسب سود از بازار ها می باشد. اصلی ترین استراتژی در استفاده از اختیار خرید و فروش، کسب سود از سرمایه های اندک می باشد که در روند بازار پیش می روند.

این آپشن ها می توانند به عنوان بیمه برای سناریو های مختلف معاملاتی به کار بروند که قابلیت های چندگانه ای دارند و تاثیر نسبتا زیادی در میزان سوددهی می گذارند.

همچنین اختیار معامله ها می توانند برای حفظ از سقوط قیمت سهم مورد نظر موثر باشند و می توان آنها را اعمال نمود یا استفاده نکرد. در واقع آپشن باعث می شود یک سهم در قیمت پایین خریداری شود و در قیمت بالا به فروش رسد.

قیمت­ گذاری اختیار معامله اوراق بهادار:

سه مدل برای محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار وجود دارد. این سه مدل شامل موارد زیر می باشند که هر کدام از آنها دارای مفروضات جداگانه ای هستند و در ادامه شرح داده می شوند.

• مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهم
• مدل توزیع دو جمله ای قیمت سهم
• مدل توزیع نرمال لگاریتمی (مدل بلک شولز)

مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام:

در این مدل دو فرض را مورد توجه قرار می گیرد.

• فرض اول:قیمت مبنای دارائی پایه سرمایه گذاران نسبت به ریسک بی تفاوت می باشند.
• فرض دوم: احتمال مساوی برای قیمت سهم بین دو حد در تاریخ انقضا وجود دارد. این روش ساده ترین روش محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار می باشد.

بنابراین می توان گفت که اگر فرض شود سودی در طی سال پرداخت نمی گردد و این اختیار پس از یک سال منقضی شود، در نتیجه توزیع احتمال برای قیمت سهم در پایان سال و با توجه به مفروضات بالا به شکل مستطیل می باشد و برای قیمت سهم بین حد بالا و پایین دارای احتمال مساوی می باشد.

بر اساس فرض بی تفاوتی در ریسک برای سرمایه گذاران، ارزش بازاری سهم در ابتدای سال برابر با ارزش تنزیل یافته سهم در پایان سال و بر مبنای نرخ بازده بدون ریسک می باشد.

اگر فرض شود که قیمت مبنای دارائی پایه قیمت مبنای دارائی پایه توزیع احتمال قیمت سهم یکنواخت می باشد، پس ارزش سهم را به صورت زیر قابل محاسبه خواهد بود:

مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام

فروض مدل Black-Scholes:

این آپشن از نوع اروپایی است و تنها در زمان انقضای آن قابل اجرا است. در مدت دوره زمانی این آپشن هیچ سود سهامی پرداخت نمی شود.

هزینه معامله ای در هنگام خرید آپشن وجود ندارد

نرخ ریسک پذیری و نوسان دارایی پایه شناخته شده و ثابت است

بازده دارایی های پایه به صورت نرمال توزیع می شود

فواید اختیار معامله:

یکی از فواید مهم آپشن ها، تطبیق پذیر بودن و توانایی آنها در برقراری ارتباط با دارایی های سنتی‌ مانند سهام شخصی می باشد که این ویژگی به سهامدار این امکان را می دهد که موقعیت خود را بر اساس شرایطی که ممکن است در بازار اتفاق بیفتد، تطبیق داده و یا تنظیم نماید.

در واقع آپشن ها، اوراق بهادار خیلی پیچیده ای هستند و اگر درست از آنها استفاده نشود ممکن است ریسک بالایی داشته باشند.

به همین دلیل است که وقتی اختیار معامله را خرید و فروش می کنیم، معمولا با جمله ای مثل این مواجه می شویم:

“اختیارات شامل ریسک ها هم می شوند و برای هرکسی مناسب نیستند. اگر توان ریسک بالا دارید، سرمایه گذاری کنید.”

نکته: اختیار معامله ها (آپشن ها) به گروه بزرگ تری از اوراق بهادار به نام اوراق بهادار مشتقه تعلق دارد.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله اوراق قرضه را به شما پیشنهاد می کنیم.

اطلاعیه مهم | شرایط نحوه اعمال اوراق اختیار روش تبعی در فرابورس

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فرابورس، مطابق با ماده ٢٤ دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مصوب 14 شهریور سال 97 اعلام کرد: «اعمال اوراق اختیار فروش تبعی منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی دارنده اوراق اختیار فروش تبعی از طریق کارگزار وی یا بورس مربوطه به شرکت سپرده گذاری مرکزی مطابق با زمان بندی فرآیند اعمال و طبق فرمت و رویه اعلامی شرکت سپرده گذاری مرکزی در اطلاعیه عرضه است. در صورت عدم ارائه درخواست از سوی دارنده اوراق در مهلت مقرر، اوراق اختیار فروش تبعی، اِعمال نشده تلقی می شود و عرضه کننده مسئولیتی در خصوص عدم اعمال دارنده اوراق ندارد.»

لذا کارگزاران باید درخواستهای اعمال تجمیع شده مشتریان خود را در قالب یک فایل با فرمت اکسل و از طریق اتوماسیون اداری، در روز سررسید و حداکثر تا ساعت ١٣ به معاونت نظارت بازار شرکت فرابورس ایران ارسال نمایند. قالب فایل اکسل یاد شده به شکل زیر است.

در این خصوص توجه به نکات ذیل ضروری است: فرآیند اعمال و تسویه تعهدات صرفاْ در خصوص اوراق اختیار فروش تبعی دارای اعتبار انجام میگردد.

مطابق با ماده ٢٣ دستورالعمل، چنانچه مجموع تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت هر شخص، در فرآیند عرضه تا سررسید، از مجموع تعداد دارایی پایه تحت مالکیت وی و یا سقف خرید اعلامی در اطلاعیه عرضه برای هر کد در پایان هر روز بیشتر باشد، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، فاقد اعتبار میباشد.

بنابراین چنانچه تعداد درخواست اعمال اعلام شده بیشتر از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در اختیار باشد، درخواست مازاد فاقد اعتبار خواهد بود و اعمال تا سقف اوراق اختیار فروش تبعی معتبر صورت خواهد گرفت. از سوی دیگر چنانچه تعداد درخواست اعلامی از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در اختیار، کمتر باشد، اعمال به میزان درخواست اعلام شده قابل انجام خواهد بود. لذا مقتضی است، در اعلام تعداد درخواست مشتریان، کارگزاران محترم موارد فوق را مدنظر قرار دهند.

نوع تسویه با توجه به اطلاعات دریافتی از کارگزاران محترم پس از تجمیع اطلاعات و بررسی برای هر مشتری تعیین میگردد.

ستون نوع تسویه در فایل اکسل ارسالی میتواند شامل دو گزینه باشد: «اول نقدی بعد فیزیکی»یا «فیزیکی». دارنده اوراق تبعی با انتخاب روش «اول نقدی بعد فیزیکی»، موافقت خود را با انجام تسویه نقدی اعلام نموده و در صورتی که عرضهکننده نیز با انجام تسویه نقدی موافقت نموده باشد تسویه به شکل نقدی انجام میشود. در صورت عدم موافقت عرضهکننده با انجام تسویه نقدی، تسویه به شکل فیزیکی انجام خواهد شد. همچنین در صورت درخواست تسویه فیزیکی توسط عرضهکننده، بدون درنظر گرفتن نوع تسویه قیمت مبنای دارائی پایه درخواستی دارنده اوراق اختیار فروش تبعی، تسویه به شکل فیزیکی انجام خواهد شد.

مطابق با ماده ٢٥ دستورالعمل: در صورت ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر، حسب مورد اقدامات ذیل صورت میگیرد:

در صورت تسویه نقدی: پرداخت مابهالتفاوت آخرین قیمت اعمال اعلامی توسط فرابورس و قیمت مبنای دارایی پایه در سررسید به صورت نقدی، از سوی عرضهکننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی؛ باید توجه داشت این تسویه تنها در صورتی انجام میشود که قیمت اعمال بالاتر از قیمت مبنای دارایی پایه در سررسید باشد.

در این نوع تسویه، سهام پایه همچنان در کد دارنده اختیار فروش تبعی باقی خواهد ماند و انتقال سهام انجام نمیشود.

در صورت تسویه فیزیکی: انتقال دارایی پایه با آخرین قیمت اعمال اعلامی توسط فرابورس از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده؛ تسویه به روش فیزیکی در صورت بالاتر بودن قیمت دارایی پایه از قیمت اعمال (در زیان بودن قرارداد) نیز قابل انجام است، لذا موجب زیان دارنده اوراق اختیار فروش تبعی خواهد شد که مقتضی است سرمایهگذاران و کارگزاران محترم در ارسال درخواست خود به این موضوع توجه نمایند.

در صورت عدم ارائه درخواست اعمال از سوی دارنده اوراق و یا عدم ارسال درخواست اعمال مشتریان توسط کارگزار به شرکت فرابورس ایران در مهلت مقرر، اوراق اختیار فروش تبعی اِعمال نشده تلقی میگردد. یادآور میگردد به مکاتباتی که به صورت موردی و جداگانه ارسال شود، ترتیب اثر داده نخواهد شد.

٢ .مطابق با ماده٣١ دسـتورالعمل: درصـورتیکه در سـررسـید، نماد معاملاتی دارایی پایه متوقف باشـد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی به روش زیر صورت میگیرد؛

الف: چنـانچـه تســـویـه تعهـدات بـه صـــورت پرداخـت مـابـهالتفـاوت قیمـت اعمـال و قیمـت مبنـای دارایی پـایـه بـه صـــورت نقـدی از ســـوی عرضــه کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی باشــد، تســویه براســاس آخرین قیمت اعمال اعلامی فرابورس و آخرین قیمت مبنای دارایی پایه، انجام میشود .

ب: چنانچه تسـویه تعهدات اوراق اختیار فروش تبعی به صـورت انتقال دارایی پایه به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضهکننده باشد، براساس آخرین قیمت اعمال اعلامی توسط فرابورس، تسویه میشود.

٤ .مطابق با ماده ٣٢ دسـتورالعمل: در صـورتیکه به دلیل توقیف و یا توثیق، امکان نقل و انتقال دارایی پایه در سـررسـید ممکن نباشـد، اوراق اختیار فروش تبعی مربوطه غیرقابل اعمال بوده و مســئولیت این موضــوع برعهده دارنده اوراق اختیار فروش تبعی مطابق با شــرایط مقرر در فرم بیانیه ریسک است.

جرایم عرضه کننده:

٥ .مطابق با ماده ٢٦ دستورالعمل: در صورتی که عرضهکننده تعهدات خود را ایفا نکند، مشمول پرداخت خساراتی به شرح زیر میشود:

الف: برای آن دسته از دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی که دارایی پایه اوراق را تا پایان جلسه معاملاتی روز سررسید در کد معاملاتی خود داشتهاند، مبلغی مطابق با خسارات تعیین شده در اطلاعیه عرضه محاسبه شده و به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت میشود .

ب: به ازای روزهای تقویمی بین زمان سررسید تا زمان ایفای تعهدات عرضهکننده حسب مورد از محل واریز وجه به حساب شرکت سپردهگذاری مرکزی و یا تضامین، خسارتی به صورت روزانه و متناسب با تعداد دارایی پایه موجود در کد مالکیت آن دسته از دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی که درخواست اعمال خود را طی مهلت مقرر ارسال کرده و دارایی پایه را در کد مالکیت خود داشته باشند، مطابق با خسارات تعیین شده در اطلاعیه عرضه محاسبه و به آنها پرداخت میشود .

٦ .مطابق با ماده ٢٧ دستورالعمل: در صورتی که حداکثر تا پنج روز کاری پس از سررسید، عرضه کننده به طور کامل اقدام به تسویه تعهدات خود نکند، شرکت سپردهگذاری مرکزی موظف است از محل تضامین و وثائق اخذشده نسبت به تسویه با آن دسته از دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی که درخواست اعمال خود را طی مهلت مقرر ارسال کرده و دارایی پایه را در کد مالکیت خود داشته باشند، اقدام نماید.

اوراق جدید اختیار فروش تبعی "فولاد" امروز عرضه می شود

از امروز ۱۲.۱ میلیارد اوراق اختیار فروش تبعی فولاد مبارکه توسط سرمایه گذاری صدر تأمین در بورس عرضه می شود.

• 2 سال پیش

شرکت سرمایه گذاری صدر تأمین که سهامدار 2.1 درصدی فولاد مبارکه محسوب می شود، با هدف تأمین مالی ، اقدام به عرضه اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام "فولاد" می کند. این اوراق از امروز در نماد "هفولا 810" و با قیمت اعمال 6072 ریال عرضه می شود و هر فرد حقیقی قادر به خرید حداکثر 100 هزار ورقه و اشخاص حقوقی حداقل یک میلیون ورقه و بدون محدودیت در حداکثر در کل دوره معاملاتی هستند. همچنین حداقل حجم عرضه روزانه 40 میلیون ورقه تعیین شده و کل حجم عرضه 200 میلیون و 803 هزار و 213 ورقه است که توسط کارگزاری صبا تامین عرضه می شود.

ساعت معاملات اوراق نیز 9 صبح الی 12:30 روزهای کاری بورس و با سررسید 30 دی سال 98 بوده و شرایط تسویه تعهدات، خرید سهام توسط شرکت سرمایه گذاری صدر تامین و قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی است. نحوه تعیین قیمت مبنای دارایی پایه به قیمت پایانی سهم پایه گرد شده به نزدیکترین عدد صحیح است و معاملات ثانویه ندارد.زمانبندی فرایند اعمال هم بر اساس ارسال درخواست اعمال در سررسید و اعمال اوراق است. خریدار اوراق اختیار فروش تبعی نمی تواند بیش از تعداد دارایی پایه ای که در اختیار دارد، اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند.خریدار موظف به رعایت محدودیت های خرید هر کد معاملاتی تعیین شده در این اطلاعیه است. به عبارت دیگر، مجموع تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت هر خریدار در پایان هر روز معاملاتی، حداکثر باید به تعداد کل دارایی پایه متعلق به وی و با رعایت محدودیت خرید هر کد معاملاتی در اطلاعیه عرضه باشد.

در صورت عدم رعایت محدودیت های مذکور، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، فاقد اعتبار بوده و مبلغ پرداختی توسط خریدار پس از کسر هزینه های مربوطه، به عنوان خسارت به عرضه کننده تعلق می گیرد. طبق دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی در بورس تهران و فرابورس، اشخاص حقوقی که اقدام به خرید اوراق مذکور به میزان یک میلیون ورقه و بیشتر کنند، ملزم به واگذاری اختیار خرید تبعی در همان روزی که سهام پایه و اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کرده‌ان، هستند.

براین اساس، نماد معاملاتی "ظفولا 811"، قیمت اعمال 6170 ریال و سررسید اوراق 14 بهمن سال 98۹۸ است.حجم واگذاری اوراق اختیار خرید تبعی به میزان اوراق اختیار فروش تبعی خریداری شده تعیین و شرایط تصحیح تعهدات در سررسید بدین صورت است که انتقال سهام پایه(فولاد)به قیمت اعمال اختیار خرید تبعی از اشخاصی ملزم به واگذاری اختیار خرید به عرضه کننده اوراق اختیار فروش تبعی "هفولا 810"( شرکت سرمایه گذاری صدر تامین)باشد. همچنین اشخاص ملزم به واگذاری اختیار خرید تبعی در صورتی می‌توانند اوراق تبعی را در سررسید اعمال کنند که سهام پایه و اوراق اختیار فروش تبعی آن را در یک روز خریداری کرده باشند.

قیمت مبنای دارائی پایه

بازگشت قراردادهای آتی طلا به بورس کالا ؛ «طلا»ی لوتوس پیش‌قدم آغاز معاملات شد

مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران با صدور اطلاعیه‌ای از راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلای لوتوس تحویل مرداد ماه سال جاری خبر داد؛ به این ترتیب طلا محصول جذاب بازار آتی بورس کالا این بار البته با تغییر چهره از سکه طلا به واحدهای صندوق طلا روی تابلوی معاملات می‌رود.

به گزارش روابط عمومی تامین سرمایه لوتوس به نقل از «کالاخبر»؛ معاملات قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلای لوتوس (آشنایی با صندوق پشتوانه طلای لوتوس) تحویل مرداد ماه ۱۴۰۰ از روز شنبه ۱۲ تیر ماه راه‌اندازی می‌شود و تا تاریخ ۲۰ مرداد ماه قابل معامله خواهد بود.

بر اساس اطلاعیه صادره از سوی مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران، قراردادهای آتی در نخستین روز معاملاتی بدون حد نوسان قیمتی، با دوره پیش گشایش به مدت ٣٠ دقیقه در ابتدای جلسه معاملاتی آغاز و پس از انجام حراج تک قیمتی راس ساعت ۱۰:۳۰ با دوره عادی معاملاتی و اعمال حد نوسان قیمت روزانه ادامه می‌یابد.

قیمت پایه قرارداد آتی، همان قیمت کشف شده در حراج تک قیمتی خواهد بود که مبنای حد نوسان قیمت روزانه برای ادامه معاملات در حراج پیوسته قرار خواهد گرفت. بدیهی است در صورت انجام نشدن معامله در حراج تک قیمتی، قرارداد آتی متوقف و مجدداً همین فرآیند، روز کاری بعد تکرار خواهد شد.

مشخصات قراردادهای آتی «طلا»

دارایی پایه این قراردادها، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) اعلام شده و همچنین اندازه هر قرارداد نیز ۱۰۰۰ واحد سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری طلا در نظر گرفته شده است.

حد نوسان قیمت روزانه این قراردادها حداکثر مثبت و منفی ۵ درصد با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل و حداکثر حجم هر سفارش ۲۵ قرارداد خواهد بود.

درخصوص سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز و معاملات نیز باید گفت که سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز مشتریان برای اشخاص حقیقی و حقوقی ۲۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و برای بازارگردانان ۴۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و قابل افزایش تا ۱۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار است.

از سوی دیگر تعداد موقعیت‌های باز کل بازار در هر نماد معاملاتی حداکثر معادل یک هزارم سقف واحدهای معاملاتی قابل صدور صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) اعلام شده است.

بازگشت هیجان به بازار طلا

به این ترتیب پس از سال‌ها ممنوعیت، بار دیگر امکان معامله آتی طلا در بورس کالای ایران فراهم می‌شود تا با بازگشت هیجان به این بازار، انگیزه سرمایه‌گذاران برای هدایت نقدینگی خود به این بازار افزایش یابد.

به گزارش دنیای اقتصاد، ورود صندوق طلا به عنوان یکی دیگر از دارایی‌های سرمایه‌ای به بازار آتی، بازگشت دوباره طلا به این بستر جذاب معاملاتی را تداعی می‌کند که به شکل غیرمستقیم امکان معامله سکه طلا را برای معامله گران بازار آتی فراهم می‌کند. زیرا هر واحد قرارداد آتی مبتنی بر هزار واحد صندوق طلایی است که طبق امیدنامه این صندوق‌ها بخش عمده سرمایه‌گذاری آنها بر گواهی سپرده سکه طلا است.

بنابراین تکانه های قیمتی بهای ارز در بازار آزاد در کنار نوسان قیمت اونس جهانی طلا می‌تواند بر نوسان بهای قراردادهای آتی نیز اثرگذار باشد. با راه‌اندازی قراردادهای آتی طلا، بستری جدید برای پوشش نوسان قیمت دارایی جذابی همچون طلا در بورس کالا ایجاد می‌شود که افراد با تحلیل و پیش‌بینی بازار طلا و سیگنال‌های اثرگذار بر آن می‌توانند به کسب سود بپردازند. به نظر می‌رسد که با ورود طلا به بازار آتی و تکمیل زنجیره ابزارهای مالی طلایی بورس کالا، گامی مهم در جهت توسعه و تعمیق معاملات این فلز گرانبها برداشته شده که می‌تواند بر جذب نقدینگی‌های سرگردان موجود در جامعه تاثیر خوبی داشته باشد.

در تمام دنیا، طلا دارایی مناسبی برای تنوع بخشی در سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید و نوسانات این فلز گرانبها دارای اهمیت است، از این رو وجود یک بستر شفاف و قانونی در مجموعه بازار سرمایه، امکان بهره‌گیری از مزایای سرمایه‌گذاری در این دارایی را فراهم آورده که هم اکنون نیز فعالان بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاری در طلا از ابزار گواهی سپرده کالایی سکه طلا و صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا بهره می‌برند و این ابزارها به خوبی نوسانات بازار نقدی طلا را پوشش می‌دهند.

به‌کارگیری دوباره ابزار مدیریت ریسک

در همین راستا علیرضا ناصرپور معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران، گفت: این شرکت در جهت متنوع‌سازی ابزارهای مشتقه برای فعالان بازارهای مالی، امکان‌سنجی و ایجاد زیرساخت معاملات قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلا را تکمیل کرده و با توجه به نظر مساعد سازمان بورس و اوراق بهادار، معاملات این ابزار آغاز می‌شود.

وی با بیان اینکه پیش از این معاملات گواهی سپرده کالایی بر روی دارایی سکه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا با موفقیت در بورس کالا راه‌اندازی شده است، اظهار داشت: در این میان وجود یک ابزار پوشش ریسک نقدشونده مانند قراردادهای آتی در کلاس دارایی طلا برای فعالان بازارهای مالی بسیار کارآمد خواهد بود که از این رو راه‌اندازی معاملات آتی واحدهای صندوق طلا در دستور کار قرار گرفت.

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران ادامه داد: قراردادهای آتی یکی از ابزارهای مدیریت ریسک مرسوم در جهان است که از جمله مهم‌ترین مزایای آن مدیریت ریسک نوسانات قیمت دارایی، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت، افزایش توان معاملاتی افراد‌‍، استاندارد بودن قرارداد و تضمین معاملات و کمیت و کیفیت تحویل است.

وی درخصوص این معاملات اظهار کرد: با راه‌اندازی قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا، بورس کالا امکان تحویل واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا در سررسید را با قیمت از قبل مشخص شده بین خریدار و فروشنده فراهم می‌کند. همچنین خریدار و فروشنده مانند سایر قراردادهای آتی با تودیع وجه تضمین و نه کل ارزش قرارداد با قیمت‌های پیشنهادی خود وارد معامله شده و مبادلات قراردادهای آتی را انجام می‌دهند.

ناصرپور افزود: تودیع وجه تضمین که نسبت کمی از ارزش قرارداد است به جای کل ارزش قرارداد موجب افزایش نقدشوندگی قراردادها و کارآمد شدن کارکرد پوشش ریسک قراردادهای آتی می‌شود. از طرف دیگر معاملات اهرمی مطلوب ذائقه بسیاری از فعالان بازارهای مالی نیز است و خریدار و فروشنده در قراردادهای آتی الزامی به حفظ موقعیت خرید یا فروش خود تا سررسید قرارداد ندارند و می‌توانند با اخذ موقعیت معکوس از بازار خارج شوند.

اطلاعیه راه‌اندازی قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلای لوتوس تحویل مرداد ماه ۱۴۰۰ را می‌توانید اینجا ببینید.

اشتراک با دوستان

به گزارش روابط عمومی تامین سرمایه لوتوس به نقل از «کالاخبر»؛ معاملات قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلای لوتوس (آشنایی با صندوق پشتوانه طلای لوتوس) تحویل مرداد ماه ۱۴۰۰ از روز شنبه ۱۲ تیر ماه راه‌اندازی می‌شود و تا تاریخ ۲۰ مرداد ماه قابل معامله خواهد بود.

بر اساس اطلاعیه صادره از سوی مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران، قراردادهای آتی در نخستین روز معاملاتی بدون حد نوسان قیمتی، با دوره پیش گشایش به مدت ٣٠ دقیقه در ابتدای جلسه معاملاتی آغاز و پس از انجام حراج تک قیمتی راس ساعت ۱۰:۳۰ با دوره عادی معاملاتی و اعمال حد نوسان قیمت روزانه ادامه می‌یابد.

قیمت پایه قرارداد آتی، همان قیمت کشف شده در حراج تک قیمتی خواهد بود که مبنای حد نوسان قیمت روزانه برای ادامه معاملات در حراج پیوسته قرار خواهد گرفت. بدیهی است در صورت انجام نشدن معامله در حراج تک قیمتی، قرارداد آتی متوقف و مجدداً همین فرآیند، روز کاری بعد تکرار خواهد شد.

مشخصات قراردادهای آتی «طلا»

دارایی پایه این قراردادها، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) اعلام شده و همچنین اندازه هر قرارداد نیز ۱۰۰۰ واحد سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری طلا در نظر گرفته شده است.

حد نوسان قیمت روزانه این قراردادها حداکثر مثبت و منفی ۵ درصد با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل و حداکثر حجم هر سفارش ۲۵ قرارداد خواهد بود.

درخصوص سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز و معاملات نیز باید گفت که سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز مشتریان برای اشخاص حقیقی و حقوقی ۲۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و برای بازارگردانان ۴۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و قابل افزایش تا ۱۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار است.

از سوی دیگر تعداد موقعیت‌های باز کل بازار در هر نماد معاملاتی حداکثر معادل یک هزارم سقف واحدهای معاملاتی قابل صدور صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) اعلام شده است.

بازگشت هیجان به بازار طلا

به این ترتیب پس از سال‌ها ممنوعیت، بار دیگر امکان معامله آتی طلا در بورس کالای ایران فراهم می‌شود تا با بازگشت هیجان به این بازار، انگیزه سرمایه‌گذاران برای هدایت نقدینگی خود به این بازار افزایش یابد.

به گزارش دنیای اقتصاد، ورود صندوق طلا به عنوان یکی دیگر از دارایی‌های سرمایه‌ای به بازار آتی، بازگشت دوباره طلا به این بستر جذاب معاملاتی را تداعی می‌کند که به شکل غیرمستقیم امکان معامله سکه طلا را برای معامله گران بازار آتی فراهم می‌کند. زیرا هر واحد قرارداد آتی مبتنی بر هزار واحد صندوق طلایی است که طبق امیدنامه این صندوق‌ها بخش عمده سرمایه‌گذاری آنها بر گواهی سپرده سکه طلا است.

بنابراین تکانه های قیمتی بهای ارز در بازار آزاد در کنار نوسان قیمت اونس جهانی طلا می‌تواند بر نوسان بهای قراردادهای آتی نیز اثرگذار باشد. با راه‌اندازی قراردادهای آتی طلا، بستری جدید برای پوشش نوسان قیمت دارایی جذابی همچون طلا در بورس کالا ایجاد می‌شود که افراد با تحلیل و پیش‌بینی بازار طلا و سیگنال‌های اثرگذار بر آن می‌توانند به کسب سود بپردازند. به نظر می‌رسد که با ورود طلا به بازار آتی و تکمیل زنجیره ابزارهای مالی طلایی بورس کالا، گامی مهم در جهت توسعه و تعمیق معاملات این فلز گرانبها برداشته شده که می‌تواند بر جذب نقدینگی‌های سرگردان موجود در جامعه تاثیر خوبی داشته باشد.

در تمام دنیا، طلا دارایی مناسبی برای تنوع بخشی در سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید و نوسانات این فلز گرانبها دارای اهمیت است، از این رو وجود یک بستر شفاف و قانونی در مجموعه بازار سرمایه، امکان بهره‌گیری از مزایای سرمایه‌گذاری در این دارایی را فراهم آورده که هم اکنون نیز فعالان بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاری در طلا از ابزار گواهی سپرده کالایی سکه طلا و صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا بهره می‌برند و این ابزارها به خوبی نوسانات بازار نقدی طلا را پوشش می‌دهند.

به‌کارگیری دوباره ابزار مدیریت ریسک

در همین راستا علیرضا ناصرپور معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران، گفت: این شرکت در جهت متنوع‌سازی ابزارهای مشتقه برای فعالان بازارهای مالی، امکان‌سنجی و ایجاد زیرساخت معاملات قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلا را تکمیل کرده و با توجه به نظر مساعد سازمان بورس و اوراق بهادار، معاملات این ابزار آغاز می‌شود.

وی با بیان اینکه پیش از این معاملات گواهی سپرده کالایی بر روی دارایی سکه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا با موفقیت در بورس کالا راه‌اندازی شده است، اظهار داشت: در این میان وجود یک ابزار پوشش ریسک نقدشونده مانند قراردادهای آتی در کلاس دارایی طلا برای فعالان بازارهای مالی بسیار کارآمد خواهد بود که از این رو راه‌اندازی معاملات آتی واحدهای صندوق طلا در دستور کار قرار گرفت.

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران ادامه داد: قراردادهای آتی یکی از ابزارهای مدیریت ریسک مرسوم در جهان است که از جمله مهم‌ترین مزایای آن مدیریت ریسک نوسانات قیمت دارایی، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت، افزایش توان معاملاتی افراد‌‍، استاندارد بودن قرارداد و تضمین معاملات و کمیت و کیفیت تحویل است.

وی درخصوص این معاملات اظهار کرد: با راه‌اندازی قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا، بورس کالا امکان تحویل واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا در سررسید را با قیمت از قبل مشخص شده بین خریدار و فروشنده فراهم می‌کند. همچنین خریدار و فروشنده مانند سایر قراردادهای آتی با تودیع وجه تضمین و نه کل ارزش قرارداد با قیمت‌های پیشنهادی خود وارد معامله شده و مبادلات قراردادهای آتی را انجام می‌دهند.

ناصرپور افزود: تودیع وجه تضمین که نسبت کمی از ارزش قرارداد است به جای کل ارزش قرارداد موجب افزایش نقدشوندگی قراردادها و کارآمد شدن کارکرد پوشش ریسک قراردادهای آتی می‌شود. از طرف دیگر معاملات اهرمی مطلوب ذائقه بسیاری از فعالان بازارهای مالی نیز است و خریدار و فروشنده در قراردادهای آتی الزامی به حفظ موقعیت خرید یا فروش خود تا سررسید قرارداد ندارند و می‌توانند با اخذ موقعیت معکوس از بازار خارج شوند.

اطلاعیه راه‌اندازی قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پشتوانه طلای لوتوس تحویل مرداد ماه ۱۴۰۰ را می‌توانید اینجا ببینید.